Page 45 - สามัคคีเภทคำฉันท์

คณคาวรรณคดี
ุ
่

๑. ดานวรรณศิลป 
็
๕. การหลากคํากวีจําเปนตองรูจักคํามากเพือหลีกเลี่ยงการใชคําซํากันทําใหผูอาน
้
่
็
เห็นความเปนอัจฉริยะของกวี เชน
“ขุนคอคชคุมกุมอัง กุสกรายทายยัง ขุนควาญประจําดํารี”
้
และ “ขุนคชขึนคชชินชาญ คุมพลคชสาร ละตัวกําแหงแข็งขัน”
คําวา คช ดํารีและคชสาร หมายถึงชางทั้งสิ้น
๖. การเพิ่มสัมผัสคําประพันธไทยนยมสัมผัสมากแมวาฉันทจะเปนคําประพันธที่
ิ
็
่
่
ไทยรับมาจากอินเดียซึงแตเดิมไมมีสัมผัสเราก็เพิ่มสัมผัสนอกเขาไปเพือใหไพเราะ
้
ี
ยิ่งขึนนอกจากนยังเพิ่มครุ ลหุเขาไปในกาพยสุรางคนางค ๒๘ ทําใหเกิดลีลาคึกคัก
้
่
เหมาะสมกับทองเรือง เชน ตอนบรรยายการจัดกองทัพของพระเจาอชาตศัตรู

“สะพรึบสะพรั่ง ณหนาและหลัง ณซายและขวา ละหมูละหมวด ก็ตรวจก็ตรา
ประมวลกะมา สิมากประมาณ”

๗. การใชโวหารภาพพจนคือถอยคําที่กวีเรียบเรียงอยางใชโวหารไมกลาวอยาง
ตรงไปตรงมาเพราะตองการใหผูอานมีสวนรวมในการคิดเขาใจและรูสึกอยางลึกซึง ้
ตามผูแตงไปดวยโวหารภาพพจนในสามัคคีเภทคําฉันทมีหลายตอน เชน

ํ
๗.๑ การเปรียบเทียบแบบอุปมาอุปไมย ไดแก การนาของสองสิ่งที่มีลักษณะคลาย
ึ
็
่
่
กันมาเปรียบเทียบกันโดยมีคําวา ดุจ เหมือน คลาย ปานประหนง เปนคําเชือมสิ่งที่
ํ
นามาเปรียบเทียบเรียกวาอุปมาสิ่งที่รับเปรียบเทียบเรียกวาอุปไมย เชน
ตอนพระเจาอชาตศัตรูกริ้ววัสสการพราหมณ 

๔๑