Page 14 - torca

14 Il-Ħadd 5 ta’ Marzu 2017 MALTA, L-EWROPA U L-BQIJA

IL-FUTUR TAL-EWROPA (2)

ALFRED SANT/alfred.sant@gov.mt

qagħda fi nanzjarja ta’ kull mitat tal-Ministri tal-Finanzi
pajjiż, ġiet involuta bil-kbir taż-żona ewro li fl -aħħar
il-Kummissjoni Ewropea. snin ħa f’idejh it-tmexxija
Minn hekk, l-aktar fuq in- taż-żona.
sistenza Ġermaniza, bdew Ir-rapport jipproponi li l-
jittieħdu passi biex iż-żona membri taż-żona ewro,
tal-ewro tifl i t-tmexxija ta’ għandhom jiftehmu fuq
kull pajjiż b’mod aktar tas- kodiċi ta’ konverġenza li bih
sattiv. Ġie ffi rmat dak li jaqblu li fi żmien ta’ ħames
ssejjaħ il-“patt fi skali”. Fost snin, ikunu laħqu be-
affarijiet oħra, dan daħħal jniethom, livelli simili fi r-
eżami regolari tal-fi nanzi u rigward ta’ tassazzjoni, is-
l-ekonomija ta’ kull mem- suq tax-xogħol inkluż dwar
bru; u anke multi għal dawk paga minima, u l-investi-
il-pajjiżi li ma josservawx ir- ment, speċjalment fi żvilupp
regoli tal-patt. u riċerka. Sadanittant, il-kor-
Fuq linja oħra, kien hemm pi li twaqqfu fi ż-żona ewro
qbil li l-pajjiżi taż-żona ewro biex iħarsuha mill-iskariġġi
għandhom iġibu lill-banek fi nanzjarji għandhom
il-kbar kollha tagħhom taħt jiddaħħlu kollha fi t-trattati
is-sorvelja ta’ awtoritá tal-Unjoni Ewropea u mhux
waħda. Twaqqfet awtoritá jibqgħu maqtugħin għal
Ewropea oħra bil-mezzi biex rashom fi ftehimiet separati
tiddeċiedi jekk bank li jkun bejn il-pajjiżi membri taż-
fi d-diffi kultajiet għandux żona ewro.
jiġi salvat u fi l-każ li iva, biex Kollox ma’ kollox, ir-rap-
issalvah hi. B’hekk l-ebda port ta’ Beres-Boge kien
gvern ma jkollu għalfejn iżid insodisfaċenti ħafna. Għalija
fi d-dejn tiegħu biex isalva xi ma ffaċċjax il-problema fon-
bank li fl -interess nazzjonali, damentali taż-żona tal-ewro:
l-ġimgħa li għaddiet bde- għadha fi kriżi. Il-problema tiġbor it-taxxi biex bihom, iqis li għandu jsalvah. dik li qed tiżdied il-qasma
jna niddiskutu f’dil-paġ- tad-djun tal-Greċja għadha titħaddem politika ekonomi- L-inizjattivi li ttieħdu ki- bejn il-membri taż-żona li
Ina, it-tliet rapporti dwar ma nħallitx. Numru ta’ ka effettiva maż-żona tal- enu parti minn politika sejrin tajjeb, u dawk li sejrin
il-futur tal-Ewropa li ġew pajjiżi – bħall-Italja u Franza ewro kollha, li tista’ tir- maħsuba biex tinħoloq ħażin.
