Page 402 - เอกสารประกอบการประชุมวิชาการ ศูนย์วิจัยพืชไร่ขอนแก่น ประจำปี 2563 เล่มที่ 1

397

ค าส าคัญ : อ้อย โรคใบขาวของอ้อย โรคอ้อย โรคใบลวก โรคเหี่ยว โรคใบจุด โรคราสนิม การติดโรคซ้ าซ้อน
ค าน า
ู

ุ
ั
ู
ผลจากการดาเนินงานของศนย์วิจัยพืชไร่ขอนแก่น ศนย์วิจยและพัฒนาการเกษตรสพรรณบุรีและ
ั
ี่
ื้
ั

สถาบันวิจยพืชไร่ โดยสารวจเชอและตรวจปริมาณเชอไฟโตพลาสมาในตวอย่างทเก็บจากแปลงดวยเทคนิค
้
ื้
้
Nested-PCR พบว่าตัวอย่างที่เก็บส ารวจในสภาพไร่หลายตัวอย่าง จะพบแถบดีเอ็นเอที่มีหลายแถบร่วมดวย
ิ
ื้
ื้
ื้
กับแถบทแสดงถึงการตดเชอไฟโตพลาสมา ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการมีเชออื่นปะปนร่วมกับเชอไฟโตพลาสมา
ี่
ด้วย และจากการตรวจอาการของต้นมักพบอาการที่เกิดจากเชื้อสาเหตุโรคอื่นด้วย เช่น โรคใบลวก โรคเหี่ยว
้
ุ
ี่
ู
ิ
ุ่
ั
โรคใบจด โรคราสนิม เป็นตนตวอย่างเหลานี้มักพบในกลมทมีการปลกในแปลงเดมเป็นเวลานาน การตรวจ
่
ยืนยันผลดวย secA gene ทมีความจาเพาะตอเชอโรคใบขาวของอ้อยแสดงให้เห็นว่าตวอย่างทตดเชออื่น
้
ี่
ั
ื้
ื้

ี่
ิ
่
ี้
ี่
ี
่
บางชนิด เชน โรคใบลวก มักตรวจไม่พบแถบดเอ็นเอทบ่งชถึงการตดเชอไฟโพลาสมาโรคใบขาวของอ้อย
ื้
ิ
หรือพบในปริมาณน้อย ในขณะที่ตัวอย่างในแปลงเดียวที่ไม่พบเชื้ออื่น สามารถตรวจพบเชื้อไฟโตพลาสมาได ้
จึงอาจมีความเป็นไปได้ที่เชื้อสาเหตุโรคอื่นบางชนิดที่ อาจมีฤทธิ์ต้านการติดเชื้อไฟโตพลาสมาได ้
จากการสารวจพบว่าตวอย่างอ้อยทตดเชอโรคใบลวก (Leaf Scald) มักตรวจไม่พบเชอไฟโต
ั
ื้
ิ
ี่
ื้

ี
พลาสมาสาเหตโรคใบขาวดวยเทคนิคพีซีอาร์ โรคใบลวกเกิดจากเชอแบคทเรีย Xanthomonas
ุ
ื้
้
ี่
albilineans เชอนี้มีการสร้างสารพิษ albicidin ททาลายระบบทอน้ าทออาหารของพืช สารพิษดงกลาวนี้
่
่
่
ั

ื้
ื้
อาจมีผลต่อการด ารงชีวิตของไฟโตพลาสมาด้วย นอกจากนี้จากการส ารวจในกลุ่มตัวอย่างที่ตรวจพบว่ามีเชอ
อื่นร่วมด้วยที่สังเกตจากผลการตรวจด้วยเทคนิคพีซีอาร์นั้น มักไม่พบเชื้อไฟโตพลาสมาโรคใบขาวในปริมาณ
ู
ื้
ี่
่
ื้
ี่
ิ
ี่
ทสง แตกตางจากตนทตรวจไม่พบเชออื่น จะเห็นการตดเชอเดยวทมีปริมาณเชอไฟโตพลาสมาใบขาวมาก
ื้
ี่
้
ื้
หรือน้อยที่ชัดเจน ดังนั้นจึงอาจมีความเป็นไปได้ว่าเชอสาเหตุโรคอื่นในอ้อยบางชนิดอาจเป็นปฏิปักษ์กับเชอ
ื้
ั
ไฟโตพลาสมาโรคใบขาวของอ้อย ซึ่งอาจเป็นแนวทางในการพัฒนายาปฏิชวนะหรือสารในการก าจดเชื้อไฟ
ี
โตพลาสมาได ้
้
ี
ิ
ื้
ิ
ิ
การตดเชอซ้ าซ้อนในพืชสามารถพบไดบ่อยครั้งในธรรมชาต อาจจะเป็นการตดเชอชนิดเดยวกัน
ื้
เชน ไวรัสและไวรัส หรือ การตดเชอข้ามชนิด เชน แบคทเรียกับไวรัส ซึ่งแตละชนิดอาจจะมีปฏิกิริยาชนิด
ิ
ื้
ี
่
่
่
ส่งเสริมกัน หรือต่อต้านกันได้ จากรายงานของ Shapiro et al. (2013) พบว่า มะระป่า (Cucurbita pepo
ssp. Texana) ทตดเชอไวรัส Zucchini yellow mosaic virus (ZYMV) สามารถลดความรุนแรงและ
ี่
ื้
ิ
้
พัฒนาการในการแสดงอาการเหี่ยวที่เกิดจากเชอ bacterial wilt (Erwinia tracheiphila) ได้ โดยพบว่าตน
ื้
ทตดเชอไวรัส ZYMV นั้น มีการสร้าง Salicylic acid (SA) ซึ่งเป็นไฟโตฮอร์โมนทพืชสร้างขึ้นในการตอต้าน
่
ี่
ื้
ิ
ี่
ี
การเกิดเชื้อ ส่วนต้นที่ติดเชื้อแบคทีเรียโรคเหี่ยวไม่พบสารชนิดนี้ ซึ่งแสดงว่าแบคทเรียกดการท างานของพืช
่
ั
ื้
และยับยั้งการสร้างสารดงกลาว Thongwai and Kunopakarn (2007) ไดรายงานถึงการจาแนกเชอท ี่

้
สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชอสาเหตุโรคเหี่ยวในปทุมมาที่เกิดจากเชื้อ Ralstonia solanacearum
ื้
้
ื
ซึ่งสามารถคดเลอกได 5 ชนิด เป็นแบคทเรียกลม bacillus และ enterobacteria โดยมีจดประสงคในการ
ุ่
ี
ั
ุ
์
น าเชื้อผสมเหล่านี้ไปใช้ในการควบคุมโรคเหี่ยวในปทุมมา