Page 26 - การสงครามไทย กับสงครามโลกครั้งที่ ๑ และครั้งที่ ๒
P. 26
การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒
้
ี
่
้
่
ี
ั
ั
๒. การปราบฮอใน พ.ศ.๒๔๓๐ – ๒๔๓๑
เมอ ๑๐ มถนายน พ.ศ.๒๔๓๐ ลกชายของทาวไล เปนของฝรงเศสแลว ในระยะนเอง บงเอญองบาฮอท ี ่
ู
ิ
่
ื
ุ
ี
้
ิ
ั
่
ั
ุ
่
ื
ชอคาฮม (Kam Oum/Doa Van Tri) ไดคมพวกฮอ จงรกภกดตอไทยตาย ทาใหพวกฮอแตกเปนกกเปนเหลา
ุ
ํ
ี
ั
ํ
ั
ุ
ี
ุ
ื
ื
รกจากสบสองจไทลงมาตเมองหลวงพระบางแลวเผาเมอง มากขน สวนใหญหลงเชอเขาเปนพวกฝรงเศสมากขน
ิ
ึ
้
้
ั
ื
่
่
ึ
ั
้
ั
ึ
ั
ุ
ซงในเวลานน กองทพไทยยกกลบมากรงเทพฯ แลว และ
่
ุ
่
่
ทพฝรังเศสรุกเรือยเขามาในสิบสองจไทจนประจันหนา
ั
ํ
ู
ผครองเมองหลวงพระบางไมมกาลงพอปองกน (เมองไล กบทหารฝายไทยทรกษาเมองแถง พระยาสรศกดมนตร ี
ื
ี
ั
ั
ื
์
ั
ื
่
ิ
ี
ุ
ั
ั
ุ
ั
ื
ิ
ํ
และเมองแถง เปนเมองสาคญของแควนสบสองจไท) ยกทพใหญจากเมองหลวงพระบาง เมอ ๒๒ พฤศจกายน
ื
ั
ิ
่
ื
ื
ั
ิ
่
ื
่
ั
ุ
ื
เมอเหตการณเปนเรองนาวตกเชนน รชกาลท ๕ ทรง พ.ศ.๒๔๓๑ ถงเมองแถงวนท ๑๔ ธนวาคม นายปาวได
ี
่
้
ี
ื
ี
ั
ั
่
ึ
ี
ั
โปรดเกลาฯ ให พลตร พระยาสรศกดมนตร เปนแมทพ เขาพบแมทพไทยวาสบสองจไทย และหวพนทงหาทงหก
ุ
์
ิ
ั
ี
ี
ั
ุ
้
ั
ิ
ั
ั
ั
้
ั
ั
ไปปราบฮออกครง ทพหนาออกจากกรงเทพฯ ๑๔ กรกฎาคม เปนเมองขนญวน ขอใหกองทพไทยถอยไปใหพนเขต
้
ุ
ี
ั
้
ึ
ื
้
พ.ศ.๒๔๓๐ ในการปราบฮอครงน ทางรฐบาลฝรงเศส แมทพไทยยนยนสทธและอานาจเหนอดนแดนเหลาน ้ ี
ั
้
ั
ี
ั
่
ํ
ิ
ิ
ั
ิ
ื
ั
ื
ตกลงจะปราบปรามในเขตของตน (ดนแดนญวน และปฏเสธไมยอมถอนทหารจนกวาจะไดรบคาสงจาก
ิ
ั
ั
่
ํ
ิ
ิ
ิ
ั
ู
ุ
ั
ั
้
ซงไมอยตดกบแควนสบสองอไท) ดงนน เพอมใหเกด รฐบาลกรงเทพฯ ผลสดทาย ผบงคบการทหารฝรงเศส
ื
่
ิ
่
ึ
ิ
ั
ุ
ุ
่
ั
ั
ั
ู
ู
ั
ิ
ความเขาใจผดกนจงสงผแทนไปกบกองทพไทย ๒ คน ไดทาสญญากบแมทพไทย เมอ ๒๓ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๓๑
ั
ั
ึ
ื
่
ั
ํ
ั
ั
ั
ั
์
ุ
ิ
ั
ุ
ี
พระยาสรศกดมนตร ยกทพออกจากกรงเทพฯ สรปไดวา
ุ