approvati dan l-aħħar mill- – donnhom baqgħu b’nifs rispondi għall-gwaj. Min- għaqda bankarja Ewropea. U li kif inhuma r-regoli u
Parlament Ewropew. Tajna ekonomiku maqtugħ. Iniz- fl ok, l-istati impenjaw Din kellha tinkludi wkoll l-arranġamenti issa, ma ji-
ħarsa lejn ir-rapport ippre- jattivi meħudin fl -aħħar snin ruħhom li jżommu tmexxija skema Ewropea li tipprovdi stax jiġri mod ieħor. Qabel
żentat mill-kap tal-Liberali biex iwasslu għal fejqan taż- ekonomika u fi nanzjarja insurance għad-depożitanti kull bidla fl -istrutturi tat-
fi l-Parlament Verhofstadt, żona għadhom nofs leħja. nazzjonali li ssegwi ċerti fi l-banek Ewropej kollha. tmexxija taż-żona ewro, biex
dwar kif l-istrutturi ta’ Baqgħet issir kritika ħarxa regoli. Pereżempju, li l-għoli Biss meta wasal iż-żmien din il-bidla ssir għall-aħjar,
tmexxija tal-Unjoni Ewropea dwar kif titmexxa ż-żona tal- tal-ħajja ma jitħalliex jaqbeż biex tiddaħħal din l-iskema, l-ewwel irid ikun hemm fte-
jistgħu jiġu mkabbrin u ewro u dwar it-tbatijiet kbar it-3%, jew li d-dejn nazzjona- il-Ġermanja bdiet taqla’ l- him biex id-diverġenzi li qed
mwessgħin. li l-aħħar snin ġabu fuq saffi li ma jitħalliex jaqbeż is-60% oġġezzjonijiet, ma ridithiex, jinqalgħu jissewwew b’mod
Illum tajjeb li nduru lejn it- sħaħ tal-popli Ewropej. tal-ġid nazzjonali (jew u naturalment il-biċċa konkret – jiġifi eri, bi ftehim
tieni rapport, dwar it-tisħiħ prodott domestiku gross). waqfet... politiku.
taż-Żona tal-Ewro ppre- ŻONA ŻBILANĊJATA Il-problema hawn kienet li Hu f’dal-qafas li wieħed L-istrutturi li ġew propos-
żentat mid-deputati Beres ta’ spiss dawn ir-regoli ma irid iqis ir-rapport għall- ti, jekk jitħallew jaħdmu
(Soċjalista) u Boge (Liberali). Fil-verità, anke qabel l- kinux jiġu osservati. Meta Parlament Ewropew mid- “waħidhom”, kif żgur jiġri,
Għax fi d-diskussjoni li 2008, kien jintqal li l-mod kif nqala’ l-għawġ fl -2008, u ki- deputati Beres u Boge dwar se jfi ssru li f’rabta federali, se
għaddejja dwar il-futur tal- inbniet iż-żona tal-ewro kien enu se jfallu bosta banek, bidliet fl -istrutturi ta’ jkomplu jissaħħu dawk li
Ewropa, post ewlieni qed żbilanċjat. Iż-żona ma kinitx hekk li l-gvernijiet daħlu tmexxija taż-żona tal-ewro. huma diġá qawwija u se
jittieħed mill-mistoqsija se tkun tista’ tilqa’ għall- biex isalvawhom, ħafna L-għan ewlieni tagħhom jiddgħajfu dawk li huma
dwar x’għandu jsir dwar l- maltemp. Sakemm kien mill-istess gvernijiet sabu li kien li jissuġġerixxu modi diġá dgħajfa. Ftit se jagħmel
ewro. Dan il-proġett li bih 19 għadu bnazzi, ħadd ma ta kienu resqin lejn il-falliment. kif dawn l-istrutturi jistgħu differenza dwar hekk jekk
mill-pajjiżi membri tal-Unjo- kas dil-kritika. Skont ir-regoli stretti taż- jissaħħu. iżżommhomx għaddejja
ni Ewropea qegħdin jużaw Territorju li jaħdem bl-ist- żona ewro, kellhom ikunu l- skont trattati separatament
l-istess munita, sar bla dubju ess munita, ġeneralment irid istess gvernijiet li jsolvu BIDLIET PROPOSTI konklużi bejn il-pajjiżi, jew
ta’ xejn l-aktar wieħed im- ikollu gvern wieħed li hu re- kulħadd għalih, il-problemi jekk iddaħħalhomx fi t-trat-
portanti fl -Ewropa wara dak sponsabbli għat-tmexxija tagħhom. Meta deher ċar li Għalhekk il-pern tal-pro- tati tal-Unjoni Ewropea.
