Page 315 - กำหนดการสอน-ว31104-วิทยาศาสตร์กายภาพ-ม.5

294

- การเกิดมลพิษจากปฏิกิริยาการเผาไหม้เชื้อเพลิงซากดึกด าบรรพ์ และวิธีการลดมลพิษที่
เกิดขึ้นด้วยเครื่องฟอกไอเสียเชิงเร่งปฏิกิริยา โดยใช้รูป 4.6 ประกอบการอธิบาย เพื่อให้เห็นว่าตัวเร่ง

ปฏิกิริยาเคมีท าให้ปฏิกิริยาเคมีที่เกิดได้ช้า เกิดปฏิกิริยาได้เร็วขึ้น
ู่
1.2 ครูน าเข้าสู่บทเรียนโดยตั้งค าถาม เพื่อน าเข้าสกิจกรรม
1) สารที่ท าให้ปฏิกิริยาเกิดได้เร็วขึ้น เรียกว่า
2) ค าว่า “อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี” มีความหมายว่าอย่างไร

3) นอกจากโลหะแพลทินัมและโรเดียมที่ท าหน้าที่เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาเคมีในเครื่องฟอกไอ

เสียแล้ว ยังมีสารเคมีที่ท าหน้าที่เป็นตัวเร่งในปฏิกิริยาเคมีอื่น ๆ อีกหรือไม่

ขั้นที่ 2 ขั้นส ารวจและค้นหา
2.1 นักเรียนแบ่งกลุ่มๆ ละ 5-6 คน โดยคละเพศ คละความสามารถ

2.2 นักเรียนแต่ละกลุ่มศึกษาใบกิจกรรม 4.1 การทดลองการเติมสารเคมีบางชนิดที่มีผลต่ออัตรา

การเกิดปฏิกิริยาเคมี
2.3 ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ อุปกรณ์ และขั้นตอนการทดลองอย่างละเอียด

2.4 นักเรียนรับอุปกรณ์การทดลอง พร้อมติดตั้งอุปกรณ์

2.5 นักเรียนแต่ละกลุ่มท าการทดลอง สังเกตและบันทึกผลการทดลอง

ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป

3.1 ครูสุ่มนักเรียน 2 คน ออกมาน าเสนอสรุปที่ได้จากการศึกษาหน้าชั้นเรียน

3.2 ครูน านักเรียนอภิปราย ใบกิจกรรม 4.1 การทดลองการเติมสารเคมีบางชนิดที่มีผลต่ออัตรา
การเกิดปฏิกิริยาเคมี เพื่อน าไปสู่การสรุปโดยใช้ค าถามต่อไปนี้

1) นักเรียนแต่ละกลุ่มได้ผลการท ากิจกรรมเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร (แนวการตอบ
ได้ผลเหมือนกัน)

2) H O มีลักษณะอย่างไร (แนวการตอบ มีลักษณะใส ไม่มีส)
ี
2 2
2) เมื่อเติม KI อิ่มตัว ลงไปใน H O ที่ผสมกับน้ ายาล้างจาน เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างไร
2 2
(แนวการตอบ จะท าให้มีฟองแก๊สเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว)

3.3 นักเรียนและครูร่วมกันอภิปรายและสรุปผลการท าการทดลอง จนสรุปได้ ดังนี้

ี
H O มีลักษณะใส ไม่มีส เมื่อเติมน้ ายาล้างจานลงไปและผสมให้เข้ากัน พบว่าสารละลาย
2 2
ใสเช่นเดิม หลังจากสังเกตการเปลี่ยนแปลงเป็นเวลา 3 นาที ขวดที่ไม่ได้เติม KI อิ่มตัวอาจสังเกตเห็นฟองแก๊ส
เกิดขึ้นเล็กน้อยหรืออาจไม่เห็นฟองแก๊สเลย ส่วนขวดที่เติม KI อิ่มตัวมีฟองแก๊สเกิดขึ้นจ าานวนมาก โดยแก๊ส

ที่เกิดขึ้นคือ แก๊สออกซิเจน ซึ่งได้จากการสลายตัวของ H O จึงสามารถเปรียบเทียบอัตราการเกิดปฏิกิริยาได ้
2 2
จากปริมาณฟองแก๊สที่เกิดขึ้นในเวลาที่เท่ากัน ดังนั้นขวดที่เติม KI อิ่มตัวจึงมีอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

มากกว่า สามารถสรุปผลการทดลองได้ว่า KI เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาที่ท าาให้การสลายตัวของ H O เกิดได้เร็วขึ้น
2 2

ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้
4.1 ครูให้ความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับตัวเร่งปฏิกิริยาเป็นปัจจัยที่ช่วยเร่งให้ปฏิกิริยาเคมีบางชนิดเกิดได ้

เร็วขึ้น ตามรายละเอียดในหนังสือเรียน หน้า 108