Page 14 - วารสารโรงพยาบาลสุรินทร์ ฉบับ 41

ิ
�
หุ่นจำ�ลองท�งก�รแพทย์ สถาปัตยกรรมและช่างเทคนิคต่างๆ รหัสตาแหน่ง ๓-๗-๐๐๔-๑ (ฉบับแก้ไขเพ่ม
เติมพิมพ์ครั้งที่ ๒ :
กับบทบ�ทวิช�ชีพ "ช่�งภ�พก�รแพทย์" วันที่ ๑๗ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๓) ซึ่งเป็นวิชาชีพเฉพาะประเภท ข. เป็นสายงานหลัก
Medical Model & Medical Photographer ในกระทรวงสาธารณสุข ตามหนังสือคณะกรรมการก�าหนดนโยบายก�าลังคนภาครัฐ
่
ิ
(คปร.) ทนร ๑๐๐๘.๔/คปร/๑๐๑ ลว ๒๗ สงหาคม ๒๕๖๑ และเป็นสายงาน
ี
โดย.. พจน์เมธี แนวทอง ช่างภาพการแพทย์ช�านาญการ (นักเวชนิทัศน์) รพ.สุรินทร์ ขาดแคลนท่ต้องปฏิบัติโดยผู้สาเร็จการศึกษาในระดับปริญญาท่ไม่อาจมอบหมายให้
ี
�
ี
ปภากรณ์ แสงกระจ่าง ช่างภาพการแพทย์ช�านาญการ (นักเวชนิทัศน์) รพ.สตูล
�
ื
ี
พรกมล รัตนศรี ช่างภาพการแพทย์ปฏิบัติการ (นักเวชนิทัศน์) รพ.หาดใหญ่ จ.สงขลา ผู้มีคุณวุฒิอย่างอ่นปฏิบัติงานแทนได้ ปัจจุบันหลังจากท่สานักงานก.พ. ได้ถ่ายโอน
�
�
�
ี
จากสภาพการเรียนการสอนในปัจจุบันยังไม่เป็นคุณภาพท่น่าพอใจรูปแบบการ อานาจการบริหารจัดการกาลังคนให้กระทรวงสาธารณสุขบริหารจัดการตนเอง ทาให้
สอนส่วนใหญ่ยังเป็นพฤติกรรมจาเจ สัดส่วนในการฝึกปฏิบัต การฝึกคิดและการ เกิดการทบทวนภารกิจและโครงสร้างต่างๆ ส่งผลกระทบทุกกรมกองในกระทรวง
ิ
�
�
�
ั
�
สัมผัส ยังมีน้อยกว่าการท่องจาเน้อหา ผู้เรียนคุ้นเคยต่อการเช่อฟังคาพูดเช่อฟัง สาธารณสุข ทาให้ "ตาแหน่งช่างภาพการแพทย์" ในโรงพยาบาลศูนย์/โรงพยาบาลท่วไป
ื
ื
ื
�
ึ
�
ี
ิ
ั
(คณะกรรมการปฏิรูปการเรียนรู้,๒๕๔๓) ประเวศ (๒๕๔๖) กล่าวไว้ในการปฏิรูปการ ท่มีศูนย์แพทย์ศาสตร์ช้นคลินิกได้ขยายจานวนเพ่มข้นตามไปด้วย (FTE : Full Time
ี
ื
�
ศึกษาไทยไว้ว่า “การศึกษาทุกวันนี้เป็นการถ่ายทอดความรู้ และการท่องจ�าเนื้อหา Evaluation) เน่องจาก "ช่างภาพการแพทย์" ได้ถูกกาหนดหน้าท่ให้ปฏิบัติงาน
�
ื
�
�
ื
วิชาเพ่อตอบข้อสอบปรนัยเป็นสาคัญ จึงควรลดการเรียนในห้องเรียนลง ฝึกทักษะ ด้านส่อเทคโนโลยีแพทยศาสตร์และหุ่นจาลองทางการแพทย์ โดยเฉพาะหุ่นจาลอง
ิ
ี
�
ี
ิ
การเผชิญและแก้ไขปัญหาจากสถานการณ์” หุ่นจาลอง (Model) เป็นส่งท่มนุษย์ ทางการแพทย์จาเป็นอย่างย่งท่ต้องใช้บุคลากร ช่างภาพการแพทย์โดยตรงในการ
�
ั
ี
สร้างขึ้นมาเพื่อช่วยสนับสนุนความคิดและจินตนาการ การสร้างมโนภาพทั้งในอดีต ผลิต ทดสอบ ดูแล รักษา ตลอดจนการติดต้งก่อนท่จะให้นักศึกษาแพทยศาสตร์
ี
�
ั
ี
�
ี
่
ั
็
ั
่
ี
และปัจจบนจากลกษณะทเป็นนามธรรม (Abstract) ให้มองเหนในลกษณะทเป็น ทาการฝึกทาหัตถการ ท่ผ่านมาในในโรงพยาบาลศูนย์/โรงพยาบาลท่วไป ท่ม ี
ั
ุ
ั
