Page 18 - เอกสาร ว31207 edt 1

14 | เ อ กส า ร ป ร ะ กอ บ กา ร เ รี ย น โ ล ก ด าร าศ าส ต ร์ แ ล ะ อ ว ก าศ : ธ ร ณี วิ ท ย า 1

โครงสร้างโลกตามสมบัติเชงกล
ิ

นักวิทยาศาสตรไดศึกษาคลื่นไหวสะเทือนที่เคลื่อนที่จากศูนยเกด
ิ
แผนดินไหวและพบวา บางบริเวณสามารถตรวจวัดไดทั้งคลื่นปฐมภูมิและ
ทุติยภูมิบางบริเวณไมสามารถตรวจวัดคลื่นปฐมภูมิไดบางบริเวณไมสามารถ
ตรวจวัดคลื่นทุติยภูมิได และบางบริเวณไมสามารถตรวจวัดไดทั้งคลื่นปฐมภูมิ
และคลื่นทุติยภูมิ เรียกบริเวณนี้วา เขตอับคลื่น (shadow zone) ซึ่งเปนผล

ั
มาจากการสะทอนและ/หรือหักเห ของคลื่น จากการตรวจพบเขตอบคลื่นทำ
ใหนักวิทยาศาสตรคาดวาภายในโลกไมไดเปนเนื้อเดียวกัน นอกจากนี้การ
เคลื่อนที่ของคลื่นไหวสะเทือนมีการเปลี่ยนแปลงความเร็วที่ระดับลึกตาง ๆ
นักวิทยาศาสตรจึงนำขอมูลทั้งหมดขางตนมาใชในการแบงชั้นโครงสรางโลก

1. ธรณีภาค (Lithosphere) ชั้นนอกสุดของโลก มีความหนาประมาณ

ี
100 กโลเมตร ประกอบดวยเปลือกโลกทวป และ เปลือกโลกมหาสมุทร
ิ
ี่
คลื่น P wave และ S wave เคลื่อนทดวยความเร็วคอนขางคงตัวจนถง ึ
แนวแบงเขตโมโฮโรวซิก ซึ่งอยูที่ระดับลึกประมาณ 100 กโลเมตร คลื่น
ิ
ิ
ทั้งสองจะมีความเร็วเพิ่มขึ้นฉับพลัน

ิ
2. ฐานธรณีภาค (Asthenosphere) อยูใตแนวแบงเขตโมโฮโรวซิกลงไป

จนถึงระดับ 700 กิโลเมตร เปนบริเวณที่คลื่นไหวสะเทือนมีความเร็ว
เพิ่มขึ้นตามระดับลึก แบงเปน 2 เขต ดังน
้
ี
• เขตความเร็วต่ำ (Low velocity zone หรือ LVZ) ที่ระดับลึก
100 - 400 กโลเมตร คลื่นทั้งสองมีความเร็วลดลงอยางไมสม่ำเสมอ
ิ
เนื่องจากบริเวณนี้เปนของแข็งเนื้อออน อุณหภูมิที่สูงมากทำใหแร

บางชนิดเกิดการหลอมละลายเปนหินหนืด
• เขตการเปลี่ยนแปลง (Transitional zone) อยูบริเวณเนื้อโลก
ตอนบน ระดับลึก 400 - 700 กิโลเมตร คลื่นทั้งสองมีความเร็ว

เพิ่มขึ้นมาก ในอัตราไมสม่ำเสมอ เนื่องจากบริเวณนี้มี
่
การเปลียนแปลงโครงสรางของแร

3. มัชฌิมภาค หรือ เมโซสเฟยร (Mesosphere) อยูบริเวณเนื้อโลก
ตอนลาง ที่ความลึก 700 - 2,900 กิโลเมตร เปนบริเวณที่คลื่นไหว
สะเทือนมีความเร็วเพิ่มขึ้นสม่ำเสมอ เนื่องจากเปนของแข็ง และมีความ
หนาแนนเพิ่มขึ้นตามความลึก
่
4. แกนชั้นโลกนอก (Outer core) ทีระดับลึก 2,900 - 5,150 กิโลเมตร
P wave ลดความเร็วลงฉับพลัน ขณะที่ S wave ไมปรากฏ เนื่องจาก
บริเวณนี้เปนเหล็กหลอมละลาย
5. แกนโลกชันใน (Inner core) ที่ระดับลึก 5,150 กิโลเมตร จนถึงความ
้
้
ลึก 6,371 กิโลเมตร P wave มีความเร็วขึนทีบริเวณรอบตอ เนื่องจาก
่
ความกดดันแรงกดดันภายในทำใหเหล็กเปลี่ยนสถานะเปนของแขง ทำ
็
ใหมี S wave เกิดขึ้น คลื่นทั้งสองเคลื่อนที่ดวยความเร็วคงตัว

ู
ี
ี
ี
์
ั
ุ
ี
ึ
โรงเรยนพรหมานุสรณจงหวัดเพชรบรี ช�นมัธยมศกษาปท ่ 4 หน่วยการเรียนร้ท ่ 1 โครงสร้างโลก
ั