Page 3 - Spotlight A+ Tg 4 & 5 Sains KSSM

Tg 4
Sains Bab 11 Daya dan Gerakan
11.1 Gerakan Linear Contoh 1
Soalan KBAT mirip spm Gerakan linear ialah gerakan suatu objek dalam Menghitung jarak dan sesaran Tag ‘CUBA SOALAN ....
lintasan yang lurus.
Seekor burung terbang 3 meter ke arah barat dan
kemudian 4 meter ke arah selatan. Hitung:
(a) Jumlah jarak yang dilalui burung itu.
(b) Sesaran burung itu.
Penyelesaian
Menyediakan penyelesaian B 3 m A DALAM ZON FORMATIF...’
Gambar foto 11.1 Seseorang yang sedang bergerak di
yang lengkap serta komen atas eskalator (escalator) 4 m U
pemeriksa bagi soalan KBAT Tag untuk memaklumkan
C
Rajah 11.2
Mirip SPM Gambar foto 11.2 Kapal terbang yang sedang bergerak (a) Jumlah jarak = 3 m + 4 m murid bagi menjawab soalan
= 7 m
di landasan (b) Sesaran = (3 2 + 4 2 ) m

= 5 m
Jarak dan Sesaran Cuba Soalan 2 dalam Zon Formatif 11.1 yang mirip dengannya dalam
1. Jarak ialah jumlah panjang lintasan yang dilalui Laju
oleh objek yang bergerak dari satu kedudukan
©PAN ASIA PUBLICATIONS
ke kedudukan yang lain. 1. Laju ditakrifkan sebagai kadar perubahan jarak
(b) Jarak ialah kuantiti skalar (mempunyai terhadap masa (jumlah jarak per unit masa). Zon Formatif.
magnitud sahaja). 2. Laju purata ialah kadar perubahan jumlah jarak
(b) Unit S.I. bagi jarak ialah meter (m). yang dilalui.
2. Sesaran ialah jarak lintasan terpendek yang Laju = Jarak (m)
menyambungkan antara kedudukan awal dengan Masa (s)
Tg 5
kedudukan akhir objek dalam satu arah tertentu.
Bab 7 Cahaya dan Optik Sains Laju purata = Jumlah jarak dilalui (m)
3. Sesaran ialah kuantiti vektor. (mempunyai Jumlah masa (s)
Soalan KBAT Mirip SPM magnitud dan arah). Unit S.I. bagi sesaran ialah
KOMEN
meter (m).
PEMERIKSA 3. Laju ialah kuantiti skalar (mempunyai
magnitud). Unit S.I. bagi laju dan laju purata
BAB Contoh: Mengenal pasti jarak dan sesaran ialah meter per saat (m s –1 ).
1. Rajah 1 menunjukkan satu organ. 2. Rajah 2 menunjukkan kedudukan suatu imej 5 m
11
yang terbentuk oleh kanta cembung. Pada Halaju
kedudukan manakah antara A, B, 5 m C dan D,
X pemerhati tidak dapat melihat imej tersebut? 5 m 1. Halaju ditakrifkan sebagai kadar perubahan
sesaran terhadap masa (laju objek pada satu
K4
Objek C P arah tertentu).
Imej
12 m Q Halaju = Sesaran (m)
Rajah 11.1 Masa (s)
Objek
D
Rajah 1 Jarak dari P ke Q = 5 m + 5 m + 5 m 2. Halaju ialah kuantiti vektor (mempunyai
F
B
F O = 15 m
Antara pasangan berikut, yang manakah u Sesaran dari P ke Q = 12 m magnitud dan arah). Unit S.I. bagi halaju ialah
Tg 4
merupakan ciri-ciri imej yang terbentuk di X? v meter per saat (m s –1 ).