รูปธรรม (Concrete) สามารถจับต้องได้การใช้หุ่นจ�าลองทางการแพทย์ (Medical ศูนย์แพทย์ศาสตร์ช้นคลินิก ยังไม่มีความชัดเจนในการใช้บุคลากรให้เกิดประโยชน์
ื
ื
Model) จึงเป็นส่อการเรียนการสอนประเภทวัสดุสามมิติท่มีประโยชน์มากสาหรับ สูงสุดกับหน่วยงาน (Put the Right Man To The Right Job) เน่องจากเป็น
�
ี
�
การเรียนการสอนทางการแพทย์โดยเฉพาะการฝึกทาหัตถการจนเกิดทักษะและ โรงพยาบาลศูนย์/โรงพยาบาลทั่วไปที่มีศูนย์แพทย์ศาสตร์ชั้นคลินิกที่เกิดขึ้นใหม่
ื
ั
ประสบการณ์เชิงปฏิบัติในสภาพแวดล้อมเสมือนจริงเพ่อให้เกิดความม่นใจปลอดภัยพอ ความส�าคัญของหุ่นจ�าลองทางการแพทย์ (Medical Model)
ิ
�
ก่อนให้การรักษาคนไข้จริง ๑.ช่วยเพ่มคุณภาพในการบรรยาย การเรียนการสอน ช่วยทาให้นามธรรมกลายเป็น
�
ี
รูปแบบการจัดการศึกษาแพทยศาสตร์ภาคทฤษฎี จะค�านึงถึงจุดมุ่งหมายของ รูปธรรมให้ผู้เรียนเห็นภาพเข้าใจและฝึกปฏิบัติตามได้ทันท ไม่จาเป็นต้องอธิบายยืดยาว
�
�
ี
ื
ั
เน้อหาการเรียนเป็นหลักมีนักศึกษาแพทย์เป็นศูนย์กลาง ในขณะท่ภาคปฏิบัติน้น ๒.ทาให้การเรียนสะดวกรวดเร็วกว่าการอ่านตาราประหยัดงบประมาณและเวลา
�
คานึงถึงจุดมุ่งหมายของการเรียนและการฝึกทาหัตถการไปพร้อมๆ กันโดยม ี ในการใช้สื่อการท�าหัตถการประเภทอื่น สามารถน�ามาใช้ได้หลายครั้งไม่มีข้อจ�ากัด
�
�
ี
�
หุ่นจาลองและผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง ดังนั้นการศึกษาภาคปฏิบัต จึงเป็นหัวใจสาคัญของ ๓.ทาให้เกิดเครือข่ายของความรู้ของนักศึกษา เกิดองค์ความรู้ท่ได้จากการปฏิบัต ิ
ิ
�
่
�
ิ
ี
ั
ิ
การจัดการศกษาแพทยศาสตร์รวมทงเทคนคการทาหตถการต่างๆ เป็นสงทไม่ ด้วยตนเอง
ึ
่
ั
้
ี
ี
ิ
ึ
ิ
�
สามารถเรียนรู้หรือพัฒนาได้จากการอ่านตารา แต่ต้องพัฒนาข้นมาจากการฝึกปฏิบัต ิ ๔.สามารถย่อส่งท่ใหญ่มากให้เล็กลงและขยายส่งท่เล็กให้มีขนาดใหญ่ข้น การย่อ
ึ
�
�
้
ี
ื
ี
ี
ี
โดยมีอาจารย์พ่เล้ยงคอยช้แนะอย่างใกล้ชิด เพ่อพัฒนาทักษะความสามารถให้เกิด หรือการขยายนี จะทาให้ได้ภาพในขนาดท่เหมาะสมกับการนาไปใช้ประกอบการผลิต
ความม่นใจและถูกต้องตามหลักวิชาการ โดยเฉพาะสมรรถนะการฝึกทาหัตถการ เนื้อหาและสามารถสร้างภาพที่ไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าได้
�
ั
�
ี
ี
ก่อนท่จะทาการรักษากับผู้ป่วย นักศึกษาแพทยศาสตร์ในขณะท่เรียนภาคทฤษฏ ี ความส�าคัญส�าหรับผู้เรียนกับหุ่นจ�าลองทางการแพทย์
�
้
ั
�
�
ึ
นักศึกษาไม่สามารถฝึกทดลองได้จากผู้ป่วย การสอนสาธิตของแพทย์พ่เล้ยงใน ๑.ช่วยทาให้เกิดความชานาญมากข้น สามารถฝึกซาๆ ได้หลายคร้งจนเกิด
ี
ี
�
ี
ี
�
สถานการณ์จาลอง การสังเกตการณ์ของอาจารย์พ่เล้ยง อาจทาให้นักศึกษาสามารถ ความมั่นใจ
