Page 137 - หนังสือประวัติศาสตร์ชาติไทย ม.ปลาย

127


เจาอยูหัว (พ.ศ. 2411 - 2453) เปนสมัยที่มีการปฏิรูปบานเมืองในดานตาง ๆ ทําใหประเทศไทยเปน
ั
ั
ี่
ิ
ประเทศทนสมย ทสามารถรอดพนจากลัทธิการลาอาณานิคมมาได เปนประเทศเดียวในภูมภาค
เอเชียตะวันออกเฉียงใต และยังสงผลใหเกิดความเจริญแกประเทศชาติในปจจุบัน
สาเหตุของการปฏิรูปบานเมือง
ในรัชสมยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยหว เปนชวงเวลาทชาติตะวันตก
ั
ี่
ั
ู
ู


ิ
ิ
มีการลาอาณานิคม สงผลใหประเทศเพื่อนบานของไทยหลายแหง ตกอยภายใตอทธพลของชาติ
ตะวนตก เชน พมาอยภายใตการปกครองขององกฤษ เวยดนามตกเปนเมองขึ้นของฝรั่งเศส

ู

ื
ั
ี
ั
ํ
นอกจากนี้ ประเทศอังกฤษและประเทศฝรั่งเศส มีความพยายามขยายอานาจเขามาในดินแดนของ
ประเทศไทย และบริเวณโดยรอบดินแดนของประเทศไทย ทําใหพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา
ั
เจาอยูหัว ซึ่งทรงติดตามเรื่องราวการขยายอํานาจของประเทศชาติชาวตะวนตก และความเจริญ
ของประเทศชาติของชาวตะวันตก จึงตองการปฏิรูปบานเมืองใหทันสมัยแบบเดียวกับประเทศชาติ



ชาวตะวันตก เพื่อไมใหใชเปนขออางวาประเทศไทยเปนบานเมืองปาเถื่อน ดอยความเจริญ แลวถือ


ู
โอกาสเขามายึดครอง ดังนั้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยหว จึงทรงดําเนินการปฏิรูป
ั
บานเมือง โดยมีแนวความคิดในการปฏิรูปการปกครอง 3 ประการ คือ
ั
ื
1) การรวมอํานาจเขาสูสวนกลางมากขึ้นเปนการใชอํานาจของรัฐบาลกลางในการยนยน
อาณาเขตของประเทศไทย เพื่อปองกันประเทศชาติตะวันตกอางเอาดินแดนไปยึดครอง
2) การศาลและกฎหมายที่มีมาตรฐานเปนสากลมากขึ้น

3) การพัฒนาประเทศ ทรงริเริ่มนําสิ่งใหม ๆ เขามา เชน การไปรษณีย การรถไฟ
การโทรเลข ฯลฯ

การปฏิรูปการปกครอง
การปกครองกอนรัชสมยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยหว การบริหาร

ั
ั
ู
ั
ื
ู

ี
บานเมองนั้นอยภายใตอํานาจบรรดาขุนนางผูใหญและเจานายท่มีท้งกําลังทหาร อาวุธและ
ไพรสวนพระองค อีกทั้งยังมีบทบาทในการควบคุมผลประโยชนทางดานการคาขาย เชน การเกบภาษี
็
และการควบคุมไพร เปนตน สงผลใหพระราชอํานาจของพระมหากษัตริยเกิดความไมมั่นคง
ั
ู
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยหวจึงทรงจัดระเบียบการปกครองเสียใหม
และเปนรากฐานการปกครองมาจนถึงปจจุบัน โดยจําแนกออกเปน 3 สวนที่สําคัญ ดังนี้
1. การปกครองสวนกลาง
การปรับปรุงการบริหารราชการในสวนกลางของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา
ั้
เจาอยูหัว ทรงยกเลิกตําแหนงอครเสนาบดี 2 ตําแหนง คือ สมหกลาโหม และสมหนายก รวมทง
ั
ุ
ุ
จตุสดมภ โดยแบงการบริหารราชการออกเปนกระทรวงตามแบบอารยประเทศ มีการจัดสรรอํานาจ