Page 15 - Microsoft Word - NOTA TING 3 2020 font 10.docx
P. 15
KROLLFAIZALSMKPTJSEJARAH32020
o James Brooke dilantik sebagai BENTUK PENTADBIRAN BARAT DI SARAWAK
gabenor yang pertama DAN SABAH
PERTAPAKAN SBUB PEMANTAPAN PENTADBIRAN BARAT DAN
SABAH
• Sultan Brunei berikan Charles Lee Moses
sewa Sabah selama 10 tahun • Pembahagian wilayah
• Moses jual kepada J.W. Torey dan T.B. o Dinasti Brooke dan SBUB telah
Harris. Mereka jadikan Kimanis sebagai menyusun pentadbiran supaya
pusat kegiatan perdagangan lebih berkesan
• Alfred dan Edward Dent pajak timur Sabah o Sarawak
dari Sultan Sulu 1878 o Bahagi 3 bahgian
• Baron Gustavus von Overbeck kerjasama o Kemudian menjadi 5 zaman
dengan Alfred dan Edward Dent Charles Brooke
memajukan Sabah o Bahagian dipecahkan kepada
• Torey jual haknya kepada Baron Gustavus kampung dan daerah
von Overbeck o Ini asas pemilikan dan kekuasaan
• Julai 1881 Alfred Dent dan adiknya tubuh Dinasti Brooke yang berbeza
British North Borne Provisional sebelumnya menekankan
Association Ltd dan mendapat status percukaian
piagam (Charter) pada 1 November 1881 o Sabah
• Pada 1882 Borneo Utara menjadi negeri o Pembahagian Residensi. Ada
naungan British. Pihak SBUB memerintah dua residensi aitu pantai timur
Borneo Utara hingga 1942 berpusat di Sandakan dan pantai
barat di Jeselton
PERLUASAN KUASA SBUB o Pada 1922 ada 5 residensi iaitu
Kudat, Pantai Barat, Pedalaman,
• Syarat yang perlu dipatuhi SBUB dalam Pantai Timur dan Tawau. Ada 17
menerima Piagam Diraja : daerah
o SBUB menerima Penasihat British o Residensi di ketuai Residen dan
o SBUB memelihara adat resam, daerah diketuai Pegawai Daerah
agama dan undang-undang o Pegawai Daerah dibantu oleh
penduduk tempatan penolong pegawai Daerah.
o SBUB memerintah Sabah dengan Kebiasaannya Residen, Pegawai
adil dan saksama Daerah dan Penolong Pegawai
o SBUB melantik Pegawai Tadbir Daerah berbangsa Eropah atau
daripada pegawai yang diakui Inggeris
British • Pengekalan golongan elit tempatan
o SBUB tidak dibenarkan serah o Sarawak
Sabah kepada pihak lain tanpa o Dinasti Brooke libatkan pembesar
kebenaran British tempatan dalam pentadbiran atas
o Dua matlamat SBUB ialah nama dasar amanah
pembangunan ekonomi melalui o Untuk isi kekurangan pegawai
eksploitasi sumber, melindungi Eropah
dan mempertahankan hak o Contoh Datu Patinggi, Datu
masyarakat tempatan Bandar, Datu Temenggung, Datu
o SBUB berkuasa mentadbir Sabah. Imam dan Datu Hakim
Sir Rutherford Alcock menjadi o Charles Vyner Brooke
presiden pertama manakala Alfred wujudkangelaran Datu Menteri,
Dent sebagai pengarah urusan Datu Pahlawan, datu Bentara dan
o Kuasa sebenar syarikat terletak Datu Amar
pada pemodal di London. Sistem o Pembesar tidak lagi mengutip
birokrasi diterajui Gabenor bagi cukai sebaliknya diberi gaji
menjamin keuntungan o Kekalkan semua adat dan
o Gabenor pertamanya William undang-undang yang tidak
Hood Treacher (1881-1887) bercanggah dengan undang barat
o Pengekalan Institusi Peribumi di
Sabah
o Menjamin kecekapan
pentadbiran. SBUB bahagi ketua
peribumi kepada kategori ketua
diakui dan tidak diakui
15