�
�
ึ
ื
ั
�
�
่
ี
เรียนรู้ได้ไม่เต็มท จึงทาให้ขาดทักษะความชานาญ ขาดความม่นใจ ในการปฏิบัติการ ๒.ช่วยทาให้เกิดทักษะในการทาหัตถการได้เร็วข้น เม่อเปรียบเทียบกับการฟังการ
ทาหตถการ การศึกษาภาคปฏิบติของนักศึกษาแพทย์และนักศึกษาวิทยาศาสตร์ บรรยายเพียงอย่างเดียว
�
ั
ั
ั
�
สุขภาพเป็นหัวใจสาคัญของการจัดการศึกษาแพทยศาสตร์รวมท้งเทคนิคการทา � ๓.ช่วยท�าให้เข้าใจจดจ�าขบวนการท�าหัตถการได้เร็วขึ้นแม่นย�า
�
�
ี
ั
ึ
หัตถการต่างๆ นักศึกษาแพทยศาสตร์และนักศึกษาวิทยาศาสตร์สุขภาพ ในขณะที่ ๔.ช่วยทาให้เข้าใจข้นตอนการทาหัตถการท่ยุ่งยากสลับซับซ้อนได้ง่ายข้น
เรียนภาคทฤษฏี นักศึกษาไม่สามารถฝึกทดลองได้จากผู้ป่วย และการฝึกปฏิบัติกับ แบบประสบการณ์ตรง
�
�
ื
สรีระร่างกายมนุษย์ไม่สามารถฝึกทาหัตถการได้ทุกอย่าง เน่องจากมีข้อจากัดทาง นักผลิตหุ่นจ�าลองทางการแพทย์หรือนักพัฒนาหุ่นจ�าลองทางการแพทย์
จ�านวนของผู้บริจาคร่างกาย ๑.มีความรู้เรื่องกายวิภาคศาสตร์เป็นอย่างดี
ื
�
ี
�
�
�
การจัดการเรียนการสอนโดยใช้หุ่นมนุษย์จาลอง (Simulation-Based Learning ๒.มีความรู้เร่องวัสดุอุปกรณ์และคุณสมบัติของสารเคมีท่จานามาผลิตหุ่นจาลอง
: SBL) เป็นกระบวนการเรียนการสอน ที่ผู้สอนใช้ในการช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ ทางการแพทย์อย่างดี
ตามวัตถุประสงค์ท่กาหนดโดยให้ผู้เรียนได้แสดงบทบาทตามสถานการณ์ท่กาหนดข้น กระบวนการผลิตหุ่นจ�าลองทางการแพทย์
�
ี
ึ
�
ี
ึ
้
์
้
หรือจ�าลองสถานการณคลายผูปวยจริง ผูเรียนไดฝกท�าหัตถการและมีปฏิสัมพันธใน ๑.วางแผน
้
่
้
์
สถานการณ์ที่มีสภาพแวดล้อมเสมือน ท�าให้เกิดการเรียนรู้และฝึกทักษะ ก่อนขึ้นฝึก - งบประมาณต่อหุ่น ๑ ตัว
ปฏิบัติงาน เพ่อให้ผู้เรียนเกิดความม่นใจลดภาวะความเครียดและความวิตกกังวล - ผู้ช่วยการผลิต
ื
ั
�
้
�
ก่อนทาการรักษาหรือปฏิบัติกับผู้ป่วย การเรียนการสอนด้วยวิธีน จะทาให้ผู้ป่วย - สถานที่
ี
ุ
�
ั
ี
่
ื
มความปลอดภย เน่องจากการทผู้เรียนได้ฝึกฝนโดยผ่านห่นจาลองทางการแพทย์ ๒.การผลิต
ี
ั
จึงสามารถพัฒนานักศึกษาแพทย์ช้นคลนิกและนักศึกษาวิทยาศาสตร์สุขภาพ ให้ม ี - ระยะเวลาการผลิตต่อหุ่น ๑ ตัว
ิ
ทักษะการคิด วิเคราะห์ สังเคราะห์ และมีสมรรถนะในการรักษา ดูแล ผู้ป่วยได้อย่างด ี - จ�านวนครั้งที่สามารถฝึกได้จากหุ่น ๑ ตัว โดยไม่ช�ารุดง่ายต่อความคุ้มทุน
Bibliography and References
ต้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๒๔ เป็นต้นมา นโยบายรัฐบาลได้มุ่งเน้นส่งเสริมให้มีการเรียนร ู้ Buowari OY. Complications of venepuncture. Adv Biosci Biotechnol 2013; 4(1A): 126-8.
