Page 12 - Microsoft Word - NOTA TING 3 2020 font 10.docx

KROLLFAIZALSMKPTJSEJARAH32020

BAB 5 : PENTADBIRAN BARAT DI SARAWAK
DAN SABAH

LATARBELAKANG PEMERINTAHAN
TEMPATAN DI SARAWAK DAN SABAH

SISTEM PEMERINTAHAN TEMPATAN • Kawasan pedalaman di tadbir Orang
• Sistem kesukuan di Sarawak ialah Kaya-Kaya (O.K) seperti O.K Beti di
• Masyarakat yang mengamalkan ialah Padeh, O.K Antu di Rimbas, O.K
kaum Iban, Bidayuh, Kenyah, Kelabit dan Jugah di Lundu dan O.K Gasing di
Kayan Skrang
• Tekankan kepatuhan kepada adat • Penguasaan berasaskan kepada
• Masyarakat Iban pemimpinnya Tuai sistem penguasaan tanah
Rumah. Menjadi sumber autoriti • Sistem Kedatuan di Sarawak
masyarakat • Diamalkan pada kerajaan awal
• Pemilihan pemimpin bukan sekadar Sarawak
keturunan tetapi kebolehan peribadi • Sekitar Sungai Sarawak di tadbir oleh
• Masyarakat Bidayuh pemimpinnya Tua Datu Merpati Jepang
Kampung • Keturunan Datu Merpati Jepang
• Masyarakat Kenyah pemimpinnya Peran kuasai pentadbiran dan memakai
Lepo gelaran Datu Patinggi, Datu
• Masyarakat Kenyan pemimpinnya Bendahara (Datu Bandar) dan Datu
Kelunan Maren Temenggung
• Masyarakat Melanau pemimpinnya • Semasa pengaruh Kesultanan Brunei
Menteri golongan pembesar menjadi wakil
• Pemimpin menjadi orang tengah sultan Brunei
selesaikan pertelingkahan dalam kalangan • Mentadbir Sarawak tanpa campur
penduduk dan memastikan keharmonian tangan Kesultanan Brunei
• Sistem kesukuan di Sabah ialah • Bertanggungjawab membangunkan
• Masyarakat yang mengamalkan adalah Sarawak
Kadazandusun, Murut dan Bajau
• Pegangan adat menjadi kawasan SISTEM PENTADBIRAN SABAH
sosiopolitik yang berkesan • Dikuasai oleh Kesultanan Brunei sebelah
• Pemimpin dikenali orang Tua (Ketua pantai barat
Kampung). Sebagai penyelesaian • Kawasan pantai timur dikuasai Kesultanan
pertikaian Sulu
• Mengandungi Majlis Kampung dan • Ia berasaskan sistem penguasaan tanah
tukang-tukang Adat • Pembesar tempatan menjadi wakil sultan
• Majlis Kampung membantu orang tua atau pembesar (pengiran) yang memiliki
dalam urusan adat dan kehidupan wilayah tersebut
seharian • Sultan Sulu memiliki semua tanah di
• Tukang-Tukang Adat memastikan upacara bawah pengaruhnya tetapi pemerintahan
adat dilakukan dengan betul bagi di wakili datu
mengelakkan bencana • Kuasa golongan datu bergantung kepada
• Masyarakat Bajau di pantai timur Sabah bilangan hamba (pengikut) dan
pemimpinnya Matto’a. Beliau menjadi kemampuan menghantar ufti secara tetap
pelindung adat dan kepentingan anak kepada sultan
buah • Pentadbiran di pantai timur Sabah dikenali
sebagai sistem Datu
SISTEM PENTADBIRAN TEMPATAN • Sistem ketua bebas di Sabah
• Sarawak • Adalah sikap berani mencabar
• Dipengaruhi Kesultanan Brunei. kewibawaan Sultan
Pentadbiran dipecahkan kepada tiga • Adanya pertalian keluarga dengan Sultan
bentuk iaitu Sungai Kerajaan, Sungai Brunei atau Sultan Sulu
Tulin dan Sungai Kuripan • Ada undang-undang sendiri dan tidak
• Pembesar tempatan wakil sultan atau mengiktiraf kuasa lain
pembesar memiliki wilayah tersebut • Contoh Syarif Osman berkuasa di daerah
• Kawasan di Sungai Sarawak ditadbir Marudu 1830-1840 dan Datu Keunding
oleh Datu Petinggi, Datu Bandar dan berkuasa di daerah Tungku pada abad ke
Datu Temenggung sebagai wakil 19
Sultan Brunei • Berkuasa dan bertanggungjawab di
kawasan masing-masing
12