Page 38 - torca

38 Il-Ħadd 12 ta’ Marzu 2017 LETTERATURA

IL-KMANDAMENT NUMRU

ĦDAX... ĦOBB LILL-ĦOLQIEN

Awtur Paul P. Borg, Pubblikazzjoni: Horizons

huwa differenti mill-ieħor, mar-raddiena, li tfakkarna li ma jeskludix dawn, l-amb-
imma li aħna mmorru lura dak li b’dak li kien qed jent ifi sser il-ħolqien.
lejn l-għeruq tagħna biex jagħmel kien qed iħossu Fil-fehma tiegħi dan il-
nifhmu kif għandha tkun il- jagħżaq fl -ilma. Id-dgħajsa ktieb jilħaq l-għan tiegħu, li
viżjoni tagħna. U kieku kel- tegħreq tfakkarna fi l-qerda jilħaq lin-nies u l-awtur
li niġbor f’sentenza waħda tal-ħajja u l-qerda tal- iwassal dan il-messaġġ
dan il-ktieb ngħid li meta d- ħolqien. Aktar tard fi lgħaxija b’saħħtu. Qabel xejn kif
dipendenza fuq in-natura l- xtara biljett it-Teatru Monoel għidt fi l-bidu lill-ambjent
bniedem spiċċat, bdejna biex jara xogħol ta’ Anton ried iħallilu rumanz twil;
nkasbru l-ambjent naturali Chekhov. F’dan ix-xogħol ktieb kbir. Imma ried ukoll
tagħna. Ironikament anke naraw lil dik il-mara li tin- jagħmel dan permezz tar-
ulied il-bdiewa kellhom sisti li tieħu l-fl us li min kien rumanz, permezz ta’ storja li
jaħdmu mal-kuntrattturi. iħaddem lil żewġha kien tagħti gost. Iridu ngħidu li
Il-rumanz jibda serqu. Jammira wkoll lil f’dan il-ktieb, l-awtur għażel
b’żagħzugħ Malti (Mose’) u David li bi żbandola qatel l-istil li jaf iħaddem sew
jiltaqa’ miegħu Alla l-Imb- lill-ġgant Gulija. Il-Belt ħafna. L-għerf tal-awtur fi l-
ierek u jgħidlu li ser jagħtih ukoll darba minnhom iltaqa’ qasam tal-bdiewa u anke
kmandament ġdid “Ħobb ma’ Kristu mimli dmija u dwar numru ta’ postijiet
il-Ħolqien”. Iltaqa’ miegħu dan fakkru li l-kattiverja tal- madwar Malta, l-ħila tiegħu
fi Triq ir-Repubblika fi l- bniedem waslitu f’dak l-istat li juża l-varjant jew djalett, u
Karnival, bħala r-Re tal- imma huwa ġie biex jagħtina fuq kollox l-imħabba tiegħu
Karnival. Huwa jsostni li l-imħabba tiegħu. Jien nin- għall-ambjent jagħmlu dan
l-Maltin tant ġew jaqgħu u terpretha wkoll li l-awtur il-ktieb wieħed komplet.
jqumu mill-ambjent li anke fi Kristu qed jara re- Ovjament ktieb bħal dan
waqqgħuh għaż-żufjett. denzjoni mid-dnub tal-qer- ma jkunx komplet mingħajr
Fl-aħħar tar-rumanz na- da tal-ambjent. Qed jittama l-illustrazzjonijiet sbieħ kif
raw li dawn il-laqgħat fi ħniena u bidla fi l-qalb tal- insibu hawn ta’ Frank
m’Alla jew viżjonijiet ki- bniedem. Aktar il-quddi- Schembri. Dawn l-istampi
enu aktarx ġejjin mill-kun- em, Borg jgħaqqad ukoll it- jgħinnu l-qarrej jifhem aktar
dizzjoni tiegħu. Imma l- tema tal-abort għax donnu l-istorja.
awur jinqeda b’dawn il- l-ebusija tal-qalb tal-bnie- Nagħlaq billi nikkwota
laqgħat biex jurina d- dem m’għandiex limitu. biċċa mill-poeżija li qiegħda
“dnub” kbir tal-qerda tal- fi l-bidu tal-ktieb u hija fi l-
ambjent. IL-KARATTRU MALTI fatt l-aħħar waħda fl -aħħar
I n-natura li tatna t-tieqa mafkar lill-ħolqien. Irid li tatna t-tieqa mafkar lill-ħolqien. Irid dem il-liberta’ u din tista in u n-nies tad-dinja kollha ix-xewqa tal-awtur li jara
ktieb tiegħu ta’ poeżija Eter-
Mosè jaf li Alla ta l-bnie-
n-natura
reġgħet iħalli memorja ta’ dak li tlif-
Mose’ kellu sejħa li l-Malt-
tad-Dwejra
nita’. F’din il-poeżija tinħass
na. Irid jagħti ċanfi ra lilna
Iħaditielna. Imma din is-
twassal biex jagħmel il-
sbuħija naturali donnha wkoll, li qed nagħmlu din il- ħażin. Nafu li l-istorja tal- ma jibqgħux jaħqru l-amb- ambjent aħjar qabel iħalli
misset il-qlub tal-Maltin u t- ħsara kollha. U anke jfak- Ġenesi naraw kif il-bniedem jent. Kieku kellna pajjiż ak- din id-dinja, u fuq kollox
telfa tagħha ħassejniha karna biex ma nibqgħux in- għelbitu s-suppervja u skont bar konna neqirduh ukoll ikun għamel xi ħaġa għall-
