Page 17 - วิชาพะเยาเมืองศักดิ์สิทธิ์แก้ไขล่สุด

ใบความรู้

ื
เรื่อง เมองพะเยาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์
รายวิชา “ พะเยาเมืองศักดิ์สิทธิ์ ” ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

ั
เมืองพะเยาในสมยกรุงรัตนโกสินทร์
ประวัติศาสตร์ของเมืองพะเยาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ มีดังนี้
- พ.ศ. 2317 สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ยึดเมืองเชียงใหม่สำเร็จ และโปรดให้พระเจ้ากาวิละเป็น เจ้า

เมืองลำปาง ซึ่ง เป็นฐานที่มั่นของฝ่ายไทยเพื่อต่อต้านพม่าที่ยังยึดครองดินแดนล้านนาบางส่วน
- พ.ศ. 2330 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1) พม่ายกกองทัพ

เข้าตีหัวเมืองฝ่ายเหนือ เดินทางผ่านเมืองฝาง เชียงราย เชียงแสน และพะเยา เจ้าเมืองและ ชาวบ้านฝ่ายล้านนา

ต่างพากัน ลี้ภัยอพยพไปอยู่ลำปาง ทำให้เมืองพะเยาร้างไป ปี พ.ศ. 2386 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้า
เจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) พระยาน้อยอินทร์ ผู้ครองนครลำปาง กับ พระยาอุปราชมหาวงศ์ ผู้ครองเมืองเชียงใหม่ ทูล

ขอตั้งเมืองเชียงรายเป็นเมืองขึ้นของเชียงใหม่ และตั้งเมืองงาว เมืองพะเยา เป็นเมืองขึ้นของนครลำปาง ต่อมาทรง

โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ เจ้าหลวงวงศ์ (หรือ พุทธวงศ์) น้องชายของพระยาน้อยอินทร์ เป็น " พระยาประเทศอุดรทิศ
" ผู้ครองเมืองพะเยา เจ้าหลวงยศ (หรือ มหายศ) เป็นพระยาอุปราชเมืองพะเยา เจ้าบุรีรัตนะ (หรือ แก้ว) เป็นพระ

ื
ยาราชวงศ์เมืองพะเยา เจ้าหลวงวงศ์นำชาวเมืองพะเยามาจากเมองลำปาง แล้วฟื้นฟูเมืองพะเยาขึ้นใหม่ เจ้าผู้ครอง
เมืองพะเยา ทั้งสิ้น 7 องค์ มีดังนี้
- พ.ศ. 2386 เจ้าหลวงวงศ์ เป็นผู้นำชาวเมืองพะเยามาจากเมืองลำปาง แล้วฟนฟูเมองพะเยาขึ้นใหม่
ื้
ื
เมื่อ พ.ศ. 2387 เป็นเจ้าเมืองพะเยาจนถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ.2391 ( ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 3)
- พ.ศ. 2392 เจ้าหลวงยศ รับสัญญาบัตรขึ้นครองเมืองพะเยา จนถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ. 2398 ( ตรงกับ

สมัยรัชกาลที่ 3-4 )
- พ.ศ. 2398 เจ้าหลวงบุรีขัติยวงศา รับสัญญาบัตรขึ้นครองเมืองพะเยา จนถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ. 2403

( ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 4)

- พ.ศ. 2403 เจ้าหอหน้าอินทรชมภู รับสัญญาบัตรขึ้นครองเมืองพะเยา จนถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ. 2413
( ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 4-5)

- พ.ศ. 2418 เจ้าหลวงอริยะ รับสัญญาบัตรขึ้นครองเมืองพะเยา จนถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ. 2436

( ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 )
่
- พ.ศ. 2436 เจ้าหลวงมหาประเทศอุดรทิศ รับสัญญาบัตรขึ้นครองเมืองพะเยา จนถึงแกกรรมเมื่อ พ.ศ.
2448 ( ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5)

ุ
- พ.ศ. 2449 เจ้าอุปราชมหาชัยศีติสาร ได้รับสัญญาบัตรเป็นพระยาประเทศอดรทิต ดำรงตำแหน่งผู้
ครองเมืองพะเยาองค์สุดท้าย ( ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5)