Page 416 - Pali English Dictionary.
P. 416

Niyata                                                                                             Niraggala



           hiyā); Pug 13, 16, 63; Kvu 609 sq.; Dhs 1028 sq. (micchatta°  Niyoga [ni+yoga] command, order; necessity.  abl.  niyogā
           etc.; cp. Dhs. trsl. 266, 267), 1414, 1595; Vbh 17, 24, 63,  "strictly speaking" Dhs 1417.
           319, 324; Miln 193; Tikp 168 (°micchādiṭṭhi); DhA iii.170;
                                                                Niyojeti [Caus. of niyuñjati] to urge, incite to (with loc.) Vin
           PvA 211. Discussed in Pts. of Contr. (see Index). — aniyata               4
                                                                   ii.303; A iv.32; Pv ii.1 ; Miln 229.
           see separately.
                                                                Niyyati=Nīyati (Pass. of nayati).
        Niyati (f.) [cp. Sk. niyati, ni+yam] necessity, fate, destiny D i.53;
                                                                Niyyatta (nt.) [cp. Sk. niryaṇa] escape J i.215.
           DA i.161; VvA 341; PvA 254.
                                                                Niyyāta (pp.)=niyyādita M i.360.
        Niyama [cp. Sk. niyama, ni+yam; often confused with niyāma]
           1. restraint, constraint, training, self — control Miln 116  Niyyātana (nt.) [fr. niyyāti] returning, return to (—°) J v.497
           (yama+); PvA 98 (yama+). — 2. definiteness, certainty,  (saka — raṭṭha°); Vism 556; DA i.234.
           limitation DhA iii.83 (catumagga°, v. l. niyāma); SnA 124  Niyyātar [n. ag. to niyyāma] a guide, leader M i.523 sq.
           (niyāma); DhsA 154; PvA 166 (ayaṁ n. saṁsāren' atthi:
                                                                Niyyāti [Sk. niryāti, nis+yāti] to go out, get out (esp. of saṁsāra);
           law, necessity). — aniyama indefiniteness, choice, general-
                                                                   S v.6 (niyyanti dhīrā lokamhā); SnA 212; aor. niyyāsi D i.49,
           ity DhsA 57; VvA 16 (yaṁ kiñci=aniyame, i. e. in a gen-
                                                                   108; J i.263; Sn 417; 3rd pl. niyyiṁsu A v.195; fut. niyyas-
           eral sense), 17 (same of ye keci); PvA 175 (vā saddo aniya-
                                                                   sati A v.194. — See also niyyāna & niyyānika.
           mattho=indefinite). — niyamena (instr.) adv. by necessity,
           necessarily PvA 287; niyamato (abl.) id. DhsA 145, 304 (so  Niyyādita [pp. of niyyādeti] assigned, presented, given, dedicated
           read). — 3. natural law, cosmic order; in Commentarial lit-  PvA 196 (dhana nī°). As niyyātita at Vism 115.
           erature this was fivefold: utu —, bīja —, kamma —, ćitta —,
                                                                Niyyādeti (niyyāteti, nīyādeti) [cp. Sk. ni — or nir — yātay-
           dhammaDA on D ii.11; Dial. ii.8; DhsA 272; trs. 360.
                                                                   ati, Caus. of ni(r)yatati] to give (back), give into charge,
        Niyamana (nt.) [Sk. niyamana, to niyameti] fixing, settling, def-  give over, assign, dedicate, to present, denote S i.131 (niyyā-
           inition, explanation in detail Miln 352 (lakkha — n° aiming at  tayāmi); iv.181 (sāmikānaṁ gāvo), 194; J i.30, 66, 496; ii.106,
                                                                            8
           the target); VvA 22 (visesattha°); 231, PvA 255 (so read for  133; Vv 46 niyyādesi=sampaṭicchāpesi, adāsi VvA 199); Pv
           nigamana?).                                             iii.2 11  (niyātayiṁsu=adaṁsu PvA 184); Vism 115 (t); DhA
                                                                   i.70; ii.87; VvA 33, 67; PvA 20 (vihāraṁ nīyādetvā), 25 (=ud-
        Niyameti [cp. Sk. niyamayati, ni+yamati] to tie down, to fix;
                                                                   dissati dadāti), 42, 81, 276 (at all PvA passages as nī°). — pp.
           explain in detail, exemplify PvA 265; Vism 666. — pp.
                                                                   niyyādita. Cp. similarly paṭiyādeti & paṭiyādita.
           niyamita see a°.
                                                                Niyyāna (nt.) [nis+yāna, cp. niyyāti] 1. going out, departure D i.9
        Niyāteti see niyyādeti.
