Page 58 - เล่ม 8 ชุมชนท่องเที่ยววัฒนธรรมลาวครั่ง วัดหนองกระดูกเนื้อ

์
1) อนุรักษกำรตีมีดโบรำณ ชุมชนบ้านหนองกระดูกเน้อยัง
ื
คงอนุรักษ์ภูมิปัญญาการตีมีดแบบโบราณเอาไว้และยังคงอนุรักษ์ภูมิปัญญา
ดั้งเดิมในงานตีมีดไว้ ซึ่งมีกรรมวิธีในการตีมีด ดังนี้
�
(1) การตัดและผ่าเหล็ก ช่างจะน�าเหล็กท่จะใช้ทามีดมาวัดขนาดตาม
ี
่
ั
ี
�
ี
่
้
ั
ทต้องการ แล้วนาส่วนทจะตดไปเผาจนเหลกร้อนแดงได้ท จากนนตดด้วย
ั
ี
็
่
ั
ื
ี
เหล็กสกัด แล้วน�าเหล็กท่ตัดไปเผาไฟอีกคร้ง เพ่อผ่าทแยงตามความยาวของเหล็ก
(2) การแบนหรือการตีหลาบ คือน�าท่อนเหล็กที่ผ่าแล้วไปเผาไฟให้
ร้อนแดงออกมาวางบนทั่ง เพื่อตีให้แบนและได้รูปทรงของมีดตามที่ต้องการ
(3) การท�าบ้องหรือเดือย คือส่วนที่เป็นด้ามมีด ด้ามมีดที่เป็นแบบ
เดือยท�าได้โดยช่างจะตีส่วนโคนของด้ามมีดให้มีลักษณะเรียวปลายแหลม
ี
ื
็
ี
่
ี
ื
เพอนาไปเสยบฝังในด้ามไม้ ส่วนการบ้องคอการตเหลกส่วนโคนของมดให้
�
ั
�
เป็นแผ่น แล้วตีให้ปลายท้ง 2 ด้านโค้งเข้าหากัน ด้ามมีดแบบบ้องสามารถนา
ไปใช้ได้เลย หรืออาจใช้ด้ามไม้ต่อให้ยาวขึ้น
(4) การตีแต่ง เป็นการตีเหล็กเพื่อให้ผิวเหล็กเรียบและได้มีดที่มีรูป
ร่างตามต้องการ ย�้าคมให้บางและตรงตามแบบและประเภทของมีด
ั
ี
(5) การตะไบแต่ง หลังจากท่ตีมีดให้ได้รูปตามท่ต้องการแล้ว ช่างจะ 2) ผ้าทอลาวคร่ง เป็นมรดกตกทอดทางวัฒนธรรมชุมชนมาเป็นเวลา
ี
ั
ึ
ตะไบแต่งส่วนคมมีด โดยใช้ตะไบเหล็กหรือเครื่องเจียระไนไฟฟ้า หลายช่วอายุคนของกลุ่มชาติพันธุ์ลาวคร่ง ผ้าทอเป็นส่วนหน่งของวิถีชีวิตชาว
ั
ิ
ื
ื
(6) การชุบคม ถือเป็นข้นตอนท่สาคัญย่งของการตีเหล็ก ซ่งช่างต้อง ลาวคร่ง ในอดีตน้นชาวลาวคร่งจะทอผ้ากันทุกครัวเรือน เพ่อเป็นเคร่องนุ่งห่ม
ึ
ั
ี
ั
ั
ั
�
มีความชานาญเป็นพิเศษ เพราะเป็นขั้นตอนที่จะท�าให้ผลิตภัณฑ์มีความคม ของทุกคน และใช้ในพิธีกรรมตามคติความเช่อด้งเดิมท่เก่ยวกับการปฏิบัติต่อ
ี
�
ั
ื
ี
�
ี
แข็ง ไม่บ่นง่าย โดยนาเหล็กท่ใช้ทามีดท่ตกแต่งคมเรียบร้อยแล้วไปเผาเฉพาะ ดวงวิญญาณ พิธีกรรมเกี่ยวการเกิด การตาย และประเพณีต่าง ๆ ของชาว
�
ี
ิ
ั
ส่วนคมเท่าน้น เม่อเหล็กร้อนแดงเสมอกันโดยตลอดแล้วรีบน�ามาจุ่มในอ่าง ลาวคร่งจะมีเร่องราวของผ้าทอเข้าไปเก่ยวข้องเสมอ ผ้าทอลาวคร่งมีความ
ั
ี
ื
ั
ื
ื
้
นา โดยจุ่มลงไปเฉพาะส่วนคมประมาณ 1-2 เซนติเมตร การจุ่มนาจะต้องทา เป็นเอกลักษณ์โดดเด่นแตกต่างจากกลุ่มชาติพันธุ์อ่น ๆ โดยเฉพาะผ้าซ่น
ิ
�
�
้
�
ี
ั
ั
ี
้
่
อย่างรวดเร็ว 1-2 ครั้ง ก็จะได้มีดที่มีคมแข็ง ไม่บิ่นหรือบิดเบี้ยวง่าย มดหมต่อตนจกมเอกลกษณ์โดดเด่นด้วยการใช้เทคนคการทอ ทงการขดจก
ิ
ั
ิ
ี
ั
ี
56 ชุมชนท่องเท่ยววัฒนธรรม ลาวคร่ง วัดหนองกระดูกเน้อ ื พินิจ ลาภธนานนท์ และ พระมหาสุภัค วิรโช 57
การมีส่วนร่วมและพึ่งตนเองของชุมชน