Page 8 - РЕЛЕ ҲИМОЯСИ БЎЙИЧА УМУМИЙ ТУШУНЧАЛАР

operatsiyalarni amalga oshirish kerak, yoki operativ personalga signalni amalga

oshirish, u esa nonormal holatni bartaraf etish uchun chora ko‘rishi kerak.

Rele himoyasi elektr avtomatikaning asosiy turi hisoblanadi, busiz energetika

tizimi normal ishlay olmaydi. U boshqa turdagi elektr avtomatikalar, ya’ni

avariyaviy buzilishlarni oldini oladigan va EES va iste’molchilar elektr ta’minotini

tezda normal ish rejimini tiklaydigan avtomatik qayta ulagich (APV), zahiradagi

manbani avtomatik ravishda ulash (AVR), chastotani avtomatik yuksizlantirish

(ACHR) va h.k. bilan o‘zaro bog‘liq.

1.2. ELEKTR QURILMALARIDAGI SHIKASTLANISHLAR.

Energetika tizimidagi ko‘pgina shikastlanishlar fazalarniig o‘zaro va yer

bilan qisqa tutashishlariga (QT) olib keladi (1.2 - rasm). Elektr mashinalari va

transformatorlarning chulg‘amlarida bundan tashqari uramlar orasida bir fazali

qisqa tutashuvlarni keltirib chiqaradi. SHikastlanishlarning asosiy sabablariga

izolyasiyaning buzilishi, eskirishi, kuchlanishning normadan oshib ketishi, xizmat

ko‘rsatuvchi shaxslarning noto‘g‘ri amali va xatolari, ajratgichni kuchlanish ostida

uzish, qisqa tutashtirgich bor holda kuchlanishni berilishlari kiradi (17).

Rasm 1.2. Elektr qurilmalaridagi shikastlanishlar turlari:

a, b, v, g – uchfazali, ikki fazali,bir fazali va ikki fazali yer bilan qisqa tutashuv; d

va e – neytrali izolyasiyalangan tarmoqlarda bir fazali va ikki fazaning yer bilan

10