ั
ื
ิ
ด้วยตนเองอย่างต่อเน่องตลอดชีวิตไม่มีวันจบส้น วิธีการเรียนรู้ไม่ได้จากัดอยู่แค่ Chaikitpinyo S, Phattarajindar M, Kanokmedhakul K, Mingsakul T, Chanprasopchai T. Self directed
�
ในห้องเรียนเท่าน้น สังคมแห่งการเรียนรู้หน่งคน สามารถขยายผลต่อไปยังหลายๆ learning using computer assisted instruction, 5 subjects, 5 departments and faculties, Khon Kaen
ึ
ั
University: Khon Kaen University; 1997. (In Thai)
ิ
ี
คนได้ และตามท่รัฐบาลได้วางยุทธศาสตร์แห่งชาต ๒๐ ปี พ.ศ.๒๕๖๑-๒๕๘๐ Idler E.L. Definitions of health and illness and medical sociology. Soc. Sci. Med. Part A Med. Psychol.
(4 Phase) โดยใน Phase 1 เป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตคนไทยทุกกลุ่มวัย และ Med. Sociol. 1979;13:723–731. doi: 10.1016/0271-7123(79)90118-4. [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
Engel G.L. A unified concept of health and disease. Perspect. Biol. Med. 1960;3:459–485. doi: 10.1353/
ั
ี
ใน Phase 2 น้นเป็นการสร้างความเข้มแข็ง เพื่อท่จะไป Phase 3 สู่ความยั่งยืน pbm.1960.0020. [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
Engel G.L. The need for a new medical model: A challenge for biomedicine. Science. 1977;196:129–
ี
ื
วิชาชีพ"ช่างภาพการแพทย์" เป็นสายงานท่ผลิต "ส่อ" และ “หุ่นจาลองทางการ 136. doi: 10.1126/science.847460. [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
�
ื
แพทย์,นวัตกรรมการเรียนการสอนทางการแพทย์” เพ่อสนับสนุนส่อการเรียนการ Jennings D. The confusion between disease and illness in clinical medicine. CMAJ. 1986;135:865–870.
ื
[PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
�
สอนทางการแพทย์และวทยาศาสตร์สุขภาพ “ช่างภาพการแพทย์” เป็นตาแหน่ง Engel G.L. The care of the patient: Art or science? Johns Hopkins Med. J. 1977;140:222. [PubMed]
ิ
ประเภท [Google Scholar]
Engel G.L. The biopsychosocial model and the education of health professionals. Ann. N. Y. Acad.
วิชาการ คุณวุฒิปิด (ต�าแหน่งที่ต้องการผู้มีคุณวุฒิสาขาใดสาขาหนึ่งโดยเฉพาะ Sci. 1978;310:169–181. doi: 10.1111/j.1749-6632.1978.tb22070.x. [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
ต้องใช้ความรู้เฉพาะทาง) สานักงานก.พ. จัดอยู่ในกลุ่มวิชาชีพวิศวกรรม Engel G.L. The clinical application of the biopsychosocial model. Am. J. Psychiatry. 1980;137:535–544.
�
[PubMed] [Google Scholar]
Engel G.L. Correspondence. Psychosom. Med. 1961;23:427–429. doi: 10.1097/00006842-196109000-
00010. [CrossRef] [Google Scholar]
12 13