Page 12 - ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับซากดึกดำบรรพ์
P. 12
หน้า 7 ความรู้เบื ้ องต้นเกี ่ ยวกับซากดึกดำาบรรพ ์
ซากดึกดำาบรรพ คือ อะไร ?
์
ซากดึกดำาบรรพ์ หรือ fossil (อ่านว่า ฟอสซิล) มาจากรากศัพท์ภาษาละติน fossillis
หมายถึง ขุดขึ้นมา (dig up) ซึ่งถูกนำามาใช้เรียกสิ่งที่ขุดขึ้นมาจากใต้ผิวโลก ภายหลังได้นำามาใช้สื่อ
ถึงซากดึกดำาบรรพ์
นิยามตามพจนานุกรมศพท์ธรณีวิทยา ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2544
ั
ซากดึกดำาบรรพ์ หรือ ฟอสซิล (fossil) คือ ซากหรือร่องรอยของบรรพชีวิน (ancient
life) ที่ประทับอยู่ในหิน บางแห่งเป็นรอยพิมพ์ บางแห่งเป็นซากที่มีซากเดิมปรากฎอยู่ รอยตีน
สัตว์ มูลสัตว์ ถ่านหิน ไม้กลายเป็นหิน รวมอยู่ในหมู่ซากดึกดำาบรรพ์นี้เหมือนกัน ซากดึกดำาบรรพ์
ชนิดใดที่สามารถบ่งบอกอายุของหินได้ เรียกว่า ซากดึกดำาบรรพ์ดัชนี (index fossil)
นิยามตาม พ.ร.บ.คุ้มครองซากดึกดำาบรรพ พ.ศ. 2551
์
ซากดึกดำาบรรพ์ หมายความว่า ซากหรือร่องรอยของสิ่งมีชีวิตในสมัยดึกดำาบรรพ์ที่อยู่
ในชั้นเปลือกโลก หรือที่หลุด หรือที่นำาออกมาจากชั้นเปลือกโลก ทั้งนี้ ไม่รวมถึงโบราณวัตถุตาม
กฎหมายว่าด้วยโบราณสถาน โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ
โบราณวัตถุ (ตาม พ.ร.บ.โบราณสถาน โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ และพิพิธภัณฑ์สถาน
แห่งชาติ พ.ศ. 2504) หมายความว่า สังหาริมทรัพย์ที่เป็นของโบราณ ไม่ว่าจะเป็นสิ่งประดิษฐ์หรือ
เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ หรือเป็นส่วนหนึ่งส่วนใดของโบราณสถาน ซากมนุษย์หรือ
ซากสัตว์ซึ่งโดยอายุหรือโดยลักษณะแห่งการประดิษฐ์ หรือโดยหลักฐานเกี่ยวกับประวัติของ
สังหาริมทรัพย์นั้นเป็นประโยชน์ในทางศิลปะ ประวัติศาสตร์ หรือโบราณคดี
หากกล่าวให้เข้าใจง่าย ซากดึกดำาบรรพ์ คือ ซากหรือร่องรอยของสิ่งมีชีวิตในอดีตที่
เก็บรักษาไว้ในชั้นเปลือกโลกที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เป็นหลักฐานของสิ่งมีชีวิตในอดีต ทั้งนี้
ไม่รวมถึงซากหรือร่องรอยที่เกิดจากการกระทำาหรือที่เกี่ยวข้องกับมนุษย์
