Page 117 - 5.Sınıf Dorya Türkçe Sınıf İçi Uygulama Klavuzu_edited_edited

15.Bölüm METİNDEKİ HİKÂYE UNSURLARI
Olay Örgüsü, Anlatımda Yararlanılan Duyular, Karakterin Özellikleri

Sınıf İçi Alıştırma ve Uygulamalar

Kılavuz Bilgi

ÖYKÜDE (HİKÂYEDE) OLAY ÖRGÜSÜ
Belli bir konu çevresinde var olan birden fazla olayın, sebep-sonuç ilişkisine bağlı bir biçimde
oluşturdukları bütündür. Tek bir merkezî kişiye bağlı olarak başlayıp gelişen; bu sebeple de dallanıp
budaklanmayan olay örgüsü veya kendi içinde birden fazla olay zincirinden meydana gelen olay örgü-
leri vardır. Olay örgüsü; olay, şahıs (kişi) veya varlık kadrosu, mekân ve zaman kavramlarından oluşur.

1. OLAY:
Öykü kişilerinin başından geçenlere olay denir. Öyküde tek bir olay ele alınır. Bazen bu temel olaya
bağlı küçük çaplı yan olaylar da olabilir. Ele alınan olayların gelişiminde mantıksal bir sıra izlenir. Olay
öykülerinde, olay ön planda olmasına karşın durum öykülerinde olay ya ikinci plandadır ya da yok
denecek kadar azdır.

2. KİŞİ (ŞAHIS) VEYA VARLIK KADROSU:
Öyküde anlatılan olayları veya durumları yaşayan kişilerdir. Öyküde kişi sayısı azdır. Sadece bir veya
birkaç kişi vardır ve onun başından geçenler anlatılır.
Öyküde olayları yapanlara ya da olaydan etkilenenlere öykünün kahramanları denir.

3. MEKÂN (YER):
Öyküde ele alınan olay belli bir yerde (mekânda) geçer. Bu yer, okul, hastane, bahçe, sokak olabi-
leceği gibi insanın iç dünyası da olabilir. Öyküde olayın daha iyi anlaşılabilmesi için yer ya da çevre,
betimlemelerle tanıtılır. Ancak betimleme yaparken gereksiz ayrıntılara girmemek gerekir.

117