Page 2 - พระนิเวศน์เดิม
P. 2
ภูมิทัศน์ของพระนิเวศน์ในปัจจุบัน (ที่ตั้งกองเรือล�าน�้า กองเรือยุทธการ
จนถึงปี ๒๕๖๒)
พระนิเวศน์เดิม สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก (พระราชวรินทร์) จึงได้ย้าย
่
่
ิ
ู
้
่
ู
ื
�
ี
ี
ี
้
์
ิ
ั
่
หากท่านผอานยนอยบรเวณทาราชวรดษฐ ฝงตรงขาม ท่พานักจากบ้านท่อัมพวา มาอยู่ท่พระนิเวศน์หรือ “จวน”
ี
้
แม่น�้าเจ้าพระยาด้านฝั่งธนบุรีจะมีอาคารตึกเก่า ๆ สีเทา แห่งน โดยอาณาเขตของพระนิเวศน์เดิมมีหลักฐานพอ
อย ๒-๓ หลัง ล้อมรอบด้วยกาแพงคล้ายกาแพงวัง ปัจจุบัน จะอนุมานได้คือ ด้านทิศตะวันออกจรดแม่น�้าเจ้าพระยา
�
ู่
�
�
ี
�
เป็นท่ต้งของหน่วยงานสังกัดกองทัพเรือท่เรียกว่ากองเรือลานา ด้านทิศเหนือติดกับเขตวัดบางหว้าใหญ่ (วัดระฆังโฆสิตาราม)
ั
ี
้
(จนถึงปี ๒๕๖๒) สาหรับสถานท่บริเวณน มีช่อเรียกว่า ด้านทิศตะวันตกจรดถนนบ้านขมิ้น (ถนนอรุณอมรินทร์)
ี
ี
ื
้
�
พระนิเวศน์เดิม แต่มีคนจ�านวนไม่น้อยไม่ทราบว่า ท�าไม และด้านทิศใต้ติดกับเขตวัดแจ้ง (วัดอรุณราชวราราม)
ถึงเรียกว่า พระนิเวศน์เดิม และมีประวัติความเป็นมา
ื
อย่างไร บทความนี้จะมาเสนอให้ผู้อ่านทราบครับ ต่อมาเม่อสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกได้
ปราบดาภิเษกเป็นปฐมกษัตริย์แห่งพระราชวงศ์จักรีแล้ว
พระนิเวศน์เดิม จึงเสด็จไปประทับ ณ พระบรมมหาราชวัง ฝั่งกรุงเทพฯ
ี
ื
เม่อปีพุทธศักราช ๒๓๑๑ คร้งเม่อกรุงธนบุร ได้รับ พระนิเวศน์เดิมนี้จึงถูกเรียกว่า “จวนเดิม” และทรง
ั
ื
การสถาปนา เป็นเมืองหลวงแห่งกรงสยาม สมเด็จ โปรดเกล้าฯให้รื้อพระนิเวศน์เดิม ซึ่งเป็นเรือนไม้สักทอง
ุ
พระเจ้าตากสินมหาราช ได้ทรงพระราชทานบรรดาศักดิ์ ไปปลูกใหม่ และถวายเป็นหอไตร ณ วัดบางหว้าใหญ่ (วัดระฆัง)
พร้อมท่ดินด้านเหนือของคลองมอญให้กับพระราชวรินทร์ ในปัจจุบันก็ยังปลูกสร้างอยู่ที่วัดระฆังโฆสิตาราม
ี
เจ้ากรมพระตารวจนอกขวา (พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า และทรงพระราชทานท่ดินบริเวณพระนิเวศน์เดิมน ี ้
ี
�
จุฬาโลกมหาราช) ท่ดินพระราชทานแห่งน้มีอาณาบริเวณ ให้แก่ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอพระองค์ใหญ่ (พระบาทสมเด็จ
ี
ี
ี
่
ครอบคลุมอู่ก�าปั่น หรือกรมอู่ทหารเรือในปัจจุบัน จนถึง พระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลท ๒) พระราชโอรส ซ่งขณะน้น
ึ
ั
อุโบสถเหนือวัดบางหว้าใหญ่ (วัดระฆังโฆสิตาราม) และ ดารงพระอิสริยยศเป็น สมเด็จเจ้าฟ้า กรมหลวงอิศรสุนทร
�
ี
ึ
เลยไปจนถึงคลองบางกอกน้อย ซ่งกล่าวกันว่าเป็นแนวกาแพง เป็นพระองค์แรกท่ได้รับพระราชทานพระนิเวศน์แห่งน ี ้
�
ั
ี
ี
กรุงธนบุรีในสมัยน้น หลังจากได้รับพระราชทานท่ดิน เป็นท่ประทับของพระองค์ท่าน จนลุถึงปีพุทธศักราช ๒๓๒๘
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๙ ประจำ�เดือน กันย�ยน ๒๕๖๒ 7