K3 194 A Sains Bab 11 Daya dan Gerakan
11.1.1 11.1.2
Orientasi Imej Saiz Imej Rajah 2
A Tegak Diperbesar Komen Pemeriksa: Z on Formatif 11.1
B Songsang Diperbesar Imej maya adalah imej yang tidak boleh 1. Apakah takrifan bagi gerakan linear? K1
dibentuk pada skrin atau retina mata. Oleh
C Songsang Diperkecil itu imej maya tidak dapat dilihat pada 2. Terangkan perbezaan antara yang berikut: K2
sebelah yang sama dengan objek.
D Tegak Diperkecil (a) Jarak dan sesaran
Jawapan: D (b) Laju dan halaju
Komen Pemeriksa: BAB (c) Pecutan dan nyahpecutan
Mata manusia adalah serupa dengan kamera 7 3. Sebuah kapal terbang mempunyai pecutan 3 m s –2 semasa berlepas.
berkanta. Ciri-ciri imej bagi objek, u > 2f ialah: (a) Berapakah pertambahan halaju kapal terbang itu dalam tempoh masa 4 s? K2
• Nyata (Jenis imej) 4. (a) Rajah di bawah menunjukkan 4 keratan pita detik yang diperoleh dalam suatu aktiviti mengkaji Zon Formatif
(b) Jika kapal terbang itu melepasi suatu tanda pada landasan lapangan terbang dengan halaju
• Songsang (Orientasi imej) 20 m s –1 , berapakah halaju kapal terbang itu 8 s kemudian? K3
• Diperkecil (Saiz imej)
• Imej di antara F dengan 2F belakang kanta jenis gerakan linear. Dengan meneliti jarak antara titik pada setiap keratan pita detik, tentukan jenis
(Kedudukan imej)
Jawapan: C gerakan linear. K3
(i) Arah gerakan
3.
Objek
(ii) Arah gerakan Soalan untuk menguji
Paksi utama
pemahaman murid di
F F (iii) Arah gerakan
(iv) Arah gerakan
Rajah 3
Rajah 3 menunjukkan gambar rajah sinar yang tidak lengkap untuk pembentukan imej bagi satu objek (b) Lakarkan 5 keratan pita detik yang menunjukkan gerakan halaju tidak seragam. akhir setiap subtopik.
yang terletak atas paksi utama sekeping kanta cembung. K4
(a) Apakah maksud paksi utama? K1
(b) Lengkapkan gambar rajah sinar tersebut. K3 11.2 Graf Gerakan Linear
(c) Jika panjang fokus kanta ialah 10.0 cm, nyatakan kedudukan imej. K3 1. Graf gerakan linear digunakan untuk (a) graf sesaran-masa
(d) Jika ketinggian objek ialah 8.0 mm, berapakah ketinggian imej? K3 menyampaikan maklumat dan data tentang (b) graf halaju-masa
(e) Nyatakan dua ciri lain bagi imej yang terbentuk di (b). K3 gerakan sesuatu objek. 3. Graf sesaran-masa digunakan untuk
2. Terdapat 2 jenis graf gerakan linear yang akan menunjukkan sesaran suatu objek yang bergerak
405 dipelajari dalam topik ini iaitu; berubah dengan masa.
Contoh 4
Tg 5 Satu aktiviti telah dijalankan dengan menunggang Jadual 11.3 Sesaran dan masa bagi pergerakan
Sains Bab 8 Daya dan Tekanan Segway. Sesaran Segway dari titik permulaan diukur Segway
pada sela masa saat. Jadual 11.3 merekodkan sesaran Masa (s) Sesaran (m) Masa (s) Sesaran(m)
Z on Sumatif BAB dan masa bagi setiap perjalanan. Graf sesaran-masa 0 0 9 63
bagi pergerakan Segway telah diplotkan.