tal-ħolqien ta’ suq wieħed ekonomika, billi jiġbor it- dan se jwassal biex diversi posti ta’ Beres u Boge jdur Għal dawn ir-raġunijiet,
Ewropew. Bil-Brexit, il- taxxi u jamministrahom. Bil- gvernijiet – fl -ewwel post il- madwar l-idea li ż-żona tal- bħal fi l-kaz tar-rapport Ver-
membri kollha li baqa’ fl - fondi li jiġma’, imexxi baġit Greċja – se jfallu, il-pajjiżi ewro għandu jkollha l-fondi hofstadt, anke dwar dan ir-
Unjoni – ħlief id-Danimarka li bih jintervjeni mat-territor- membri l-oħra ngħaqdu biex tagħha. Fil-kliem li juża r- rapport jien ivvotajt le.
– huma impenjati bit-trattati ju kollu biex jilqa’ għad- bi ftehimiet bejniethom, rapport, iż-żona għandha Tajjeb jekk il-ġimgħa d-
biex jidħlu fi ż-żona. diffi kultajiet li jqumu. Fi jagħtuhom għajnuna fi nan- tingħata “kapaċitá baġitarja” dieħla allura, nagħtu ħjiel
Sal-2008, il-proġett tal- kliem ieħor, ikollu politika zjarja permezz ta’ self. Ma’ tagħha. Għall-ewwel dawn fi l-qosor tat-tielet rapport
ewro kien mitqies bħala ekonomika magħquda u dan bdew jorbtu kondizz- il-fondi joħorġu mill-baġit dwar il-futur tal-Ewropa li
suċċess kbir tal-Unjoni. L- teżorerija tal-istat bħala aw- jonijiet iebsa dwar kif il- tal-Unjoni Ewropea nnifi sha. ħareġ mill-Parlament
ekonomiji tal-pajjiżi membri toritá ċentrali li ssostni dil- pajjiżi li qed jingħataw l- Aktar tard, ikun hemm taxxi Ewropew.
imxew ’l quddiem, l-impjie- politika. għajnuna, kellhom imexxu Ewropej li jiffi nanzjawhom. Imbagħad la se nkunu
gi u l-konsum żdiedu b’rata Mentri le, fi ż-żona tal- l-fi nanzi tagħhom. Il-fond jitqies bħala t- wasalna sa hemm, ikun
sodisfaċenti, u l-ewro dehret ewro kull pajjiż żamm il-po- Teżorerija taż-żona ewro u jagħmel sens li niddiskutu l-
bħala munita stabbli fi nan- ter tiegħu li jsegwi politika BIDLIET LI SARU jkollu Viċi President tal- White Paper dwar il-futur
zjarjament u ekonomika- ekonomika nazzjonali. Kummissjoni Ewropea biex tal-Ewropa li l-Kummissjoni
ment. Il-kriżi tal-2008 farrket Għalkemm twaqqaf Bank Dawn il-ftehimiet intlaħqu imexxih. Min iġorr dil-kari- Ewropea għadha kemm
għal kollox din id-dehra u Ewropew Ċentrali biex jsiru permezz ta’ negozjati ga -- effettivament jispiċċa l- ħarġet. Kellha tippublikah
waddbet liż-żona ewro fi joħroġ u jmexxi l-munita tal- diretti bejn il-gvernijiet, Ministru tal-Finanzi taż- matul it-tieni nofs ta’ Marzu.
kriżi ta’ snin sħaħ. ewro, dan ma kellu maġenbu għalkemm fi t-tmexxija tas- żona ewro – jitpoġġa wkoll Minfl ok, ħarġitu nhar l-
Hemm min jgħid li l-ebda teżorerija ċentrali li self li ħareġ u fi s-sorvelja tal- fi r-ras tal-ewrogrupp, il-ku- Erbgħa li għaddew.