Page 23 - 39013

ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙΔΗ

Δασκάλου. Σηκώνεται και διατυπώνει με θάρρος προς κάθε κατεύθυνση τις απορίες,
τις αντιρρήσεις, τις δικές του γνώμες. Και επειδή σήμερα σείεται παντού το κοινωνικό
έδαφος από τα προβλήματα που έχουν γεννήσει οι οικονομικές εξελίξεις και οι πολιτικές
ζυμώσεις σε όλες τις χώρες του κόσμου, η αμφισβήτηση έχει εισβάλει στα σχολεία και
έχει κάνει δύσκολο το έργο του Δασκάλου.
Πάρε το λοιπόν απόφαση. Δεν είσαι πια ο τυχερός Δάσκαλος των αρχών του αιώνα
μας, που ήξερε και πίστευε ακριβώς (ή περίπου ακριβώς) όσα περίμεναν να ακούσουν
από αυτόν τα ολιγαρκή και ντροπαλά παιδιά του σχολείου εκείνης της εποχής. Είσαι
(οφείλεις να είσαι, δεν μπορείς παρά να είσαι) ο Δάσκαλος ενός άλλου καιρού κι ενός άλ-
λου κόσμου, που πρέπει να πλησιάσεις μια ταραγμένη νεότητα, ορμητική και απαιτητική,
και να τη βοηθήσεις να βρει το δρόμο της.
(Ε. Π. Παπανούτσος, Η Παιδεία το μεγάλο μας πρόβλημα, Αθήνα 1976 ‒ διασκευή)

Τύποι κειμένων

Κάποιοι τύποι κειμένων που εξετάζονται στα σχολικά εγχειρίδια της Έκφρασης-Έκθεσης
του Λυκείου είναι το δοκίμιο, το άρθρο, η επιφυλλίδα και το ημερολόγιο.

1 Δοκίμιο

Το δοκίμιο (ανήκει στο κειμενικό είδος της επιχειρηματολογίας) είναι πεζό κείμενο μέσης
έκτασης που πραγματεύεται ποικίλα θέματα. Αποτελεί δοκιμή, δηλαδή απόπειρα προ-
σέγγισης κάποιου θέματος, χωρίς ωστόσο να το διερευνά διεξοδικά και να το εξαντλεί, και
χωρίς να καταλήγει σε οριστικά συμπεράσματα και δογματικές απόψεις. Το δοκίμιο θεω-
ρείται νόθο ή μεικτό είδος, καθώς δεν εντάσσεται ξεκάθαρα σε κάποιο είδος, αλλά κινείται
μεταξύ επιστήμης ή φιλοσοφίας και λογοτεχνίας.

α. Βασικά χαρακτηριστικά του δοκιμίου

• Πραγματεύεται ποικίλα θέματα (π.χ. φιλοσοφικά, ηθικά, ιστορι-
κά, κοινωνικά, πολιτικά, αισθητικά, λογοτεχνικά, γλωσσικά, εκ-
παιδευτικά, θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος από τον χώρο των
θετικών επιστημών κ.λπ.).
• Η διερεύνηση των θεμάτων γίνεται μέσα από την προσωπική-
Περιεχόμενο υποκειμενική οπτική του συγγραφέα· αποτελεί έκφραση του

προσωπικού στοχασμού του.
• Δεν στέκεται στο επικαιρικό και προσωρινό, αλλά (ακόμα κι αν
αφορά σύγχρονο γεγονός) ανάγεται στο μόνιμο και γενικό, προχω-
ρά σε γενική θεώρηση και εποπτεία.

85

07/09/2020 10:22
04-NTRINIA-GLWSSA LOGOTEXNIA-C-LYK.indd 85
04-NTRINIA-GLWSSA LOGOTEXNIA-C-LYK.indd 85 07/09/2020 10:22