Page 47 - เอกสาร ว31207 edt 1
P. 47
เ อ ก ส า รป ระ ก อ บ ก า รเรี ย น โ ล ก ดา ร า ศ า ส ตร์ แ ล ะ อ ว กา ศ : ธ ร ณี วิ ท ย า 1 | 43
่
ี
�
ั
การเปลยนลักษณะของชนหิน
กระบวนการเคลื่อนที่ของแผนธรณี ทำใหเกิดแรงตาง ๆ กระทำตอหินในชั้นเปลือกโลก สงผลใหเกิดความเคนในชั้นหิน
ี
ิ
ู
ซึ่งความเคนนี้ ทำใหเกิดการเปลี่ยนแปลงรูปราง และ/หรือ ปริมาตรของหิน และทำใหหนอยในภาวะความเครยด
ความเค้น (stress)
• การเคลื่อนที่ของแผนเปลือกโลกทำใหเกิดแรงมากระทำตอหินบนเปลือกโลก และเมื่อมีแรงภายนอก มากระทำบนพื้นที่หนาตัด
ของหินจะทำใหเกิดความเคน
่
• ความเคน หมายถึง แรงทีกระทำตอตวหินตอพื้นที่หนาตัด ปกติความเคนที่กระทำตอตัวหินจะไมเทากันทุกทิศทาง
ั
• ความเคนแบงเปน 3 แบบ ตามลักษณะของแรงที่มากระทำ
ความเคนดึง (tensile stress) แรงดึงตอหนวยพื้นที่หนาตัดของวัตถ ุ
ความเคนอด (compression stress) แรงอัดในทิศที่ตั้งฉากกับพื้นที่ตัดขวาง ทำใหวัตถุหดสั้นลง
ั
ิ
่
ี
่
ความเคนเฉือน (shear stress) แรงทีกระทำกับวัตถุ ตามแนวระนาบทขนานไปกับทศทางของแรง
ความเครียด (strain)
• การเปลี่ยนแปลงรูปรางของหินเมื่อถูกแรงมากระทำ เกิดจากหินไดรับความเคนมากเกินกวาที่หิน จะสะสมไวได จึงเกิด
ั
ความเครียด ซึ่งเปนการเปลียนแปลงทงรูปรางและปริมาตรของหิน
่
้
• ความเครียดทำใหหินเกิดการเปลียนแปลงได 2 ลักษณะ ดังน
ี้
่
การบิดเบี้ยว (distortion) คือ การเปลียนแปลงรูปรางของหิน
่
การยืดหด (dilation) คือ การเปลี่ยนแปลงขนาดและปริมาตรของหิน
่
• หินแตละชนิดจะมีการเปลียนแปลงรูปรางไมเหมือนกัน ขึ้นอยูกับสมบัติของหินแตละชนด
ิ
ิ
่
่
หินบนผิวโลกมีสมบัติ คือ แข็งแกรงและเปราะ เมือเกดความเครียดจะแตกออกเปนรอยแตก และรอยเลือน
หินใตผิวโลกมีสมบัติ คือ เปนพลาสติก เมื่อเกิดความเครียดจะคดโคงโกงงอเปนชั้นหินคด ซึ่งอาจกลับคืนสูสภาพเดิมเมือ
่
แรงที่มากระทำหมดไป หรืออาจเปลี่ยนสภาพไปอยางถาวร
ี
ู
์
ั
โรงเรยนพรหมานุสรณจงหวัดเพชรบรี ช�นมัธยมศกษาปท ่ 4 หน่วยการเรียนร้ท ่ 2 การแปรสัณฐานของแผ่นธรณี
ี
ุ
ี
ี
ั
ึ