๒๐ พฤศจกายน พ.ศ.๒๔๓๐ ถงเมองหลวงพระบาง - ทหารฝรงเศสตงอยในสบสองจไท ทหารไทย
ิ
ึ
ื
ั
่
ั
้
ิ
ู
ุ
วนท ๑๒ มนาคม วนท ๒ ตลาคม พ.ศ.๒๔๓๐ ฝรงเศส ตงอยในหวพนทงหาทงหกและเมองพวน
ี
ี
ุ
ั
ั
่
่
ี
ั
่
ื
้
ั
ั
ู
้
ั
้
ั
ั
ั
ี
ุ
ื
ยกทัพจากเมืองเลากายเขาตเมองไลแตกแลวมงไปยง - รกษาเมองแถงรวมกน
ั
ั
ื
ึ
ิ
ํ
ั
ิ
ื
ํ
เมองแถง คาฮมกบทาวไลสานกผดเขามาสารภาพผดตอ - ปราบฮอตามเขตแดนของตน
ุ
แมทพโดยด องบาหวหนาฮอในสบสองจไทกลวฝรงเศส
ั
ี
ั
ั
ั
ุ
่
ิ
์
ิ
ั
ั
ี
ุ
ั
่
ึ
จงหนมาตังมนอยูเมองสบแอดในแควนหวพนทังหา พระยาสรศกดมนตร ถอยกองทพใหญมาอย ู
้
้
ี
ั
ั
ื
ี
ุ
็
ุ
ี
ั
ทงหก และมหนงสอมาบอกแมทพไทยทราบเปนการ หลวงพระบางอก ทางกรงเทพฯ เหนเหตการณสงบ
ั
้
ื
ั
ั
ั
ี
ื
คาราวะ ทพฝรงเศสพกอยเมองแถง ๒๐ วน แลวยก โปรดเกลาฯ ใหเรยกกองทพกลบจากหลวงพระบาง
ู
่
ั
ั
ั
ั
่
ื
ื
ื
ตดตามฮอไปทางเมองมวย เมองลา นายปาวออกจาก เมอ ๒๓ มกราคม พ.ศ.๒๔๓๑
ิ
ี
ั
้
ั
ื
หลวงพระบาง เมอ ๒๘ มกราคม ตดตามไปจนทน ในการปราบฮอครงน ี ้ ไทยไดใหชาวองกฤษ
่
ั
ิ
ิ
ี
ั
ํ
ู
ื
่
ั
ื
ี
ั
ทพฝรงเศสทเมองมวย เมองลา กองทพหนาของไทย นายแมคคาธ (พระวภาคภวดล) ชาวองกฤษ ทาแผนท ี ่
ั
่
ื
ื
่
ิ
ึ
ื
ื
ไดสงทหารไปรกษาเมองแถง เมองซอน เมองแวน ทางภาคเหนอจนถงสบสองจุไท เพอใหทราบวาไทยม ี
ื
ั
ั
ื
่
ื
่
ั
ื
ี
เมองสบแอด เมองเชยงคอไว เพอปองกนไมใหฝรงเศส เขตแดนแคไหนแตยงไมไดปกเขตแดน พ.ศ.๒๔๓๔
ั
ื
ื
ั
ื
่
เขายดแดนทีถอวาเปนของไทย โปรดเกลาฯ ใหรวมหวเมองเหนอ แบงออกเปนภาค
ึ
่
ั
ตาง ๆ เพอสะดวกแกการปกครองและการจดราชการ
ื
ั
้
ั
ั
ทพใหญของไทยตงมนอยในแควนหลวงพระบาง
่
ู
ี
ื
ื
ี
่
ี
ื
๘ เดอน เปนเวลาคมเชงกบทพฝรงเศส และไทยทราบ บานเมองใหเปนทเรยบรอย ม ๔ ภาค คอ ภาคลาวกาว
ั
ั
ิ
ุ
ั
่
ภาคลาวพวน ภาคลาวเฉยง และภาคลาวพงขาว
ี
ุ
ี
้
เสมอวา นายปาว เทยวเกลยกลอมพวกฮอและโฆษณา
ี
่
ี
วา เมองหลวงพระบาง หวพนทงหาทงหก และสบสองจไท
ิ
ุ
ั
้
ั
้
ั
ั
ื
ู
ุ
ู
022 | “กระดกง” ตลาคม 2562 www.fleet.navy.mi.th/ftc/keel_mag.html
