Page 11 - Sec28

หมวดที่ อุปกรณสำหรับการทำงาน , MED PPE

28 ESD & CLEAN ROOM & MED-PPE

ไฟฟาสถิต (Static electricity)
ไฟฟาสถิต (Static electricity หรือ Electrostatic Charges) : เปนปรากฏการณที่ปริมาณประจุไฟฟาขั้วบวกและขั้วลบบนผิววัสดุ
มีไมเทากันปกติจะแสดงในรูปการดึงดูด, การผลักกันและเกิดประกายไฟ
ประจุไฟฟา (Charge) : ประจุไฟฟาเปนปริมาณหนึ่งที่กำหนดขึ้นธรรมชาติ ของสสารจะประกอบดวยหนวยยอยๆ
ที่มีลักษณะและ มีสมบัติเหมือนกันที่เรียกวา อะตอม (atom) ภายในอะตอม จะประกอบดวยอนุภาคมูลฐาน 3 ชนิด ไดแก โปรตอน (proton) นิวตรอน (neutron) และ
อิเล็กตรอน (electron) โดยที่โปรตอนที่ประจุไฟฟาบวกกับนิวตรอนที่เปนกลางทางไฟฟารวมกันอยูเปนแกนกลางเรียกวานิวเคลียส (nucleus) สวนอิเล็กตรอน มีประจุไฟฟาลบ
จะอยูรอบๆนิวเคลียส
ตามปกติวัตถุมีสภาพเปนกลางทางไฟฟา กลาวคือจะมีประจุไฟฟาบวกและประจุไฟฟาลบ เทากัน เน�องจากในแตละอะตอมจะมีจำนวนอนุภาคโปรตอนและ
อนุภาคอิเล็กตรอนเทานั้น เปนไปตามกฏการอนุรักษประจุ ( Law of Conservation f charge ) เม�อนำวัตถุสองชนิดมาถูกันจะเกิดการถายเทประะจุระหวางวัตถุ
ทั้งสองชนิดทำใหวัตถุหนึ่งมีปริมาณประจุบวกมากกวาประจุลบ จึงมีประจุสุทธิเปนบวก และวัตถุอีกอันหนึ่งมีปริมาณ ประจุลบมากกวาประจุบวก จึงมีประจุสุทธิเปนลบ
เราสามารถวัดคาไฟฟาสถิตไดโดยใช Static Field Meter โดยหนวยที่วัดคือ โวลท
การเกิดไฟฟาสถิต
การที่ปริมาณประจุไฟฟาขั้วบวกและขั้วลบ บนผิววัสดุมีไมเทากันทำใหเกิดแรงดึงดูดเม�อวัตถุทั้ง 2 ชิิ้นมีประจุตางชนิดกันหรือเกิดแรงผลักกัน เม�อวัสดุทั้ง 2 ชิ้น
มีประจุชนิดเดียวกันเราสามารถสรางไฟฟาสถิตโดยการนำผิวสัมผัสของวัสดุ 2 ชิ้นมาขัดสีกัน พลังงานที่เกิดจากกาขัดสีกันทำใหประจุไฟฟาบนผิววัสดุจะเกิดการแลกเปลี่ยนกัน
โดยจะเกิดกับวัสดุประเภทที่ไมนำไฟฟา หรือที่เรียกวา ฉนวน ตัวอยางเชน ยาง,พลาสติก และแกว สำหรับวัสดุประเภทที่นำไฟฟานั้น โอกาสเกิดปรากฏการณประจุไฟฟาบน
ผิววัสดุไมเทากันนั้นยาก แตก็สามารถเกิดขึ้นได
การถายเทประจุไฟฟา (Electrostatic Discharge) : คือการถายเทประจุไฟฟาที่เกิดขึ้นอยางรวดเร็ว เม�อประจุไฟฟาบนผิววัสดุ 2 ชนิดไมเทากัน
ตัวอยางการเกิดไฟฟาสถิตและการถายเทประจุไฟฟา : เม�องเราใสรองเทาหนังแลวเดินไปบนพื้นที่ปูดวยขนสัตวหรือพรม เม�อเดินไปจับลูกบิดประตูจะมีความรูสึกวาถูกไฟชอต
ที่เปนเชนนี้สามารถอธิบายไดวา เกิดประจุไฟฟาขึ้นจากการขัดสีของวัตถุ 2 ชนิด วัตถุใดสูญเสียอิเล็คตรอนไปจะมีประจุไฟฟาเปนบวก สวนวัตถุใดไดรับอิเล็คตรอนมาจะมี
ประจุไฟฟาเปนลบ ซึ่งขึ้นอยูกับวัตถุที่มาขัดสีกัน รางกายของคนเราเปนตัวกลางทางไฟฟาที่ดี เม�อเราเดินผานพื้นที่ปูดวยขนสัตวหรือพรม รองเทาหนังของเราจะขัดสีกับ
พื้นขนสัตวหรือพรม ทำใหอิเล็คตรอนถายเจากรองเทาหนังไปยังพื้นพรม เม�อเราเดินไปเร�อย ๆ อิเล็คตรอนจะถายเทจากรองเทาไปยังพื้นมากขึ้น จึงทำใหเรามีประจุไฟฟา
เปนบวกกระจายอยูเต็มตัวเรา เม�อเราจับลูกบิดประตู ซึ่งเปนโลหะจะทำใหอิเล็คตรอนจากประตูถายเทมายังตัวเรา ทำใหเรารูสึกวาคลาย ๆ ถูกไฟชอต
ในลักษณะเดียวกันถาเราใสรองเทายาง รองเทายางจะรับอิเล็คตรอนจากผาขนสัตวหรือพรมจะทำใหเรามีประจุไฟฟาเปนลบ เม�อเราเขาไปใกลและจะจับลูกบิดประตู
จะทำใหอิเล็คตรอนถายเทจากเราไปยังลูกบิดประตู เราจะมีความรูสึกคลาย ๆ ถูกไฟชอต
ทำไมไฟฟาสถิตถึงเปนปญหา ?

