Page 11 - เอกสาร ว31207 edt 1

เ อ กส า ร ป ร ะ กอ บ กา ร เ รี ย น โ ล ก ดา ร า ศ า ส ตร์ แ ล ะ อ ว กา ศ : ธ ร ณี วิ ท ย า 1 | 7

่
่
ื
คลืนและสมบัติของคลน
่
่
่
• การจําแนกคลืนตามลักษณะการเคลือนที

่
1. คลืนตามยาว (Longitudinal wave) เปนคลื่นที่อนุภาคของตัวกลางเคลื่อนที่ไปมาในแนวเดียวกับทิศการเคลื่อนที่ของคลื่น
ตัวอยางของคลื่นตามยาวไดแก คลื่นเสียง คลื่นในขดลวดสปริง
่
2. คลื่นตามขวาง (Transverse wave) เปนคลื่นที่อนุภาคของตัวกลางเคลื่อนที่ในทิศตั้งฉากกับทิศการเคลื่อนที่ของคลืน
ตัวอยางของคลื่นตามขวางไดแก คลื่นแมเหล็กไฟฟา คลื่นในเสนเชือก

่
คลืนไหวสะเทือน

คลื่นไหวสะเทือน (Seismic waves) เปนคลื่นที่ถายทอดพลังงานผานภายในโลก อาจเกิดจากแผนดินไหว การระเบิด หรือ
กิจกรรมอื่น ๆ ที่กอใหเกิดคลื่นความถี่ต่ำ ความเร็วของการกระจายของคลื่นมีความสัมพันธกับความหนาแนนและความยืดหยุนของ
ตัวกลาง นักธรณีฟสิกสใชสมบัติของการสะทอนและการหักเหของคลื่นไหวสะเทือนผานชั้นหินตาง ๆ เพื่อวิเคราะหและตรวจสอบ

โครงสรางใตดิน

ั
ี่
• คลืนในตวกลาง (Body wave) เปนคลื่นทเดินทางผานเขาไปในเนือโลกในทุกทิศทาง
่
้
o คลื่นปฐมภูมิ (Primary wave: P wave) เปนคลื่นตามยาวที่เกิดจากความไหว
สะเทือนในตัวกลาง โดยอนุภาคของตัวกลางเคลื่อนไหวแบบอัดขยาย ในแนว
เดียวกับที่คลื่นสงผานไปผานตัวกลางที่เปนของแข็ง ของเหลว และกาซ มี
ี
ความเร็วประมาณ 6–8 กิโลเมตร/วินาท
o คลื่นทุติยภูมิ (Secondary wave: S wave) เปนคลื่นตามขวางที่เกดจากความ
ิ
ไหวสะเทือนในตัวกลาง โดยอนุภาคของตัวกลางเคลื่อนไหวตั้งฉากกับทิศทางท ี ่
คลื่นผาน มีทั้งแนวตั้งและแนวนอน คลื่นชนิดนี้ผานไดเฉพาะตัวกลางที่เปน

ของแข็งเทานั้น มีความเร็วประมาณ 3 – 4 กิโลเมตร/วินาท ี

• คลื่นพื้นผิว (Surface wave) เปนคลื่นทเดินทางบนผิวโลก ในลักษณะเดียวกับการ
ี่
โยนหินลงไปในน้ำแลวเกิดระลอกคลื่นบนผิวน้ำ คลื่นพื้นผิวเคลื่อนที่ชากวาคลื่นใน

ตัวกลาง
o คลื่นเลิฟ (L wave) เปนคลื่นที่ทำใหอนุภาคของตัวกลางสั่นในแนวราบ โดยมี

ี่
ทิศทางตั้งฉากกับการเคลื่อนทของคลื่น
ุ
o คลื่นเรยลี (R wave) เปนคลื่นที่ทำใหอนภาคตัวกลางสั่นมวนตัวขึ้นลงเปนรป
ู
่
ี
วงรี ในแนวดิง โดยมีทศทางเดียวกับการเคลื่อนทของคลื่น
่
ิ
์
ี
โรงเรยนพรหมานุสรณจงหวัดเพชรบรี ช�นมัธยมศกษาปท ่ 4 หน่วยการเรียนร้ท ่ 1 โครงสร้างโลก
ี
ู
ึ
ุ
ั
ั
ี
ี