Page 68 - เอกสาร ว31207 edt 1

64 | เ อก ส า ร ป ร ะ ก อบ ก า ร เ รี ย น โ ล ก ด าร าศ าส ต ร์ แ ล ะ อ ว ก าศ : ธ ร ณี วิ ท ย า 1

แผ่นดินไหว (earthquake)

ิ
ทฤษฎีการเกิดแผ่นดนไหว
1. ทฤษฎีที่วาดวยการขยายตัวของเปลือกโลก (dilation source theory) แผนดินไหวเกิดจากการที่เปลือกโลกคดโคงโกง
งออยางเฉียบพลัน และเมื่อวัตถุขาดออกจากกันจึงปลดปลอยพลังงานออกมาในรูปคลื่นแผนดินไหว

2. ทฤษฎีทวาดวยการคนตัวของวัตถุ (elastic rebound theory) แผนดินไหวเกิดจากการสั่นสะเทือนอันเปนเหตุผลมาจาก
ี
ื
่
การเคลื่อนตัวของรอยเลื่อน (fault) ดังนั้น เมื่อเกิดการเคลื่อนที่ถึงจุดจุดหนึ่งวัตถุจึงขาดออกจากกัน และเสียรูปอยางมาก
พรอมกับการปลดปลอยพลังงานออกมา และหลังจากนั้นวัตถุก็คืนตัวกลับสูรูปเดิม
ทฤษฎีนี้สนับสนุนแนวความคิดที่วา แผนดินไหวมีกลไกการ กำเนิดเกี่ยวของโดยตรงและใกลชดกับรอยเลื่อนที่มี
ิ
ี
พลัง (active fault) ทเกิดขนจากผลพวงของการแปรสัณฐานของเปลือกโลก (plate tectonics)
ึ
้
่

ลักษณะของการเกิดแผ่นดินไหว

• แผนดินไหว คือ การสั่นสะเทือนของแผนดินที่รูสึกได ณ บริเวณใดบริเวณหนึ่งบนผิว โลก ซึ่งเปนผลมาจากการปลดปลอย
พลังงานที่สะสมไวอยางฉับพลัน เพื่อปรับสมดุลของเปลือก โลก โดยพลังงานที่ปลอยออกมาจะอยูในรูปของคลื่นไหวสะเทือน
หรือคลื่นแผนดินไหว (seismic wave) ซึ่งมีสาเหตุหลัก 2 ประการ คือ

o สาเหตุจากธรรมชาติ เชน กระบวนการธรณีแปรสัณฐาน ภูเขาไฟระเบิด อกกาบาตชนโลก เปนตน
ุ

o สาเหตุจากมนุษย เชน การทดลองระเบิดนิวเคลียร การกักเก็บน้ำในเขื่อน การระเบิดหิน เปนตน
• การเกิดแผนดินไหวมักเกิดบริเวณรอยแตกภายในหรือตามขอบของแผนที่มีการเคลื่อนตัว

• จุดศูนยกลางการเกิดแผนดินไหว (focus) มักอยูบริเวณรอยเลื่อน ซึ่งจะอยู

ลึกลงไปใตดิน สวนจุดที่อยู เหนือกวา ณ บริเวณผิวโลก จะเรียกวา จุด


เหนือศูนยกลางแผนดินไหว (epicenter)
• คลื่นแผนดินไหวมี 2 ชนิด ไดแก คลื่นภายใน (body wave) และคลื่น
พื้นผิว (surface wave)

่
o คลืนในตวกลาง (Body wave) » เกิดรอบจุดการเกิดแผนดินไหว
ั
o คลื่นพื้นผิว (Surface wave) » แผออกไปจากจุดเหนือศูนยเกิด
แผนดินไหว

่
คลืนพื�นผิว (Surface wave)

• คลืนแอล (Love wave: L - wave)
่
o เปนคลื่นที่ทำใหผิวโลกเกดการสั่นในแนวราบคลายกับการเลื้อยของง ู
ิ
o ไมสามารถเคลื่อนทผานตัวกลางที่เปนของเหลว
ี่

ี่
o สามารถเคลื่อนทผานตัวกลางที่เปนของแข็งได
• คลื่นอาร (Rayleigh Wave: R-wave)
ึ้
o เปนคลื่นที่ทำใหผิวโลกเคลื่อนที่ขนลงคลายกับคลื่นน้ำในมหาสมุทร
ั
o พื้นผิวโลกจะเคลื่อนที่ทั้งแบบขึ้นลง และขยับตัวในแนวขวางไปพรอม ๆ กน
o สรางความเสียหายและความสูญเสียเปนอยางมาก

ี
ู
โรงเรยนพรหมานุสรณจงหวัดเพชรบรี ช�นมัธยมศกษาปท ่ 4 หน่วยการเรียนร้ท ่ 3 ธรณีพิบัติภัย
ี
ั
ุ
ี
์
ี
ึ
ั