Page 14 - วิชาพะเยาเมืองศักดิ์สิทธิ์แก้ไขล่สุด
P. 14
ใบความรู้
เรื่อง ประวัติความเป็นมาจังหวัดพะเยา
รายวิชา “ พะเยาเมืองศักดิ์สิทธิ์ ” ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
ประวัติความเป็นมาเมืองภูกามยาว
ี
พะเยา เป็นเมืองประวัติศาสตร์ เดิมมชื่อว่า เมืองภูกามยาว หรือ พยาว มีเอกราชสมบูรณ์ มีกษัตริย์
ปกครองสืบราชสันติวงศ์มา ปรากฎตามตำนานเมืองพะเยา กษัตริย์ที่มีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์เมือง
ภูกามยาว มีดังนี้
ขุนจอมธรรม
ขุนจอมธรรม เป็นพระราชโอรสของขุนเงินหรือลาวเงิน กษัตริย์ผู้ครองนครเงินยางเชียงแสน เมื่อ
พุทธศักราช 1602 ( จุลศักราช 421) พอขุนเงินหรือลาวเงิน ดำริให้พระราชโอรส 2 องค์ คือ ขุนชิน ให้อยู่ในราช
่
สำนักครองนครเงินยางเชียงแสน และ ขุนจอมธรรม โอรสองค์ที่ 2 ให้ปกครองเมืองภูกามยาว ซึ่งเป็นหัวเมืองฝ่าย
้
ใต้ขุนจอมธรรมพร้อมขาราชการบริวาร ขนเอาพระราชทรัพย์ บรรทุกม้า พร้อมพลช้าง พลม้า ตามเสด็จถึงเมืองภู
กามยาว และตั้งรากฐานเมืองใหม่ ซึ่งเป็นที่ตั้งของเมืองโบราณเมองหนึ่ง นามว่า “ สีหราช” อยู่เชิงเขาชมภูหาง
ื
ดอยด้วน ลงไปจรดฝั่งแม่น้ำสายตา มีสัณฐานคล้ายลูกน้ำเต้า มีหนองน้ำใหญ่อยู่ทางตะวันตก (อันหมายถึงกว๊าน
พะเยาในปัจจุบัน) และทางทิศอีสาน คือ หนองหวีและหนองแว่นต่อมารวมไพร่พลหัวเมืองต่าง ๆ ได้ 80,000 คน
จัดแบ่งได้ 36 พันนา นาละ 500 คน มีเขตแคว้นแดนเมืองในครั้งกระโน้น ดังนี้
• ทิศบูรพา จรดขุนผากาดจำบอน ตาดม้าน บางสีถ้ำ ไทรสามต้น สบห้วยปู น้ำพุง สบปั๋ง ห้วยบ่อทอง
ตาดซาววา กิ่วแก้ว กิ่วสามช่อง มีหลักหินสามก้อนฝังไว้ กิ่วฤาษี แม่น้ำสายตา กิ่วช้าง กิ่วง้ม กิ่วเปี้ย ดอยปางแม่นา
• ทิศตะวันตก จรดโป่งปูดห้วยแก้วดอยปุย แม่คาว ไปทางทิศใต้ กิ่วรุหลาว ดอกจิกจ้อง ขุนถ้ำ ดอยตั่ง
ดอยหนอก ผาดอกวัว แซ่ม่าน ไปจรดเอาดอยผาหลักไก่ทางทิศหรดี
• ทิศใต้สุดจรดนครเขลางค์และนครหริภุญชัย ไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือต่อแดนขรนคร ( เชียงของ)
• มีเมืองในอำนาจปกครอง คือ เมืองงาว เมืองกาว สะเอยบ เชียงม่วน เมืองเทิง เมืองสระ เมืองออย สะ
ี
สาว เมืองดอบ เชียงคำ เมืองลอ เมืองเชียงแลง เมืองหงาว แซ่เหียง แซ่ลุล ปากบ่อง เมืองป่าเป้า เมืองวัง
แซ่ซ้อง เมืองปราบ แซ่ห่ม ขุนจอมธรรมปกครองไพร่ฟ้าประชาชน โดยตั้งอยู่ในทศพิธราชธรรม และยึดมั่นในบวร
พุทธศาสนา บ้านเมืองเจริญรุ่งเรืองด้วยโภคสมบัติ ฟ้าฝนตกตามฤดูกาล ไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินตั้งอยู่ในศีลธรรมอันดี
่
ปราศจากโรคภัยเบียดเบียน ซื่อสัตย์สุจริตต่อกัน ไมมีสงคราม เจ้าประเทศราชต่าง ๆ มีสัมพันธไมตรีอันดีต่อกัน
ทรงสั่งสอนไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินด้วยหลักธรรม 2 ประการ คือ อปริหานิยธรรม ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความเสื่อม ประเพณี
ธรรมขนบธรรมเนียมอันเป็นระเบียบแบบแผนอนดีงานของครอบครัว
ั
ขุนจอมธรรมครองเมืองพะเยาได้ 2 ปี มีโอรส 1 พระองค์ โหรถวายคำพยากรณว่า ราชบุตรองค์นี้จะเป็น
์
จักรพรรดิราชปราบชมพูทวีป มีบุญญาธิการมากเวลาประสูติ มีของทิพย์เกิดขึ้น 3 อย่าง คือ แส้ทิพย์ พระแสงทิพย์
ิ
ี
คณโฑทพย์ จึงให้พระนามว่า “ ขุนเจื๋อง” ต่อมาอก 3 ปี ได้ราชบุตรอีกพระนามว่า “ ขุนจอง” หรือ “ ชิง”ขุนจอม
ธรรมปกครองเมืองพะเยาได้ 24 ปี พระชนมายุได้ 49 พรรษา
