Page 162 - Sains Tingkatan 1

l
na
n ke
Pengenalan kepada Penyiasatan Saintifik
P Ba n b 5: J irim p ad a P e n y i as a ta n S a in t ifi k
Bab 5: Jirim
e
ge
a
Perubahan Keadaan Jirim Disebabkan oleh Penyerapan dan
Pembebasan Haba Berdasarkan Teori Kinetik
Jirim boleh berubah dari satu keadaan ke
keadaan fizikal yang lain apabila tenaga
haba diserap atau dibebaskan.

Terdapat banyak bahan yang mengalami perubahan keadaan jirim dalam kehidupan
harian kita disebabkan oleh penyerapan dan pembebasan haba. Apakah yang
sebenarnya berlaku kepada sesuatu jirim apabila menerima haba atau membebaskan
haba? Pemanasan atau penyejukan menyebabkan sesuatu jirim mengalami
perubahan keadaan. Contohnya, apabila sesuatu cecair itu disejukkan, cecair itu
akan membebaskan haba. Zarah-zarah kehilangan tenaga kinetik dan bergerak lebih
perlahan. Zarah-zarah menarik antara satu sama lain dan bertukar menjadi pepejal.
Cecair dikatakan mengalami proses pembekuan.
Apabila bahan pepejal dipanaskan, bahan tersebut akan berubah menjadi cecair dan
akhirnya menjadi gas melalui proses pendidihan. Sesetengah bahan pula akan berubah
terus daripada pepejal menjadi gas. Proses ini disebut sebagai pemejalwapan. Semasa
proses pemejalwapan, tenaga kinetik zarah-zarah bertambah apabila zarah menyerap
haba sehingga boleh bertukar secara langsung daripada pepejal menjadi gas.

Gambar foto 5.7 Haba diserap apabila Gambar foto 5.8 Pembebasan haba Video kesan haba
air dipanaskan apabila air disejukkan kepada jirim

Dipanaskan (haba diserap)

Disejukkan (haba dibebaskan)
Pepejal Cecair Gas

Rajah 5.13 Perubahan susunan zarah apabila dipanaskan dan disejukkan
151
Bab 5
Bab 5 151