tabilħaqq. Immorru d-Dwe- differenti. din in-narrattiva kiel mit- Imma l-ktieb narah bħala ambjent.
jra u ma narawhiex. Din id- tuffi eħa biex ikun daqs Alla. ċelebrazzjoni tal-Karattru “Oqtolni ja Mulejja, oqtol-
daħla li ffurmat b’mod natu- “ĦOBB IL-ĦOLQIEN” Fl-ambjent hekk ġara, war- Malti. L-esperjenza ta’ Paul ni trid?
rali u bl-istess proċess inqer- rabnih akkost ta’ kollox sa- P. Borg fi r-raba’ u l-għerf Aħjar nintemm milli jin-
det, nittamaw li ħallitilna Naturalment il-Kmanda- biex inkabbru l-bwiet tiegħu f’dan il-qasam, kif temmu fi ja
sentiment li napprezzaw il- menti huma għaxra. L-amb- tagħna. ukoll il-ħila tiegħu li juża d- l-imħabba, u l-uġigħ tal-
ġmiel naturali. Mhux il-bini jent huwa naturalment parti Il-ħolqien huwa magħmul djalett jew kif nafuh aħjar mistoqsija
biss huwa sabiħ. Iżda ma mill-kmandamenti l-oħra li mill-ħamrija, l-fjuri, l-baħar bħala bl-imgħawweġ tal-ibħra, tal-widien,
ġarax hekk għal numru ta’ jfakkruna li Hemm xi ħadd u l-arja u nistgħu nsemmu jagħmlu dan ir-rumanz do- tas-sema, tal-ħolqien.”
widien li tlifna u qridna. Ma `il fuq mill-idejn tal-bnie- wkoll il-bhejjem. Mose’ jara kument ta’ dan “l-ambjent” Din il-poeżija tiġbor il-
ħassejniex l-istess sentiment. dem li jisfrutta dak li hemm kif jagħmel u kif jara l-bnie- li rridu nibżgħu għalih. Is- ħsieb tal-awtur f’dan il-ktieb
Għal art naturali li kasbarna madwaru. Imma dan il- dem jagħmel ħsara l- sabiħ huwa anke fi l-mod kif li ma jistax jibqa’ indifferenti
u qridna. Din ir-rabja kienet ktieb joħloq b’mod aktar ħolqien. Xi drabi jaqa’ fi t- ir-raħħala jesprimu ruħhom, quddiem il-qerda ambjenta-
li waslet biex l-ambjentalist speċifi ku dan il-Kmanda- tentazzjoni u jiddefendi xi ħaġa li Borg jagħmel b’ħila li, għaliex jekk nibqgħu pas-
Paul P. Borg joħroġ dan il- ment u jrid jagħmilielna anke b’mod vjolenti. Huwa kbira, eżempju “Jekk iniku sivi aħna wkoll għandna
ktieb. Dan huwa rumanz li ċara. Hemm enfasi fuq il- jkisser l-inġenji li ġew biex r-raba b’roshem idur!”. parti mit-tort. Ħsieb li jfak-
jifrex fuq ftit iktar minn 500 ħolqien, għax l-ambjent jeqirdu r-razzett ta’ Toni, ġar Mhux biss, imma jsemmilna karna fi l-kanzunetta ta’ Rog-
paġna, u jinqasam fi 78 huwa terminu vast wisq. L- ta’ missieru Ġanni. Iddis- widien u postijiet li nqerdu er Waters “Each Small can-
kapitlu. Il-kobor ta’ dan ix- awtur jagħti importanza prat huwa qatta’ lejl fi l-Belt f’Malta. dle”:
xogħol, anke fi n-numru ta’ propju lill-ambjent naturali, Valletta u hemm jara dgħajsa “Not the torturer will
paġni jwassalni biex naħseb jekk nistgħu nsejħulu hekk. ta’ Immigranti tegħreq kif KONKLUŻJONI scare me
li dan l-awtur jrid iħalli Il-ħsieb mhux biss li wieħed ukoll lil Don Kixott jissielet Nor the body’s fi nal fall
L-ambjent dan l-aħħar Nor the barrels of death’s
qisu qed jitla’ aktar fuq l- rifl es
Nor the shadows on the
Serata Għaqda Poeti Maltin fl imkien aġenda. In-nies qed isiru ak- wall
tar konxji tiegħu u l-impor-
Nor the night when to the
mal-Istituto Culturale Italiano tanza li jkollna arja aktar ground
nadifa. Għall-politiku l-am-
bjent jista’ jfi sser ekonomija. The last dim star of pain,
-Għaqda Poeti Maltin ser torganizza Taljan Corrado Calabrò mill-poeta nnifsu u Għal xi wħud minna jista’ is hurled
Lfl imkien mal-’Istituto Culturale Italiano’, traduzzjoni għall-Malti mill-President tal- jfi sser l-ambjent urban, fos- But the blind indifference
Misraħ San Ġorġ, Valletta nhar is-17 ta’ Mar- Għaqda Poeti Maltin, is-Sur Jesmond Sharp- thom l-arkitettura tal-bini. Of a merciless, unfeeling
zu 2017 fejn sa jinqraw il-poeżiji tal-poeta les. Għal Paul P. Borg, waqt li world.”