Page 4 - thong bao
P. 4
Duyên Nợ Truyá»n Tin - Hồi Ký - Nguyá»…n Huy Hùng
cho coi cách há» dùng đống lá»a và tấm da thú váºt để tạo các bụm khói thông tin vá»›i nhau
như thế nà o.
Äến táºn Thế ká»· 20, chúng ta cÅ©ng còn thấy các là ng xã Việt Nam dùng MÕ TRE
hoặc Gá»– để báo tin cho nhau giá» cầm canh đêm hoặc hiệu báo động có cướp xâm nháºp
khu vực, giữa các trạm tuần đinh canh gác tại các xóm trong cùng một là ng. Quần chúng
vùng đồng bằng sông Hồng (Bắc Việt) còn dùng TRá»NG lá»›n tạo được tiếng vang lan Ä‘i
tháºt xa, để báo tin giữa các trạm canh đê trong mùa nước lÅ© lụt. Ngoà i ra, TRá»NG cÅ©ng
được dùng để báo hiệu cho quần chúng biết giá» khai mạc các kỳ há»p là ng, lá»… há»™i, hay hát
tuồng hát bá»™i, để mà giắt nhau Ä‘i tham dá»±. NÆ¡i thà nh thị dưới thá»i Pháp thuá»™c trước
1945, đêm đêm chúng ta cÅ©ng thưá»ng nghe tiếng KẺNG cầm canh, hoặc báo động có tù
vượt ngục, giữa các trạm lÃnh canh gác tù ngồi trên các chòi lô cốt cao tại các góc tưá»ng
chung quanh nhà khám lớn giam tù.
Trên toà n thế giá»›i, suốt từ buổi xa xưa cho đến Äệ Nhất Thế Chiến, tất cả các
nước trên 5 châu Lục địa Ä‘á»u dùng TRá»NG và KÈN để chuyển lệnh cho quân sÄ©, biết giá»
giấc thức, ngá»§, táºp há»p, nghỉ việc tại các doanh trại, và tiến quân, thối lui nÆ¡i chiến
trưá»ng. Hiện nay các trại lÃnh cá»§a Pháp và Hoa Kỳ vẫn còn dùng KÈN báo thức, ngá»§, vÃ
mặc niệm trong những buổi lá»… an táng hoặc chiêu hồn Tá» SÄ©. DÄ© nhiên ngưá»i ta phải quy
định các khúc nhạc vá»›i những âm Ä‘iệu KÈN khác nhau, và những hồi TRá»NG khác nhau
để phân biệt má»—i loại tin tức cần truyá»n đạt. Bên Âu Châu, ngưá»i ta còn dùng 2 chiếc CỜ
nhá» mầu trắng Ä‘á», cằm nÆ¡i 2 tay dÆ¡ lên hạ xuống theo má»™t quy ước riêng để là m phương
tiện liên lạc giữa 2 trạm truyá»n tin nằm trong tầm mắt nhìn được cá»§a con ngưá»i. Những
ngưá»i Ä‘i thuyá»n, tầu, lênh đênh trên biển cả, ngoà i các CỜ nói trên, ngưá»i ta còn dùng
má»™t loại gương phản chiếu ánh sáng mặt trá»i có miếng che đóng mở được, nhằm thá»±c
hiện những loại tÃn hiệu ngắn và dà i phối hợp để biểu tượng cho các mẩu tá»± La tinh
(Morse) để liên lạc trao đổi tin tức với nhau.
Tất cả những loại phương tiện truyá»n tin nà y Ä‘á»u lá»™ liá»…u, má»i ngưá»i có thể thấy vÃ
biết được sá»± hiện diện và vị trà cá»§a đối phương. Do đó ngưá»i Âu Châu vì nhu cầu bảo máºt
các kế hoạch hà nh quân xâm lược, cÅ©ng như phòng thá»§, hỠđã nghÄ© ra cách huấn luyện vÃ
dùng CHIM Bá»’ CÂU và CHÓ ÄÆ¯A THƯ thay cho các phương tiện cố hữu má»i ngưá»i
đã quen dùng. Cho đến giữa Tháºp niên 1940 qua đầu Tháºp niên 1950, chúng ta thấy quân
đội viễn chinh của Pháp tái xâm chiếm Việt Nam vẫn
còn có những đơn vị Truyá»n Tin Bá»’ CÂU ÄÆ¯A THƯ,
là m phương tiện phụ dùng trong các trưá»ng hợp nguy
cấp khi các phương tiện Ä‘iện tá» Vô tuyến (radio) vÃ
Hữu tuyến (wire) vì lý do nà o đó bị trục trặc không dùng
được.
Từ khi Quân Äá»™i Quốc Gia Việt Nam được thà nh
láºp và o đầu Tháºp niên 1950, trong các Äại đội Truyá»n
Tin cÅ©ng có trong tổ chức Trung đội Bá»’ CÂU ÄÆ¯A
THƯ. Các BỒ CÂU LIÊN LẠC VIÊN nà y được tiếp tục
nuôi dưỡng và xỠdụng cho đến khoảng năm 1956 mới
giải tán, không dùng nữa vì tốn kém và hầu như không
có nhu cầu.
Theo sỠliệu Việt Nam, thì và o Thế kỷ 15 (trong
khoảng các năm 1423-1429), thá»i Anh Hùng Ão vải đất
Lam Sơn là Lê Lợi chiêu mộ Nghiã Binh đánh đuổi quân
4

