Page 59 - พระราชพิธีบรมราชาภิเษก
P. 59
พระราชพิธีบรมราชาภิเษก
ประกอบด้วย พิธีสรงพระมุรธาภิเษก พิธีถวายน�้าอภิเษกจากผู้แทนทิศ
ทั้ง ๘ ณ พระที่นั่งอัฐทิศอุทุมพรราชอาสน์ และพิธีถวายสิริราชสมบัติและเครื่องราช
กกุธภัณฑ์ ณ พระที่นั่งภัทรบิฐ ในพระที่นั่งไพศาลทักษิณ
พิธีสรงพระมุรธาภิเษก
“มุรธาภิเษก” แปลว่า การรดน�้าที่พระเศียร น�้าที่รดเรียกว่า “น�้า
มุรธาภิเษก” การสรงพระมุรธาภิเษก หมายถึงการยกให้ หรือการแต่งตั้งโดยการ
ท�าพิธีรดน�้า ซึ่งตามคติความเชื่อของพราหมณ์ถือว่า การยกให้ผู้ใดเป็นใหญ่ ทรง
สิทธิ์อ�านาจนั้น จะต้องท�าด้วยพิธีรดน�้าศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งน�้าสรงพระมุรธาภิเษกในการ
พระราชพิธีบรมราชาภิเษกที่บรรจุในทุ้งสหัสธารานั้น เจือด้วยน�้าปัญจมหานที
ในมัธยมประเทศ (อินเดีย) และน�้าเบญจสุทธคงคา แม่น�้าส�าคัญทั้งห้าของ
ราชอาณาจักรไทย น�้าสี่สระ เจือด้วยน�้าอภิเษก ซึ่งท�าพิธีพลีกรรม ตักมาจากปูชนีย
สถานส�าคัญในจังหวัดต่างๆ ทั่วราชอาณาจักร และเจือด้วยน�้าพระพุทธปริตร
ที่ได้ท�าพิธีเตรียมไว้
ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา
ภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร นั้น เสด็จประทับเหนืออุทุมพรราชอาสน์ ณ มณฑป
พระกระยาสนาน เจ้าพนักงานไขสหัสธารา หลังจากสรงสหัสธาราแล้ว สมเด็จพระ
สังฆราชขึ้นถวายน�้าพระพุทธมนต์ด้วยครอบพระกริ่งที่พระปฤษฎางค์ และพระครอบ
ยันตรนพคุณที่พระหัตถ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารังสิตประยุรศักดิ์ กรมขุน
ชัยนาทนเรนทร ทูลเกล้าฯ ถวายน�้าพระพุทธมนต์ด้วยพระเต้าเบญจคัพย์ที่พระหัตถ์
พระโหราธิบดีทูลเกล้าฯ ถวายพระเต้านพเคราะห์ ทรงรับไปสรงที่พระอังสาทั้งซ้ายขวา
พระราชครูวามเทพมุนี (สวาสดิ์ รังสิพราหมณกุล) ทูลเกล้าฯ ถวายน�้า ดวงพระฤกษ์สรงพระมุรธาภิเษก
มหาสังข์ น�้าเทพมนตร์ในพระเต้าเบญจคัพย์ และพระครอบสัมฤทธิ์ แล้วทูลเกล้าฯ ถวาย
ใบมะตูมทรงทัดและใบกระถินเพื่อทรงถือ พระยาอนุรักษ์ราชมณเฑียร (ก๊าด วัชโรทัย)
ทูลเกล้าฯ ถวายพระมหาสังข์ทักษิณาวัฏ
อนึ่ง ขณะทรงสรงพระมุรธาภิเษก พระสงฆ์เจริญชัยมงคลคาถา ชาว
พนักงานประโคมสังข์ แตร มโหระทึก และเครื่องดุริยางค์ ทหารกองเกียรติยศถวาย
ความเคารพ แตรวงบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี ทหารปืนใหญ่ยิงปืนมหาฤกษ์
มหาชัย มหาจักร มหาปราบยุค ๒๑ นัด เฉลิมพระเกียรติ
55
พระราชพิธีบรมราชาภิเษก
