Page 6 - วิจัยการใช้ประโยชน์ไม้สะเดา

สะเดา

Azadirachta indica A. Juss. var siamensis Val

ลักษณะทั่วไป

ื่
์
สะเดาอยในวงศ MELIACEAE ชอสามัญที่เรยกทั่วไปหรอชอท้องถิ่นว่า Neem, Nim, Margosa,
ื่
ี
ู่
ื
่
ี
Yepa, Tamaka ส าหรับชื่อท้องถิ่นในเมืองไทยเรียกแตกตางกันไป ภาคกลางเรยก สะเดา ภาคใตเรยก
้
ี
เดา กระเดา และภาคเหนือเรียก สะเลียม ชื่อทางการค้าว่า Neem tree เป็น
ไม้สะเดาเป็นไม้ขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สามารถเจรญเตบโตได้ดีในเขตรอน ซึ่งอุณหภูมิที่
ิ
้
ิ
0
0
พอเหมาะจะอยู่ระหว่าง 21-32 C และสามารถทนต่ออุณหภูมิสูงได้ถึง 44-45 C ในระดับความสูงจาก
์

่
ั
ิ
นาทะเล 50-500 เมตร ปรมาณนาฝนเฉลีย 450-1150 มม. (พรศกดิ, 2532) และสามารถขึ นได้ใน

้
ื
ื
สภาพดินเกือบทุกชนิด ให้ร่มเงาดีมีระบบรากหยั่งลึก ชอบแสง เป็นไม้ยนตน สูง 12–15 เมตร เรอนยอด
เป็นพุ่มหนาทึบตลอดปี ให้ร่มเงาดีมีระบบรากหยั่งลึก ชอบแสง มีช่วงล าต้นสั น เรือนยอดแผ่กว้างรูปไข่
ั
ู
่
ใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ใบยอยรปใบหอก กว้าง 3-4 ซม. ยาว 4-8 ซม. ขอบใบหยก
ฟนเลือยฐานใบไม่เท่ากัน ไม้สะเดาจะทิ งใบที่อยเฉพาะส่วนล่าง ๆ ประมาณเดือนมกราคมถึงมีนาคม
ั
ู่
่
และใบใหม่จะผลิขึ นมาอย่าง รวดเร็วในช่วงเดือนมีนาคมถึงเมษายน
ดอกช่อ ออกที่ปลายกิ่งมีกลินหอม กลีบดอกสีขาว ออกดอกระหว่างเดือนธันวาคมถึงมีนาคม
่
ดอกมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ มีกลีบดอกและกลีบเลี ยงอย่างละ 5 กลีบ ยอดอ่อนที่แตกใหม่ มีสีน าตาลแดง
่
ู
ผลสด รปกระสวย มี 1 เมล็ด สีเขียวและเปลียนเป็นสีเหลืองเมื่อสุก ทุกส่วนมีรสขม ผลจะสุก
ระหว่างเดือนมีนาคมถึง มิถุนายน แล้วแต่สภาพท้องที่ ผลสะเดามีลักษณะคล้ายผลองุ่น มีขนาดยาว 1 – 2
เซนติเมตร และกว้างประมาณ 1 เซนติเมตร ผลสะเดาอินเดียจะมีเมล็ดเดียว ในแต่ละผลลักษณะผลจะ
ื
ี
กลมร มีรสหวานเล็กนอย เมล็ดจะมีผิวค่อนข้างเรยบหรอแตกเป็นรองเล็ก ๆ ตามยาว ผิวสีเหลืองซีด
้
่
ี
หรือสีน าตาล
ื
เปลือกไม้ค่อนข้างหนา สีน าตาลเทาหรือเทาปนด า แตกเป็นรองตื นหรอเป็นสะเก็ดยาว ๆ เยื อง
่
สลับกันไปตามความยาวของล าต้น เปลือกของกิ่งจะค่อนข้างเรียบ

ประโยชน์
ุ
ิ
ุ
ใบอ่อนและดอกใชเป็นอาหาร และยาเจรญอาหาร ดอกแก้พษเลือดก าเดา บ ารงธาต ผลแก้
ิ
้
โรคหัวใจ ยางดับพิษร้อน เปลือกแก้ไข้มาลาเรีย และเป็นยาสมานแผล
ิ
้
ผลอ่อนใชถ่าย มีสรรพคุณแก้โรคหัวใจ แก้บวม เป็นยาระบาย แก้รดสีดวง พยาธิ เมล็ดมี

สรรพคุณฆ่าเชื อ เมล็ดใช้รักษาโรคเบาหวาน น ามันจากเมล็ดสะเดาสามารถสกัดท านามันเชื อเพลิงและ
้
ั

่
นามันหล่อลืนโดยให้นามันประมาณรอยละ 40 นามันนสามารถใชท าสบู่ ผสมยารกษาโรคและ
ี
้

1