Page 129 - ธรรมชาติของสิ่งมีชีวิต

ิ
ชีววทยาพื้นฐาน ม.4 - 123 -

(อะดีนีน) กับเบส Thymine – T (ไทมีน) และเบส Cytosine – C (ไซโทซีน) กับ เบส Guanine – G
(กัวนีน) ดังนั้นเมื่อจบช่วง S ปริมาณ DNA ที่เคยเป็นสายเกลียวคู่ (double helix) เพยง โมเลกุลเดียว
ี
ิ่
จะได้ เป็น DNA สายเกลียวคู่ 2 สายที่ยึดติดอยู่ที่บางต าแหน่ง ท าให้ปริมาณ DNA ภายในเซลล์จะเพม
เป็น 2 เท่าของปริมาณ DNA ในช่วง G 1
3) ในช่วง G เป็นช่วงที่เซลล์ผลิตโมเลกุลที่จะต้องใช้สาหรับการแบ่งเซลล์ที่เกิดในช่วงต่อไปให้มีพร้อม
2
ดังนั้นเซลล์จะเกิดการเติบโตเพิ่มขึ้นจากช่วง G และ ช่วง S
1
กิจกรรมระดับเซลล์ในช่วง division phase

ในช่วง division phase เซลล์มีกิจกรรมการแบ่งเซลล์ โดยเกิดการแบ่งนิวเคลียสก่อนจึงเกิดการ แบ่ง
ไซโทพลาซึมการแบ่งนิวเคลียสมีวิธีการแบ่งที่แตกต่างกัน 2 แบบ ซึ่งส่งผลให้ได้เซลล์ผลลัพธ์ของแต่ละแบบที่มี
สมบัติที่แตกต่างกัน ได้แก่การแบ่งแบบ mitosis (ไมโทซิส) กับการแบ่งแบบ meiosis (ไมโอซิส)
การแบ่งนิวเคลียสแบบ mitosis (ไมโทซิส)

ในสิ่งมีชีวีติหลายเซลล์ เซลล์ร่างกาย (somatic cell) เป็นเซลล์ที่มีการแบ่งนิวเคลียสแบบ mitosis
ิ่
ิ่
(ไมโทซิส) ท าให้มีจ านวนเซลล์เพมขึ้น เมื่อจ านวนเซลล์เพมมากขึ้นท าให้เกิดการเติบโต (growth) ซึ่งส่งผล
ต่อเนื่องให้สิ่งมีชีวิตเกิดการเติบโต และการเพมจ านวนเซลล์โดยการ แบ่งนิวเคลียสแบบ mitosis นั้นยังเป็น
ิ่
การผลิตเซลล์ใหม่มาทดแทนเซลล์เดิมทีเสื่อสภาพและถูกก าจัดไป เช่น เซลล์เม็ดเลือด เซลล์ผิวหนัง เป็นต้น
Division phase ของการแบ่งนิวเคลียสแบบ mitosis แบ่งเป็น 4 ระยะย่อยตามลักษณะการ
เปลี่ยนแปลงที่สังเกตได้ ได้แก
่
1. ระยะ prophase (โปรเฟส)
2. ระยะ metaphase (เมทาเฟส)

3. ระยะ anaphase (แอนาเฟส)
4. ระยะ telophase (เทโลเฟส)
หลังจากจบกระบวนการแบ่งนิวเคลียสแล้วจึงเกิดกระบวนการแบ่งไซโทพลาสซึมตามมา

ระยะการแบ่งเซลล์ ประกอบด้วยระยะต่าง ๆ 4 ระยะ ดังนี้
2.1 ระยะโพรเฟส (Prophase) โครโมโซมจะหดสั้นเข้ามีลักษณะเป็นแท่งเห็นชัดว่า 1 โครโมโซม
ประกอบด้วย 2 โครมาทิด ระยะนี้เยื่อหุ้มนิวเคลียสและนิวคลีโอลัสเริ่มสลายไป ในเซลล์สัตว์ เซนทริโอล
ื
(Centriole) จะสร้างไมโทติกสปินเดิล (mitotic spindle) เป็นรัศมีที่เรียกว่า แอสเทอร์ (aster) ในพชชั้นสูง
ไม่มีเซนทริโอล แต่จะมีการสร้างไมโทติกสปินเดิลจากบริเวณขั้วของเซลล์เรียก โพลาร์แคป (Polar cap)

2.2 ระยะเมทาเฟส (metaphase) เยื่อหุ้มนิวเคลียสและนิวคลีโอลัสสลายไป ไมโทติกสปินเดิลจะมา
เกาะ ที่เซนโทรเมียร์ของแต่ละโครโมโซม โครโมโซมจะเรียงตัวกันตามแนวกึ่งกลางเซลล์ ท าให้เห็นโครโมโซม
ชัดเจนที่สุด

2.3 ระยะแอนาเฟส(anaphase)ไมโทติกสปินเดิลหดตัวสั้นเข้า ดึงโครมาทิดให้แยกออกจากกันไป คน
ละขั้วของเซลล์ ทาให้โครโมโซมมีรูปร่างต่าง ๆ กัน ขึ้นอยู่กับตาแหน่งของเซนโทรเมียร์
2.4 ระยะเทโลเฟส (terophase) โครโมโซมเคลื่อนที่ไปคนละขั้วของเซลล์จะคลายตัวออกมีลักษณะ
คล้ายเส้นใย เยื่อหุ้มนิวเคลียสและนิวคลีโอลัสเริ่มปรากฏ เป็นการเสร็จสิ้นการแบ่งนิวเคลียส หลังจากนั้นจะ

แบ่ง ไซโทพลาซึม