Page 8 - ธรรมชาติของสิ่งมีชีวิต

- 4 - ชีววทยาพื้นฐาน ม.4
ิ

ิ่
ิ่
1. การเพมจ านวนเซลล์ (cell multiplication) ในสิ่งมีชีวิตที่เป็นเซลล์เดียวการเพมจ านวนเซลล์จัด
ิ่
ั
ว่าเป็นการสืบพนธุ์แบบไม่อาศัยเพศ ส่วนในสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์การเพมจ านวนเซลล์ถือเป็นการเจริญเติบโต
อย่างหนึ่ง
ิ่
ิ่
2. การเพมของโพรโทพลาสซึม(growth) ในสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวการเพมของโพรโทพลาสซึมจัดว่า
เป็นการเจริญเติบโตเมื่อเซลล์ของสิ่งมีชีวิตแบ่งเซลล์ในตอนแรกจะมีขนาดเล็กในเวลาต่อมาเซลล์สร้างสาร
ต่างๆ ได้เพมขึ้นให้ขนาดของเซลล์ขยายเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
ิ่
3. การเปลี่ยนแปลงเซลล์เพอไปท าหน้าที่เฉพาะอย่าง (cell differentiation) ในสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว
ื่
การเปลี่ยนแปลงรูปร่างเซลล์จะคล้ายกันเช่นมีการสร้างเซลล์ที่ทนทานต่อสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมได้ดี
ส่วนในสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ หรือในสิ่งมีชีวิตที่มีการสืบพนธุ์แบบอาศัยเพศ เซลล์ที่พฒนามาจากไซโกตจะ
ั
ั
เปลี่ยนแปลงไปเพื่อท าหน้าที่เฉพาะอย่าง เช่น เป็นเซลล์กล้ามเนื้อ เซลล์ประสาท เซลล์ต่อมไร้ท่อ เป็นต้น
4. การเกิดรูปร่างที่แน่นอน (morphogenesis) เป็นผลจากการเพมจ านวนเซลล์ การเจริญเติบโต
ิ่
ื่
และการเปลี่ยนแปลงเซลล์เพอไปท าหน้าที่เฉพาะอย่าง กระบวนการเหล่านี้ท าให้ เอมบริโอสร้างอวัยวะขึ้น
อตราเร็วในการสร้างอวัยวะแต่ละแห่งไม่เท่ากัน ท าให้เกิดรูปร่างของสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดขึ้นโดยมีลักษณะ
ั
เฉพาะตัว สิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดเมื่อเจริญเติบโตระยะหนึ่งแล้วก็ตายไป อายุของสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดเรียกว่า

อายุขัย (life span) ซึ่งแตกต่างกันไป

ก ข
ภาพที่ 1.2 การเกิด morphogenesis ของสิ่งมีชีวิต ก. ผีเสื้อ ข. กบ
ที่มา http://www.digitalschool.club/digitalschool/science1_2_2/science9_3/biology9_3.php

4. สิ่งมีชีวิตมีการสืบพันธุ์ (reproduction)
ั
ั
ื่
เป็นการผลิตหน่วยใหม่ของสิ่งมีชีวิตเพอให้ดารงเผ่าพนธุ์อยู่ต่อไป การสืบพนธุ์ระดับเซลล์เป็นการ
สังเคราะห์และสะสมสารอนินทรีย์และสารอนทรีย์ต่าง จากนั้นจึงมีการแบ่งทั้งนิวเคลียสและไซโทพลาสซึม
ิ
การแบ่งนิวเคลียส มี 2 แบบ คือ
1. ไมโทซิส (mitosis) เป็นการแบ่งนิวเคลียสของเซลล์ร่างกาย นิวเคลียสของเซลล์ใหม่ที่ได้จะ
เหมือนกับนิวเคลียสของเซลล์เดิมทุกประการ ไมโทซิสของเซลล์พช และเซลล์สัตว์มีหลักการเหมือนกัน
ื
แตกต่างกันเพียงรายละเอียดบางประการ