ในสภาพแวดลอมในการทำงานของเรา ไฟฟาสถิตเปนสิ่งที่เราตองใหความสนใจ นอกจากไฟฟาสถิตจะมีผลตอคน เม�อไปสัมผัสกับวัสดุประเภทตัวนำแลว
ทำใหรูสึกสะดุงเหมือนถูกไฟชอตแลว ไฟฟาสถิตยังสงผลตอกระบวนการในการผลิตดวย
ปจจุบันชิ้นงานอิเล็คทรอนิคสนับวันจะมีขนาดเล็กลงและประสิทธิภาพที่สูงขึ้น การมีวงจรไฟฟามากมายในขนาดของชิ้นงานที่เล็กลง จะสงผลใหชิ้นงานยิ่งไว
ตอไฟฟาสถิตไฟฟาสถิตจะถูกสงจากคนงานในสายการผลิต เคร�องมือ และอุปกรณอ�นๆ ไปยังชิ้นงานอิเล็คทรอนิคส ซึ่งมีผลทำใหคุณสมบัติทางไฟฟาของชิ้นงานเหลานั้น
เปลี่ยนไป อาจจะเปนการลดคุณภาพลงหรือทำลายชิ้นงาน มีการศึกษาและพบวามากกวา 50% ของชิ้นงานที่เสียหายลวนมีผลมาจากไฟฟาสถิต
ESD (Electrostatic Discarge)
เปนสิ่งที่สามารถทำลายสวนประกอบของวงจรไฟฟาเล็กๆ สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือจะเปดปญหาในดานความแนนอนในการ
ทำงานของอุปกรณโดยรวม (Reliability problem) ซึ่ง ESD นี้จะเกิดขึ้นไดที่หลายขั้นตอนในการผลิตเชนประกอบ, การจับมือ,
การใชงานในภาคสนาม เปนตน
ตัวอยางปญหาที่เกิดขึ้นของความชื้นในอากาศกับคาไฟฟาสถิต

ขอควรปฏิบัติเกี่ยวกับไฟฟาสถิต
เพ�อควบคุมไฟฟาสถิต มีแนวทางในการปฏิบัติดังนี้
1. ออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑชิ้นสวนอิเล็คทรอนิกส/เคร�องมืออิเล็คทรอนิกส ใหทนตอไฟฟาสถิต เทาที่เปนไปได
2. ลดหรือขจัดเหตุในการเกิดไฟฟาสถิต มีหลายปจจัยที่ตองพิจารณา เชน ชวงไฟฟาสถิต ที่เลือกใช
- พื้น / วัสดุปูพื้น ตัวนำไฟฟาสถิต : (Conductive มีความตานทานจำเพาะ < 104 Ohms.cm).
- ความชื้นของอากาศในหอง
- เกาอี้ ตัวกระจาย : (Dissipative มีความตานทานจำเพาะระหวาง 104 และ 1011 Ohms.cm).
- รองเทา ฉนวน : (Insulator มีความตานทานจำเพาะสูงกวา 1,011 Ohms.cm)
- ชุดที่สวมใส นิยมการเลือกวัสดุ เราจะเลือกเฉพาะ วัสดุที่เปนตัวนำ หรือ Dissipative เทานั้นมาใชงานในบริเวณ
- วิธีทำความสะอาด ที่ตองการปองกันความเสียหายอันเน�องมาจากการถายเทประจุไฟฟาสถิต (ESD protected area)
3. สลายไฟฟาสถิตที่เกิดขึ้น
วิธีการนี้คือการตอสายดิน (Grounding) เปนการถายเทประจุไฟฟาที่เกิดขึ้นใหมีศักดิ์เปนศูนย (0) เทากับพื้นดิน เราสามารถหลีกเลี่ยงปญหาเร�องไฟฟาสถิตได
โดยการใหพนักงานในสายการผลิตใช สายรัดขอมือ (WristStrap) การใชกระเบื้องยางปูพื้นชนิด Static Dissipative PVC หรือ Static Conductive PVC
ϕετηʔϑ
บริษัท ปยะมณี กรุป จำกัด BESTSAFE อุปกรณ ESD,MED - SECTION 28
PIYAMANEE GROUP CO.,LTD BEST SAFE (THAILAND) CO.,LTD ESD&CLEAN ROOM
ผูนำเขา ผูผลิต และจัดจำหนายสินคาประเภทอุปกรณเซฟตี้แบบครบวงจร SAFETY TECHNOLOGY WITH YOU &MED-PPE INTRO 02
WWW.THAIPPE.COM | WWW.ANUSORNBESTSAFE.COM WWW.PIYAMANEE.COM | WWW.PIYAMANEEGROUP.COM WWW.BESTSAFE.CO.TH | WWW.BESTSAFEPRODUCTS.COM