Page 151 - วิทยาศาสตร์ ม.ปลาย

143

2C2H2(g) + 5O2(g) 4CO2(g) + 2H2O(l)
สารตงั ตน้ สารผลิตภณั ฑ์

AgNO3(aq) + HCl(aq) AgCl(s) + HNO3(aq)
สารตงั ตน้ สารผลิตภณั ฑ์

การดุลสมการเคมี
วธิ ีการดลุ สมการเคมที วั ไป
1.ระบุว่าสารใดเป็นสารตงั ตน้ และสารใดเป็นสารผลติ ภณั ฑ์
.เขียนสูตรเคมีทีถกู ตอ้ งของสารตงั ตน้ และสารผลติ ภณั ฑ์ ซึงสูตรเคมีนีจะไมม่ กี ารเปลยี นแปลง
3.ดุลสมการโดยหาตวั เลขสมั ประสิทธิมาเติมขา้ งหนา้ สูตรเคมี เพอื ทาํ ใหอ้ ะตอมชนิดเดียวกนั
ทงั ซา้ ยและขวาของสมการมีจาํ นวนเท่ากนั
4.ใหค้ ิดไอออนทีเป็นกลมุ่ อะตอมเปรียบเสมือนหนึงหน่วย ถา้ ไอออนนนั ไม่แตกกล่มุ ออกมา
ในปฏิกิริยา ตรวจสอบอีกครังว่าถกู ตอ้ งโดยมจี าํ นวนอะตอมชนิดเดียวกนั เท่ากนั ทงั สองขา้ ง
ตวั อย่าง อะลมู เิ นียมซึงเป็นโลหะทีวอ่ งไวต่อปฏกิ ิริยากบั กรด เมืออะลมู ิเนียมทาํ ปฏกิ ิริยากบั กรดซลั ฟิ วริก

จะเกิดแกส๊ ไฮโดรเจนและอะลมู ิเนียมซลั เฟต จงเขียนและดุลสมการของปฏกิ ิริยานี
วธิ ีทาํ (1) เขียนสูตรสารตงั ตน้ และสารผลิตภณั ฑ์ Al + H2SO4 ----> H2(g) + Al2(SO4)3
(2) ดุลจาํ นวนอะตอม Al 2Al + H2SO4 ----> H2(g) + Al2(SO4)3
(3) ดุลจาํ นวนกลุ่มไอออน SO42- 2Al + 3H2SO4 ----> H2(g) + Al2(SO4)3
(4) ดุลจาํ นวนอะตอม H 2Al + 3H2SO4 ----> 3H2(g) + Al2(SO4)3

เรืองที หลักในการเขียนสมการเคมี

.ตอ้ งเขียนสูตรเคมขี องสารตงั ตน้ แต่ละชนิดได้
.ตอ้ งทราบวา่ ในปฏกิ ิริยาเคมหี นึงเกิดสารผลิตภณั ฑใ์ ดขึนบา้ ง และเขียนสูตรเคมขี อง
สารผลิตภณั ฑไ์ ด้
.เมือเขียนสมการแสดงปฏกิ ิริยาเคมไี ดแ้ ลว้ ใหท้ าํ สมการเคมใี หส้ มดุลดว้ ยเสมอ คือ ทาํ ใหจ้ าํ นวน
อะตอมของธาตุทุกชนิดทางซา้ ยเท่ากบั ทางขวา โดยการเตมิ ตวั เลขขา้ งหนา้ สูตรเคมขี องสารนนั ๆ เช่น
N2 + H2 ----> NH3 ไมถ่ กู ตอ้ ง เพราะสมการนีไม่ดุล
N2 + 3H2 ----> 2NH3 ถกู ตอ้ ง เพราะสมการนีดุลแลว้
ขอ้ ควรจาํ ในสมการเคมที ีดุลแลว้ นีจะมี จาํ นวนอะตอม โมลอะตอม และมวลสารตงั ตน้ เท่ากบั ของ
สารผลิตภณั ฑเ์ สมอ ส่วนจาํ นวนโมเลกุลหรือจาํ นวนโมลโมเลกุล หรือปริมาตรของสารตงั ตน้ อาจเท่ากนั
หรือไมเ่ ท่าหรือสารผลิตภณั ฑก์ ็ได้ (ส่วนใหญ่ไมเ่ ท่ากนั )