11 1 25 10 75
2 50 11 88
Kertas 1
3 50 12 100
1. Gambar foto 1 menunjukkan satu botol yang A Supaya kedua-dua picagari mencapai 4 50 13 75
keseimbangan
diisi dengan air. B Untuk memastikan keseluruhan peralatan 5 50 14 50
Zon Sumatif Botol berisi Omboh picagari A C Untuk memastikan tekanan air di omboh 6 7 50 50 15 16 23 0
itu berada dalam keadaan sistem yang
yang berisi air ditekan
tertutup
air
picagari kecil sama dengan tekanan air di
omboh picagari besar. Gambar foto 11.3 Menunggang Segway 8 50
Picagari B Picagari E D Supaya berat pemberat pada omboh output 198 11.1.2
bergantung kepada nisbah luas omboh
output kepada luas omboh input
Soalan pelbagai aras Picagari C Picagari D 3. Apakah sumbangan utama sistem hidraulik
Gambar foto 1 untuk meningkatkan kesejahteraan hidup? K2
A Memudahkan kerja berat
kemahiran berfikir yang Apabila omboh picagari A ditolak, omboh B Memindahkan tekanan dalam bendalir sistem
C Meningkatkan
keberkesanan
picagari B, C, D dan E bergerak keluar dengan
seragam pada semua arah dengan jarak yang penerbangan kapal terbang
disediakan untuk menilai sama. Prinsip yang terlibat dalam eksperimen di D Menghasilkan sistem jentera hijau untuk
mengangkat atau menurunkan objek
atas ialah K1
A Prinsip Pascal
bukan prinsip operasi bagi sistem hidraulik? JAWAPAN
B Prinsip Bernoulli 4. Antara pernyataan berikut, yang manakah Jawapan lengkap
kefahaman setiap bab. BAB 8 C Prinsip Hidraulik A Sistem hidraulik mampu menggandakan https://bit.ly/3muBdUD
K2
D Prinsip Agihan Tekanan
2. Rajah 1 menunjukkan susunan radas untuk satu kesan daya.
eksperimen daya dan tekanan cecair. B Cecair yang sering digunakan dalam sistem TINGKATAN 4 (b)
hidraulik ialah minyak. Bab 1 Langkah Keselamatan di dalam Makmal (i) Bahan sisa yang Bangkai tikus
C Penyebaran tekanan secara seragam pada on Formatif 1.1 boleh dibuang ke Asid cair (pH = 5)
dalam singki
Omboh cecair dalam sistem tertutup. Z Bahan kimia toksik
tidak boleh dibuang
Omboh output D Objek berbentuk larus bergerak melalui 1. (a) Gogal – Melindungi mata daripada percikan bahan kimia (ii) Bahan sisa yang Larutan natrium
berbahaya dan logam reaktif.
input Air cecair dengan daya seretan yang kecil. (b) Baju makmal – Melindungi badan dan pakaian daripada ke dalam singki hidroksida
tumpahan bahan kimia.
5. Antara berikut, yang manakah betul tentang (c) Kebuk wasap – Ruang khas untuk menjalankan eksperimen (c) Peralatan tajam dimasukkan ke dalam bekas khas. Bekas
dimasukkan ke dalam tong merah biobahaya dan disimpan
kesan halaju bendalir ke atas tekanan? K3 atau mengendalikan bahan kimia yang mudah meruap,
Klip Kaki A Apabila kelajuan pengaliran suatu bendalir 2. Segera memaklumkan kepada guru. Kemudian membilas dan di tempat yang selamat serta terkawal sehingga pelupusan
mudah terbakar, beracun, mengakis atau berbau.
berpusat dijalankan.
Tiub retort bertambah, tekanan dalam bendalir akan mencuci dengan segera mata dengan pembilas mata (eyewash). 2. (a) Kebakaran kelas A (berpunca daripada pepejal seperti
kayu dan kertas) dan kelas B (berpunca daripada cecair
berkurang.
Seterusnya, berjumpa doktor untuk pemeriksaan.
