Page 5 - Binh Pháp Tôn Tử

Thiên 03 Mưu công

Tôn Tử nói:

Đại phà m cái phép dụng binh, là m cho cả nước địch khuất phục trọn vẹn là thượng
sách, đánh nó là kém hơn. Là m cho toà n quân địch chịu khuất phục là thượng sách,
đánh nó là kém hÆ¡n. Là m nguyên lữ quân địch khuất phục là thượng sách, đánh nó lÃ
kém hơn. Là m nguyên một tốt địch khuất phục là thượng sách, đánh nó là kém hơn.
là m nguyên một ngũ địch khuất phục là thượng sách, đánh nó là kém hơn. Thế nên
bách chiến bách thắng cũng chưa phải cách sáng suốt trong sự sáng suốt. Không cần
đánh mà là m kẻ địch khuất phục mới gọi là sáng suốt nhất trong sự sáng suốt. Cho
nên thượng sách trong việc dùng binh là lấy mưu lược để thắng địch, kế đó là thắng
địch bằng ngoại giao, kế nữa là dùng binh thắng địch, hạ sách là tấn công thà nh trì.
Đánh thà nh là biện pháp bất đắc dĩ, chế tạo chiến xa, vũ khí phải mất 3 tháng mới
hoà n thà nh, chuẩn bị binh mã lại mất 3 tháng nữa. Tướng sốt ruột xua quân đánh
thà nh, thương vong 3 phần mất 1 mà vẫn chưa hạ được. Đó chính là cái hại của việc
đánh thà nh. Cho nên người giỏi dụng binh, thắng địch mà không phải giao chiến, đoạt
thà nh mà không cần tấn công, phá quốc mà không cần đánh lâu, nhất địch phải dùng
mưu lược toà n thắng mà thủ thắng trong thiên hạ, quân không mỏi mệt mà vẫn già nh
được thắng lợi hoà n toà n.

Phép dụng binh, gấp mười lần địch thì bao vây, gấp năm lần địch thì tấn công, gấp đôi
chì chia ra mà đánh, bằng địch thì phải đánh khéo, kém địch thì rút, tránh giao tranh
với địch. Binh yếu mà đánh thẳng tất bị bắt là m tù binh. Tướng soái là trợ thủ của
quốc gia, trợ thủ tốt thì nước cường thịnh, kém thì nước suy yếu. Vua có thể gây bất
lợi cho việc quân trong 3 trường hợp: không biết quân không thể tiến mà bắt tiến,
không biết quân không thể thoái mà bắt thoái, đó là trói buộc quân đội. không biết
việc quân mà can dự và o khiến tướng sĩ hoang mang khó hiểu. không biết mưu kế
dụng binh mà can dự và o khiến tướng sĩ băn khoăn nghi ngờ. Quân hoang mang nghi
ngờ thì các nước chư hầu thừa cơ tấn công. Đó là tự là m rối mình khiến địch thắng.
Cho nên có năm điều có thể thắng: Biết có khả năng đánh hay không có khả năng
đánh, có thể thắng, biết dựa và o binh lực nhiều ít mà đánh, có thể thắng, quân tướng
đồng lòng có thể thắng, lấy quân có chuẩn bị đánh quân không chuẩn bị có thể thắng,
tướng giỏi mà vua không can thiệp và o có thể thắng. Đây là 5 điều có thể đoán trước
được thắng lợi.

Cho nên có thể nói: Biết địch biết ta, trăm trận không bại, biết ta mà không biết địch
trận thắng trận bại, không biết địch không biết ta, trận nà o cũng bại. (nguyên văn: Tri
bỉ tri kỷ giả, bách chiến bất đãi, bất tri bỉ nhi tri kỷ, nhất thắng nhất phụ, bất tri bỉ bất
tri kỷ, mỗi chiến tất đãi.