Page 102 - นาวิกศาสตร์ เดือน ตุลาคม ๒๕๕๔
P. 102
ยาแก้ปวดลดอักเสบกล้ามเนื้อ แก้ปวดข้อเกือบ บางชนิดต้องกินครึ่งเม็ด ผู้ป่วยก็จำเป็นจะต้อง
ทุกชนิด (ที่ไม่ใช่ยาพาราเซตามอล) เนื่องจากยา หักแบ่งยานั้น อย่างไรก็ตามมียาบางประเภทที่
อาจระคายเคืองกระเพาะอาหารหรือทำให้เกิด ห้ามบด ห้ามแบ่งโดยเป็นยาที่อยู่ในรูปแบบออกฤทธิ์
โรคกระเพาะอาหารตามมาได้ ดังนั้นวิธีที่ดีที่สุดคือ นานหรือค่อย ๆ ปลดปล่อยตัวยา ข้อสังเกตของยา
ไม่ควรนำยาต่างเวลามารวมกันแล้วรับประทานครั้งเดียว กลุ่มนี้ก็คือ มักจะมีสัญลักษณ์เป็นตัวอักษรตามหลัง
เพื่อประสิทธิภาพของยาและลดผลข้างเคียงจากยา ชื่อยา Modified release (MR), Extended release
ยาก่อนอาหาร หากนึกได้ตอนจะรับประทานข้าว (ER), Sustained release (SR), Controlled
จะทานยาอย่างไร release (CR) เพื่อเป็นสิ่งบ่งบอกว่ายาดังกล่าวอยู่ในรูปท ี่
่
วิธีที่ถูก ต้องในการรับประทานยาก่อนอาหาร คอย ๆ ปลดปล่อยตัวยา เพื่อความสะดวกในการ
คือ รับประทานยาก่อนรับประทานอาหารประมาณ รับประทานของผู้ป่วยโดยลดจำนวนครั้งต่อวันที่ต้อง
๓๐ - ๖๐ นาที หากลืมและนึกได้ก่อนรับประทาน รับประทานยา เช่น ปกติต้องรับประทาน ๓ มื้อ
อาหาร วิธีที่ส่งผลกระทบน้อยที่สุด คือรับประทาน ก็ลดลงเหลือมื้อเดียวต่อวัน แต่ให้ผลการรักษา
ยาเดี๋ยวนั้น และเลื่อนเวลารับประทานอาหารออกไป เทียบเท่ากัน แต่ยาในรูปแบบนี้บางตัวก็สามารถ
อย่างน้อย ๓๐ นาที แต่หากนึกได้ขณะรับประทาน หักแบ่งได้ เช่น ยา Theo-dur SR ๒๐๐ mg
อาหาร ให้รับประทานยาหลังจากรับประทานอาหาร สามารถแบ่งครึ่งเม็ดได้ ซึ่งขึ้นอยู่กับกระบวนการ
ไปแล้วประมาณ ๒ ชั่วโมง เนื่องจากยาที่ต้องรับ ในการผลิตยาแต่ละตัว เภสัชกรจะเป็นผู้ให้ข้อมูล
ประทานก่อนอาหารเป็นยาที่ดูดซึมได้ดีที่สุดในขณะ ว่ายารายการใดห้ามหักแบ่ง หรือห้ามบด หรือ
ที่ท้องว่าง ดังนั้นจึงต้องรอให้อาหารนั้นย่อยก่อนให้ ห้ามละลายน้ำก่อนรับประทาน หากไม่มั่นใจจึงควร
หมดถึงจะรับประทานยาได้ วิธีนี้ใช้ได้กับยาที่รับ สอบถามเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง
ประทานก่อนอาหารทุกมื้อ แต่ถ้าลืมรับประทานยา ทำไมถึงแบ่งยาให้แก่เพื่อนบ้านที่มีอาการ
หลังอาหารอันนี้ไม่ยาก ก็ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ เดียวกันไม่ได้
แต่ถ้าอีก ๑ - ๒ ชั่วโมงใกล้ถึงมื้อถัดไปแล้วก็ให้เว้น เนื่องจาก เพื่อนบ้านอาจมีอาการเดียวกันก็จริง
่
่
้
มื้อนี้เสีย แล้วรับประทานมื้อถัดไปได้เลยโดยไม่ต้อง แตไมไดหมายความว่าอาการหรือโรคดังกล่าวเกิด
เพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า วิธีนี้เหมาะกับยาที่รับ จากสาเหตุ หรือเชื้อเดียวกัน แต่อาจเกิดจากสาเหตุ
ประทานวันละ ๓ - ๔ ครั้ง เพราะมักเป็นยาที่ออกฤทธ ิ์ หรือเชื้อโรคต่างกัน การรักษาก็ต้องต่างกันไปด้วย
ไม่นาน และขนาดยาที่ใช้มักไม่เป็นขนาดสูงสุดที่ เช่น ผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคติดเชื้อ
สามารถให้ได้ แต่ไม่ว่าลืมยาช่วงไหน เราไม่ควรที่ ทางเดินหายใจส่วนบน โดยโรคนี้มักมีอาการ ไข้ ไอ
จะเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่าเพราะอาจเกิดอันตราย เจ็บคอ คอแดง น้ำมูกไหล เหมือน ๆ กัน แต่สาเหตุ
จากการทานยาเกินขนาดได้ ของโรคอาจต่างกัน โดยเกิดจากเชื้อแบคทีเรียไม่เกิน
จะรู้ได้อย่างไรว่า ยาตัวไหนหักแบ่งได้ หรือ ร้อยละ ๑๕ ซึ่งจำเป็นต้องได้รับยาปฏิชีวนะ แต่อีก
ไม่ได้ หรือบดได้ไหม ร้อยละ ๘๕ ไม่ได้เกิดจากเชื้อแบคทีเรียเกิดจาก
โดยส่วนใหญ่ ไม่แนะนำให้หักยาหรือบดยา เชื้อไวรัส หายเองได้โดยไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ ทั้งนี้
เพราะยาอาจเสื่อมสภาพได้ง่ายขึ้นทั้งจากแสงและ การได้รับยาปฏิชีวนะ หรือยาที่เกินความจำเป็น
ความชื้น นอกจากนี้การหักแบ่งยา ยังทำให้ได้รับยา นอกจากไม่มีผลต่อการหายของโรคเร็วขึ้นแล้ว
ในขนาดที่ไม่เท่ากันในแต่ละครั้งได้ แต่บางครั้ง ยังทำให้เกิดอันตรายจากอาการข้างเคียงของยา
แพทย์มีความจำเป็นที่จะต้องให้หักแบ่งยาเพื่อปรับ นั้น ๆ อีกด้วย ดังนั้นจะเห็นได้ว่า อาการเดียวกัน
ขนาดยาใหเหมาะสมกบโรค เชน ยาความดน ไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษาที่เหมือนกัน
้
ั
่
ั
๐100 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๙๔ ฉบับที่ ๑๐ ตุลาคม ๒๕๕๔