B Apabila kelajuan pengaliran suatu bendalir (b) mudah terbakar seperti minyak petrol dan diesel).
bertambah, tekanan dalam bendalir akan Z on Formatif 1.2 1. Cabut pin 2. 3. Tekan pemicit yang 4.
bertambah. 1. Cecair atau larutan berkepekatan rendah dan tidak berbahaya. keselamatan. terdapat di atas alat
Apit-G C Apabila bendalir mengalir dengan selanjar 2. Kebanyakan pelarut organik adalah bertoksik, karsinogen dan pemadam kebakaran.
melalui sebatang paip, semakin kecil mudah terbakar. Selain itu sebatian pelarut organik juga boleh (c) Pasir, selimut kebakaran dan air dari hos bomba.
mencemarkan persekitaran.
diameter paip, semakin pantas halaju 3. (a) Maklumkan kepada guru sains atau pembantu makmal
Rajah 1 pengaliran. Bahagian C
dengan segera.
Mengapakah tiub getah perlu diisi dengan air D Apabila bendalir mengalir dengan selanjar (b) Jadikan kawasan tumpahan sebagai kawasan larangan. 3. (a) Sebatian pelarut organik/ Bahan toksik/ Logam berat/
Bahan buangan radioaktif/ Sisa pepejal/ Bahan dengan
dan diketatkan dengan klip pada kedua-dua melalui sebatang paip, semakin kecil diameter (c) Sekat tumpahan daripada merebak dengan menggunakan nilai pH < 5 dan nilai pH > 9
pasir untuk membentuk sempadan.
[Mana-mana empat]
picagari tersebut? K2 paip, semakin perlahan halaju pengaliran. JAWAPAN TINGKATAN 4 (d) Kaut tumpahan bahan kimia ke dalam bekas plastik atau (b) • Sebatian pelarut organik, contohnya benzena dan
kloroform akan mencemarkan sumber air dan
botol.
424 (e) Buang tumpahan mengikut prosedur yang betul dan • Logam berat contohnya plumbum dan merkuri boleh
persekitaran kerana pelarut organik adalah bertoksik
dan karsinogen.
selamat.
Z
on Formatif
1.3
manusia. Kehadiran logam ini dalam kuantiti yang
KERTAS MODEL SPM 1. Jenis kebakaran kelas A, B, C, D, E dan F. mencemarkan sumber air dan sumber makanan Jawapan
tertentu di dalam tubuh manusia boleh mengakibatkan
kematian.
2. 1. Cabut pin keselamatan ketika alat pemadam kebakaran
berada dalam kedudukan tegak.
menyebabkan saluran singki tersumbat.
2. Pada jarak 2.0 – 2.5 meter dari api, halakan muncung alat • Sisa pepejal contohnya kertas dan plastik akan
pemadam kebakaran ke pangkal api.
Kertas 1 3. Tekan pemicit yang terdapat di atas alat pemadam • Bahan sisa dengan nilai pH < 5 dan pH > 9 merupakan
asid kuat dan alkali kuat. Bahan-bahan ini boleh
kebakaran.
yang tinggi dan gas toksik jika bertindak balas dengan
Arahan: Kertas soalan ini mengandungi 40 soalan. Jawab semua soalan. 4. Ratakan semburan ke seluruh sumber api dengan mengakis bahagian dalam singki, membebaskan haba
menggerakkan muncung dari sisi ke sisi. air. [Mana-mana tiga]
1. Selepas melengkapkan suatu eksperimen, semua Apakah tekanan darah terhadap dinding arteri Bab 2 Bantuan Kecemasan
bahan sisa biologi harus pada ketika ini? Z on Sumatif on Formatif Jawapan lengkap
A ditinggalkan sahaja di atas meja untuk A Diastolik Z 2.1
digunakan oleh kelas berikutnya. B Dialisis Kertas 1 2. B 3. D 4. B 5. A
1. A
B dibuang ke dalam sinki. C Homeostasis 6. D 7. A 8. B 9. D 10. A 1. Resusitasi kardiopulmonari ialah bantuan kecemasan yang
melibatkan gabungan teknik tekanan di bahagian dada dan
hembusan ke dalam mulut untuk mengembalikan degupan
C dilupuskan mengikut panduan atau arahan D Sistolik 11. D 12. A 13. C 14. A 15. B jantung dan pernafasan.disediakan. Imbas kod
guru.
