Page 290 - sc 21001
P. 290
282
ิ
ิ
่
ื
ี
ิ
ิ
ดวงอาทตย์เคลื อนทไปทางทศตะวันตก เงาของแทงไม้จะปรากฏยาวขึ นและเร มเบนออกจากทศเหนอส ่ ู
ิ
แนวทศตะวันออก
ก. ข.
่
ภาพท 4 (ก) การเปลี ยนแปลงของเงาของแทงไม้ เมื อดวงอาทตย์อยู ณ ตําแหนงตาง ๆ บนท้องฟา
่
ี
่
ิ
่
้
(ข) เรขาคณตของการทอดเงาของแทงไม้บนพื น
ิ
่
่
ิ
่
ื
่
ี
เนองจากตําแหนงการขึ น - ตกของดาวอาทตย์แตละวัน แตกตางกันไปในรอบป ดังนั น การ
ิ
่
่
ทอดเงาของแทงไม้ในแตละวันจงไม่ซ้อนทับแนวเดม และมีความยาวของการทอดเงาไม่เทากัน
่
ึ
ี
ิ
ิ
ุ
ี
ี
อย่างไรก็ตาม ชวงทดวงอาทตย์อยูบนแนวเมรเคยนในแตละวัน เงาของแทงไม้ยังคงสั นทสด และทอด
่
่
่
่
ื
ี
อยูในแนวทศเหนอ - ใต้เสมอ นอกจากน ยังพบว่า มีบางวันในรอบปทดวงอาทตย์มีตําแหนงอยู่เหนอ
ี
ิ
ิ
ื
่
่
ี
ี
ี
่
ิ
ี
่
ิ
ิ
ี
่
ศีรษะพอด เมื อดวงอาทตย์ปรากฏอยูในแนวเมรเคยน เชน ทจังหวัดเชยงใหม่ ดวงอาทตย์มีตําแหนง
ื
ี
ี
เหนอศีรษะพอด ในวันท 15 พฤษภาคม และวันท 30 กรกฎาคม ณ เวลาประมาณเทยงวัน และในวัน
ี
ี
ิ
ื
และเวลาดังกล่าวน วัตถุจะไม่ปรากฏเงาทอดลงบนพื นเลย ทกรงเทพฯ ดวงอาทตย์อยู่เหนอศีรษะเวลา
ี
ุ
ี
ี
ิ
ี
เทยงวันของวันท 28 เมษายน และ 16 สงหาคม
ิ
่
การเปลี ยนแปลงของเงาของแทงไม้ในรอบวัน มีลักษณะคล้ายการเดนของ “เข็มชั วโมง”
ี
่
่
ึ
ของนาฬิกา ซงเมื อกําหนดสเกลทเหมาะสมของตําแหนงเงา ณ เวลาตาง ๆ ในรอบวัน เราจะสามารถ
สราง “นาฬิกาแดด (Sundial)” อย่างงายได้
่
้
ิ
ิ
ิ
ึ
ิ
่
เราอาจหาตําแหนงการข น - ตกของดาวอาทตย์ โดยวัดคามุมทศ (อาชมุท) เมื อมุมเงยของดวงอาทตย์
่
ี
เปน 0 องศา (ขณะทดวงอาทตย์ปรากฏอยูทขอบฟาพอด ทางด้านตะวันออกหรอด้านตะวันตก) ณ วัน - เดอน
็
ื
ื
่
ี
ิ
ี
้
ี
ี
ตาง ๆ ในรอบป และเนองจากดวงอาทตย์มีการเคลอนทไปตาม เส้นสรยวิถี ถ้าเรามเครองมือทวัดได้
ิ
ื
ี
ี
ิ
ุ
่
ื
ื
ุ
่
่
ึ
ิ
อย่างแม่นยํา จะวัดตําแหนงการข น - ตกของดวงอาทตย์ ได้ตางกันทกวัน วันละประมาณ 15 ลิปดา
ู
่
็
ึ
ึ
ิ
่
ื
หลังจากดวงอาทตย์ข นแล้ว จะเหนว่ามุมเงยของดวงอาทตย์จะเพิ มข นเรอย ๆ จนมีคาสงสดแล้วคอย ๆ
ุ
ิ
ลดตําลงมา สวนมุมทศจะเปลยนค่าทกตําแหนงทวัดมุมเงย แสดงว่าดวงอาทตย์มีการเปลี ยนตําแหนง
ุ
่
ี
ิ
่
ี
ิ
่
ี
่
ิ
ื
ิ
ตลอดเวลา ตารางตอไปน แสดงคามุมทศ และมุมเงยของดวงอาทตย์ในเดอนตาง ๆ ในรอบป ี
่
่