                                                                   (=niggamana DA i.94). — 2. way out, release, deliverance Sn
        Niyāma [Sk. niyama & niyāma] way, way to an end or aim,    170, 172 ("magga — saccaṁ bhāvento lokamhā niyyāti" SnA
           esp.  to salvation, right way (sammatta°); method, man-  212); Ps i.163, 176; Nett 119. Cp. niyyānika. — aniyyāna
           ner, practice S i.196; iii.225 (sammatta°); A i.122; Sn 371
                                                                   DhA ii.209.
           (°dassin=sammatta — niyāmabhūtassa maggassa dassāvin
                       1
                                         2
           SnA 365); Nd 314 (°avakkanti); Nd 358 (=cattāro maggā);  Niyyānika (adj.) [to niyyāna] leading out (of saṁsāra), leading
                                                                   to salvation, salutary, sanctifying, saving, profitable D i.235,
           Ps ii.236 sq. (sammatta° okkamati); Pug 13, 15; Vbh 342. —
                                                                   237; S i.220; v.82, 166, 255, 379 sq.; J i.48 (a°), 106; Dhs
           niyāmena (instr.) adv. in this way, by way of, according to
                                                                   277, 339, 505 (cp. Dhs. trsl. pp. 82, 335); Vbh 12, 19,
           J i.278; iv.139, 414 (suta° as he had heard); DhA i.79; ii.9,
                                                                   56, 319, 324; Nett 29, 31, 63, 83; DhA iv.87. — Also found
           21; VvA 4; PvA 260; Kvu trs. 383. — aniyāmena (see also
                                                                   in spelling nīyānika e. g. A iii.132 (ariyā diṭṭhi n. nīyāti
           aniyāmena) without order, aimlessly, at random J v.337.
                                                                   takkarassa sammādukkha — khayāya); DA i.89 (anīyānikattā
                 1
        Niyāmaka (adj.) [either to niyama or niyāma] sure of or in,
                                                                   tiracchanabhūtā kathā).
           founded in, or leading to, completed in D i.190 (dhamma —
                                                                Niyyāma(ka) [Sk.  niyāmaka & niryāma(ka).  Cp.  also P.
           n. paṭipadā, cp. niyamatā).
                                                                   niyāmaka] a pilot, helmsman, master mariner, guide J i.107
                 2
        Niyāmaka (see niyyāmaka) ship's captain Vism 137 (simile).
                                                                   (thala°); iv.137, 138; Miln 194, 378 sq.; Dāvs iv.42.
        Niyāmatā (f.) [abstr. to niyāma, influenced in meaning by
                                                                Niyyāsa [cp. Sk. niryāsa, Halāyudha 5, 75] any exudation (of
           niyama] state of being settled, certainty, reliance, surety, be-
                                                                   plants or trees), as gum, resin, juice, etc. Vism 74 (°rukkha,
           ing fixed in (—°) S ii.25 (dhamma°+dhammaṭṭhitatā); A i.286
                                                                   one of the 8 kinds of trees), 360 (paggharitan. — rukkha). Cp.
           (id.), J i.113 (saddhammassa n. assurance of...); Kvu 586 (ac-  nivāyāsa.
           canta° final assurance).
                                                                Niyyūha [Sk. niryūha (& nirvyūha?), perhaps to vah] a pinnacle,
        Niyāmeti [Denom. fr. niyāma or niyama] to restrain, control,  turret, gate M i.253; DA i.284 (pāsāda+).
           govern, guide Miln 378 (nāvaṁ).
                                                                Nirankaroti (& nirākaroti) [Sk. nirākaroti, nis+ā kṛ] to think lit-
        Niyujjati [Pass. of niyuñjati] to be fit for, to be adapted to, to
                                                                   tle of, despise, neglect, disregard, repudiate; throw away, ruin,
           succeed, result, ensue PvA 49 (=upakappati).
                                                                   destroy Th 1, 478; It 83 (nirākare); J iii.280=v.498; iv.302;
                                                                         6
        Niyutta(ka) (adj.) [pp. of niyuñjati] tied to, appointed to (with  Pv iii.9 (=chaḍḍeti pajahati PvA 211); VvA 109. — pp.
           loc.), commissioned, ordered DhsA 47; PvA 20 (janapade),  (a)nirākata It 39.
           124 (dānâdhikāre), 127 (dāne).
                                                                Niraggala (niraggaḷa) (adj.) [nis+aggala] unobstructed, free, rich
                                                             412
   411   412   413   414   415   416   417   418   419   420   421