Page 37 - พระราชทานเพลิงศพ พลเรือเอก สุภา คชเสนี
P. 37
พระราชทานเพลิงศพ พลเรือเอก สุภา คชเสนี 37
ประวัติ สกุลคชเสนี (โดยสังเขป)
สกุล “คชเสนี” สืบเชื้อสายมาจาก “พระยาเจ่ง” เจ้าเมืองเตริน เจ้าหัวเมืองมอญ ตั้งอยู่ระหว่าง
เมืองเมาะตะมะกับชายแดนไทยทางด้านด่านเจดีย์สามองค์ เป็นผู้ที่ชาวมอญนับถือมาก
ี
ในปี พ.ศ. ๒๓๑๗ พม่าเตรียมการท่จะเข้าตีกรุงธนบุรี ได้เกณฑ์ชาวมอญตามหัวเมืองท่ติดต่อกับ
ี
ชายแดนไทยให้ท�าเส้นทางด้านด่านเจดีย์สามองค์ เพื่อเข้าตีเมืองไทย ชาวมอญไม่ชอบพม่ามา
�
ี
ึ
แต่เดิมแล้ว เม่อถูกทหารพม่ากดข่ข่มเหงมากข้นจึงรวมกาลังสู้ ฆ่าทหารพม่าท่ควบคุมพวกตน
ื
ี
ุ้
ั
้
่
้
ึ
�
้
�
ทงหมด แล้วยกกาลังขนไปตีไดเมืองสะโตงและหงสาวดี แตตีเมืองร่างกงไม่สาเร็จ เพราะมีกาลังน้อย
�
ี
ื
่
ู้
ี
ขาดการวางแผนและการเตรียมการท่ด เม่อไมมทางสจึงได้อพยพครอบครัวมอญจานวนมากเข้ามา
ี
�
พึ่งพระบรมโพธิสมภารพระมหากษัตริย์ไทย
ื
เม่อเข้ามาอยู่ในเมืองไทยแล้ว ระยะแรกในสมัยกรุงธนบุรี พระยาเจ่งมียศอย่างพระยามอญ
ึ
ึ
สันนิษฐานว่าเป็นพระยาเกียรติ บังคับบัญชามอญกรมหน่ง ข้นอยู่ในพระยารามัญวงศ์ ต่อมา
ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ได้ทรงต้งพระยาเจ่งเป็น
ั
ี
ั
พระยามหาโยธาท่จักรีมอญ ควบคุมบังคับบัญชากองมอญท้งปวง และทรงให้มีส่วนร่วมในการ
ี
ี
่
�
ื
ทาสงครามมาโดยตลอด พระยาเจ่งมความดความชอบพิเศษเมอพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า
ี
จุฬาโลกมหาราช รัชกาลท่ ๑ เสด็จไปตีเมืองทวาย จึงได้รับพระราชทานเล่อนยศเป็นเจ้าพระยา
ื
มหาโยธานราธิบดีศรีพิไชยณรงค์
บุตรชายคนโตของพระยาเจ่งชื่อ ทอเรียะ รับราชการมียศเป็นพระยามหาโยธา และได้ปฏิบัติ
ั
ี
หน้าท่เช่นเดียวกับบิดา คือทาการรบท้งทางชายแดนด้านพม่า และในการปราบขบถจลาจลในลาว
�
ื
ท่านได้รับพระราชทานเล่อนยศเป็นเจ้าพระยามหาโยธา แทนท่เม่อบิดาถึงแก่อสัญกรรม มีหลักฐาน
ื
ี
ี
ั
ในประวัติศาสตร์ว่าท่านได้รับเชิญจากอังกฤษท่กาลังทาสงครามกับพม่าในขณะน้น ให้ไปเป็น
�
�
ี
ั
กษัตริย์มอญ เพราะทราบว่าท่านเป็นแม่ทัพท่พม่าเกรงกลัว และชาวมอญท้งในเมืองไทยและพม่า
เคารพนับถือมาก แต่ท่านปฏิเสธ
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ ๖ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า
ี
โปรดกระหม่อม พระราชทานนามสกุลผู้ท่สืบเช้อสายมาจากพระยาเจ่งว่า “คชเสนี” พระองค์ทรง
ื
ี
ื
ั
ใช้ช่อพระยาเจ่งต้งเป็นนามสกุล เพราะคาว่า “เจ่ง” เป็นภาษามอญ แปลว่า “ช้าง” นับเป็น
�
พระมหากรุณาธิคุณล้นเกล้าล้นกระหม่อมอย่างหาที่สุดมิได้
ผู้สืบสกุลคชเสนี ได้รับราชการสนองพระมหากรุณาธิคุณ พระบรมราชจักรีวงศ์สืบต่อมา
จนถึง ปัจจุบัน พลเรือเอก สุภา คชเสนี เป็นผู้อยู่ในล�าดับสกุลชั้นที่ ๖

