Page 154 - พระราชพิธีบรมราชาภิเษก
P. 154
วาลวิชนี (พัดและแส้)
สร้างขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ลักษณะเป็น
พัดใบตาล ที่ใบตาลปิดทองทั้ง ๒ ด้าน ขอบขลิบทองค�า ด้ามท�าด้วยทองลงยา เรียกว่า พัชนีฝักมะขาม
ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชด�าริว่า ตามพระบาลีที่เรียกว่า “วาลวิชนี”
ไม่ควรจะเป็นพัดใบตาล ควรจะเป็นเครื่องโบกปัดที่ท�าด้วยขนจามรี เพราะวาลแปลว่า ขนโคชนิดหนึ่ง
ตรงกับที่ไทยเรียกจามรี จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างแส้ขนจามรีขึ้นเป็นเครื่องราชกกุธภัณฑ์
ภายหลังใช้ขนหางช้างเผือก เรียกว่า พระแส้หางช้างเผือก แต่ก็ไม่อาจที่จะเลิกใช้พัดใบตาลของเดิมได้
จึงโปรดให้ใช้พัดตาลและพระแส้จามรีควบคู่กัน โดยเรียกว่า “วาลวิชนี”
150
พระราชพิธีบรมราชาภิเษก