16. C
17. A
KERTAS MODEL SPM 2. Apakah tujuan memakai peralatan perlindungan 6. Antara perubahan komposisi badan berikut, Kertas 2 2. 1) Seseorang yang tidak memberi respons terhadap sebarang
D dibawa keluar dari makmal.
rangsangan.
Bahagian B
dikesan. QR yang disediakan yang
2) Seseorang yang tidak bernafas.
yang manakah menyebabkan Indeks Jisim Badan
1. (a) Bahan sisa makmal bermaksud bahan buangan, peralatan
3) Seseorang yang tiada degupan jantung atau denyutan nadi
mata seperti gogal?
eksperimen di dalam makmal dan tidak boleh digunakan
A Untuk mengelakkan terik cahaya matahari (BMI) bertambah pada orang dewasa dengan atau bahan kimia yang telah digunakan dalam suatu 3. (a) 1. Periksa respons mangsa
penuaan?
B Untuk menggantikan cermin mata A Pertambahan ketinggian badan semula. 2. Buka saluran pernafasan
pembetulan yang tidak sesuai B Pertambahan jisim otot
C Untuk meningkatkan penglihatan ketika C Pertambahan lemak badan 468 merangkumi penerangan
melihat objek kecil
Soalan berformat SPM D Untuk mengelakkan percikan bahan kimia 7. Apakah matlamat yang hendak dicapai melalui
D Pertambahan jisim tulang
berbahaya daripada mengenai mata
3. Antara situasi berikut, yang manakah pengamalan Dasar Teknologi Hijau Kebangsaan? KERTAS MODEL SPM untuk jawapan soalan
mengikut format terbaharu menunjukkan seseorang mangsa memerlukan A Memberi kesedaran kepada masyarakat
umum tentang kepentingan memulihara
bantuan pernafasan dalam kaedah Resusitasi
Kardiopulmonari (CPR)? alam sekitar. objektif.
A Mangsa masih tidak sedarkan diri. B Mengembangkan teknologi moden untuk
B Mangsa tidak boleh bernafas dengan sendiri.
SPM 2021 merangkumi C Mangsa dalam keadaan yang amat letih. C Mengurangkan kebergantungan kepada
memulihara alam sekitar.
D Mangsa masih tidak boleh membuka mata.
sumber tenaga yang boleh diperbaharui.
4. Kaedah Heimlich Manoeuvre dijalankan D Mengutamakan kecekapan tenaga dan
keseluruhan bab dengan menekan dan menyentak abdomen mengurangkan pembaziran tenaga.
mangsa. Kedudukan manakah yang betul untuk
genggaman tangan pada badan mangsa itu? 8. Antara berikut, yang manakah diukur oleh Jejak
A Tengah dada mangsa Karbon?
Tingkatan 4 dan 5. B Di antara pusat dengan bawah rusuk A Jumlah karbon dioksida yang dihasilkan
mangsa
oleh aktiviti manusia untuk mengimbangi
C Atas sangkar rusuk mangsa
D Bawah pusat mangsa kitar karbon dalam alam semula jadi.
untuk menyokong pencarian atau ekonomi
5. Rajah 1 menunjukkan keadaan jantung apabila B Jumlah karbon atas permintaan manusia
darah mengalir kembali ke dalam jantung. sesuatu kawasan.
C Jumlah gas rumah hijau, iaitu karbon
dioksida yang dibebaskan ke atmosfera
disebabkan oleh aktiviti manusia.
D Jumlah karbon dioksida yang dihasilkan
oleh penternakan perladangan dalam
sesuatu kawasan.
Rajah 1
455
iii
Ciri-ciri Ekstra Sc Tg4&5.indd 3 13/04/2021 2:33 PM