Page 150 - วิทยาศาสตร์ ม.ปลาย
P. 150
142
เรืองที สมการเคมี
สมการเคมี (Chemical equation) คือ สิงทีเขียนใหท้ ราบถึงการเปลยี นแปลงทางเคมี
ซึงเป็นตวั แทนของการเปลยี นแปลงทางเคมี แสดงใหเ้ ห็นว่าสารตงั ตน้ ใดทาํ ปฏิกิริยากนั แลว้ เกิดเป็น
สารผลิตภณั ฑ์ใด สารตงั ตน้ อยทู่ างซา้ ยของลูกศร และสารผลิตภณั ฑค์ ือสารทีเกิดจากปฏิกิริยาเคมี จะอยู่
ทางขวาของลกู ศร สญั ลกั ษณ์ในวงเลบ็ แสดงสถานะ ไดแ้ ก่
G (gas) แทน แก๊ส
l (liquid) แทน ของเหลว
s (solid) แทน ของแข็งหรือตะกอน
aq (aqueous) แทน สารทีละลายในนาํ
สมการเคมที ีดุลถกู ตอ้ งแลว้ ตวั เลขทีใชใ้ นการดุล หมายถงึ จาํ นวนโมลของสารตงั ตน้ ทีทาํ ปฏิกิริยา
พอดีกนั และจาํ นวนโมลของสารผลิตภณั ฑท์ ีเกิดขึนในสมการนนั สมการเคมี โดยทวั ไปแลว้ จะใชส้ ัญลกั ษณ์
แทนของธาตุต่าง ๆ มลี กู ศรทีชีจากดา้ นซา้ ยของสมการไปทางดา้ นขวา เพือบ่งบอกว่าสารตงั ตน้ (reactant)
ทางดา้ นซา้ ยมือ ทาํ ปฏิกิริยาเกิดสารใหม่ขึนมาเรียกว่าผลิตภัณฑ์ (product) ทางดา้ นขวามือ ดงั นัน จาก
ส ม ก า ร เ ค มี เ ร า ส า ม า ร ถ ใ ช้ค ํา น ว ณ ห า ไ ด้ว่ า ใช้ส า ร ตัง ต้น เ ท่ า ไ ร แ ล ้ว จ ะ ไ ด้ผ ลิ ต ภัณ ฑ์ อ อ ก ม า เ ท่ า ไ ร
การเปลียนแปลงทางเคมสี ามารถอธิบายไดโ้ ดยใชห้ ลกั 3 ประการ ดงั นี
กฎทีหนึง : กฎทรงมวล (Law of Conservation of Mass)
กล่าววา่ “ ในการเปลียนแปลงทางเคมี มวลของสสารจะไม่สูญหาย ” กลา่ วคือ มวลของสสารก่อนและหลงั
การเปลยี นแปลงจะเท่ากนั
กฎทสี อง : กฎสัดส่วนคงที (Law of Definite Proportions)
กลา่ ววา่ “ เมือธาตุมารวมตวั กนั เกิดเป็นสารประกอบหนึงจะมีสดั ส่วนโดยมวลคงที ”
กฎทีสาม : กฎสัดส่วนพหุคณู (Law of Multiple Proportions)
กล่าววา่ “ เมอื ธาตุรวมตวั กนั เกิดเป็นสารประกอบไดม้ ากกว่าหนึงชนิด ถา้ ใหม้ วลอะตอมของธาตุหนึง
คงที”
จากกฎทรงมวล เราจึงตอ้ งทาํ ใหแ้ ต่ละขา้ งของสมการตอ้ งมจี าํ นวนอะตอม และประจุทีเท่ากนั
เรียกว่า การดุลสมการ ซึงมขี อ้ สงั เกต ดงั นี
1. พยายามดุลธาตุทีเหมอื นกนั ใหม้ จี าํ นวนอะตอมทงั สองดา้ นเท่ากนั ก่อน
2. ในบางปฏกิ ิริยามกี ลุ่มอะตอมใหด้ ุลเป็นกลมุ่
3. ใชส้ มั ประสิทธิ(ตวั เลขทีใชว้ างไวห้ นา้ อะตอม)ช่วยในการดุลสมการ แลว้ นบั จาํ นวนอะตอม
แต่ละขา้ งใหเ้ ท่ากนั เช่น
