Page 78 - ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับซากดึกดำบรรพ์

หน้า 73 ความรู้เบื ้ องต้นเกี ่ ยวกับซากดึกดำาบรรพ ์

ั
3. สตว์สะเทินน้ำาสะเทินบก (Amphibians)

ลักษณะทั่วไป : เป็นสัตว์สี่ขา (Tetrapods) ในชั้นสัตว์สะเทินน้ำาสะเทินบก หรือแอมฟิเบีย
(Class Amphibia) มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างไปตามวงจรชีวิต โดยตัวอ่อนอาศัยอยู่ในน้ำา หายใจ
ด้วยเหงือก เมื่อโตขึ้นจะเปลี่ยนรูปร่างอาศัยอยู่บนบก หายใจด้วยปอดหรือผิวหนัง ในปัจจุบันแบ่ง
เป็น 3 อันดับ คือ อันดับกบ (Order Anura) อันดับซาลามานเดอร์ (Order Urodela) และ
อันดับเขียดงู (Order Gymnophiona) นอกจากนี้ยังมีกลุ่มที่สูญพันธุ์ไปแล้วซึ่งเป็นสัตว์สี่ขาที่
มีลักษณะก้ำากึ่งระหว่างสัตว์สะเทินน้ำาสะเทินบกและสัตว์กลุ่มอื่นๆ เช่น กลุ่มอิกธิโอสเตกาเลียน
(Ichthyostegalians) คือ กลุ่มที่คล้ายปลา เป็นกลุ่มสัตว์สี่ขากลุ่มแรกๆ ที่วิวัฒนาการจากปลา
เริ่มขึ้นสู่บก ถือเป็นบรรพบุรุษของสัตว์สี่ขาทั้งหมดบนโลก กลุ่มแอนทราโคซอร์ (Anthracosaurs)
คือ กลุ่มที่คล้ายสัตว์เลื้อยคลาน นักบรรพชีวินวิทยาสันนิษฐานว่าเป็นกลุ่มที่จะวิวัฒนาการไปสู่
สัตว์เลื้อยคลานในยุคหลังๆ และกลุ่มเท็มโนสปอนดิล (Temnospondyls) คือ กลุ่มที่มีหัวใหญ่
และมีลำาตัวยาวใหญ่คล้ายซาลามานเดอร์ นักบรรพชีวินวิทยาสันนิษฐานว่าเป็นกลุ่มที่วิวัฒนาการ
ไปสู่สัตว์สะเทินน้ำาสะเทินบกยุคใหม่
ช่วงเวลาที่ปรากฎบนโลก : ยุคดีโวเนียนตอนต้น (ประมาณ 395 ล้านปีก่อน)
สถานะปัจจุบัน : ยังดำารงเผ่าพันธุ์อยู่ (จำานวนกว่า 10,000 สปีชีส์ ทั้งที่มีชีิวิตและสูญพันธุ์ไปแล้ว)
หินที่พบบ่อย : หินโคลน หินทรายแป้ง หินทราย
ำ
ำ
้
ลักษณะซากดึกดำาบรรพ์ : ในประเทศไทยมักพบซากดึกดาบรรพ์สัตว์สะเทินนาสะเทินบก
ในช่วงมหายุคมีโซโซอิก เนื่องจากเป็นช่วงเวลาที่สัตว์กลุ่มนี้มีขนาดใหญ่ จึงมีโอกาสเป็นซาก
ดึกดำาบรรพ์ได้ง่าย ชิ้นส่วนที่พบมักเป็นกะโหลก โดยเฉพาะกลุ่มเท็มโนสปอนดิล (Temnospondyls)
ำ
ิ
้
ี
ู
ิ
่
ึ
ำ
แหลงซากดกดาบรรพสตวสะเทนนาสะเทนบกสามารถพบมากบรเวณทราบสงโคราช
่
์
ิ
ั
์
เช่น บริเวณจังหวัดชัยภูมิ กาฬสินธุ์ ส่วนภาคใต้บริเวณจังหวัดนครศรีธรรมราช

แผนภาพการจำาแนกสัตว์สะเทินน้ำาสะเทินบกกลุ่มต่างๆ