Page 135 - Proceeding_รวมปก_Neat
P. 135
128
บทน า
ประเทศไทยต้องเผชิญกับปัญหำด้ำนกำรจัดกำรขยะที่ไม่มีประสิทธิภำพมำอย่ำงยำวนำน สำเหตุหลัก
เกิดจำกพฤติกรรมกำรไม่แยกขยะของประชำชนท ำให้ไม่สำมำรถน ำขยะกลับมำใช้ใหม่ได้ ส่งผลให้มีปริมำณ
ขยะที่ต้องก ำจัดสูงกว่ำที่ควรจะเป็นและมีต้นทุนในกำรจัดกำรขยะจึงสูงขึ้นตำมไปด้วย ที่ผ่ำนมำ ประเทศไทย
ได้เดินหน้ำด้ำนกำรจัดกำรขยะ ทั้งแผนปฏิบัติกำร “ประเทศไทยไร้ขยะ” แผนปฏิบัติกำรจัดกำรขยะมูลฝอย
ในชุมชน “จังหวัดสะอำด” รวมถึงแผนที่ก ำหนดมำตรกำรครอบคลุมระยะต้น กลำง และปลำย แต่ในทำง
ปฏิบัติยังไม่สำมำรถด ำเนินกำรได้ตำมที่ก ำหนดเอำไว้เพรำะยังมีช่องว่ำงที่หน่วยงำนหลำยภำคส่วนต้องร่วมมือ
กัน (ทีมข่ำวคุณภำพชีวิต, 2564) ประกอบกับสถำนกำรณ์กำรแพร่ระบำดของโควิด-19 ในปัจจุบัน ท ำให้มี
ปริมำณขยะพลำสติกแบบใช้ครั้งเดียวและขยะติดเชื้อเพิ่มขึ้น (กรมควบคุมมลพิษ, 2564) กำรจัดกำรขยะ
จึงยำกล ำบำกขึ้นไปอีก ดังนั้น ปัญหำขยะจึงเป็นเรื่องเร่งด่วนที่ต้องแก้ปัญหำอย่ำงครบวงจร ทั้งในเชิงนโยบำย
และปฏิบัติบนฐำนกำรวิจัยที่พร้อมใช้งำนและสำมำรถปรับไปตำมสภำพปัญหำและพื้นที่ โดยใช้กลไก
กำรมีส่วนร่วมของทุกภำคส่วนในด ำเนินกำรร่วมกันอย่ำงต่อเนื่อง (ส ำนักงำนคณะกรรมกำรกำรวิจัยแห่งชำติ,
2565)
ระบบวิทยำศำสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (ววน.) ได้เล็งเห็นควำมส ำคัญของกำรพัฒนำระบบบริหำร
จัดกำรขยะ ซึ่งสอดรับกับยุทธศำสตร์ชำติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 - พ.ศ. 2580) ยุทธศำสตร์ชำติที่ 5 ด้ำนกำรสร้ำง
กำรเติบโตบนคุณภำพชีวิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยมีเป้ำหมำยในกำรลดขยะครัวเรือนลงร้อยละ 10 ต่อปี
และลดขยะอุตสำหกรรมร้อยละ 10 ต่อปี รวมถึงเพิ่มอัตรำกำรน ำขยะจำกทุกกระบวนกำรกลับมำใช้ร้อยละ
10 ต่อปี โดยใช้ควำมรู้กำรวิจัยและนวัตกรรม กำรมีส่วนรวมของภำครัฐและประชำชน เพื่อบรรลุเป้ำหมำย
กำรพัฒนำอย่ำงยั่งยืนให้คนทุกช่วงวัยมีคุณภำพชีวิตที่ดี สำมำรถด ำรงชีวิตได้อย่ำงมีควำมสุขมุ่งเน้น
กำรส่งเสริมให้เกิดกำรบริหำรจัดกำรขยะและก ำจัดอย่ำงถูกต้องและเกิดกำรบริหำรจัดกำรขยะครัวเรือน
และขยะอุตสำหกรรมให้เหลือศูนย์ (Zero Waste) ซึ่งมีกรอบแนวคิดในกำรใช้หลัก 3R และแนวคิดเศรษฐกิจ
หมุนเวียน (Circular Economy) คือ ลดปริมำณขยะมูลฝอยที่จะต้องส่งเข้ำไปท ำลำยด้วยระบบต่ำงๆ
ให้น้อยที่สุด น ำขยะมูลฝอยมำใช้ประโยชน์ทั้งในส่วนของกำรใช้ซ ้ำและแปรรูปเพื่อใช้ใหม่ (Reuse & Recycle)
รวมถึงกำรก ำจัดที่ได้ผลพลอยได้ เช่น ปุ๋ยหมักหรือพลังงำน โดยสนับสนุนทุนวิจัยและพัฒนำเพื่อต่อยอด
เพื่อให้เกิดนโยบำยกำรบริหำรจัดกำรหรือแผนงำนสนับสนุนกำรจัดกำรลดปัญหำขยะ ได้แก่ กำรวิจัยเชิง
พฤติกรรมสังคมเพื่อขับเคลื่อนกำรจัดกำรขยะรวมถึงกำรน ำแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียนมำสร้ำงดุลยภำพ
ระหว่ำงเทคโนโลยีกับชีวภำพเพื่อลดปัญหำขยะอย่ำงเป็นรูปธรรม ภำยใต้แผนงำนวิจัยด้ำนกำรจัดกำรจัดกำร
ขยะและของเสีย ซึ่งบริหำรจัดกำรโดยส ำนักงำนกำรวิจัยแห่งชำติ (วช.) (ส ำนักงำนคณะกรรมกำรกำรวิจัย
แห่งชำติ, 2565)
