Page 54 - หนังสือกฐินวัดกัลยาณมิตร 5-10-2563
P. 54
ประวัติ การถวายอดิเรก
�
ถวายอดิเรก เป็นคาถวายพระพรแด่พระเจ้าอยู่หัว
ี
อันเป็นธรรมเนียมพิธีของพระสงฆ์ท่ปฏิบัติในงานพระ
ราชพิธี เช่น งานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา และ
งานพระราชพิธีอ่นๆ ตามปกติการถวายอดิเรกน้นพระ
ั
ื
สงฆ์ชั้นราชาคณะขึ้นไปผู้เป็นประธานสงฆ์ในพระราชพิธี
ู
เป็นผ้ถวาย ธรรมเนียมถวายอดเรกนเป็นพระราชพธีท ี ่
ิ
ิ
้
ี
ปฏิบัติสืบต่อกันมาแต่สมัยโบราณ แต่แบบแผนที่ยึดถือเป็นหลักปฏิบัติกันมีปรากฏใน
สมัยรัชกาลที่ ๓ คือ พระราชาคณะรูปหนึ่งชื่อว่า พระอุดมปิฎก (สอน พุทฺธสโร ป.๙)
เป็นชาวจงหวดพทลง ได้เดนทางมาศกษาเล่าเรยนพระปรยตธรรมอย่ทีวดหงสาราม
ิ
่
ั
ุ
ั
ี
ิ
ู
ิ
ึ
ั
ั
ั
(วัดหงส์รัตนาราม) เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร สอบได้เปรียญธรรม ๙ ประโยค
ในสมัยรัชกาลที่ ๓ และเป็นเจ้าอาวาสองค์ที่ ๕ ของวัดนั้น
พระอุดมปิฎกรูปนี้ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ ทรงรู้จัก
ุ
ั
้
ั
ิ
และค้นเคยเป็นอนด ตงแต่ครงยงทรงดารงพระราชอสรยยศเป็นกรมหมนเจษฎา
�
ิ
ั
ื
่
ั
ี
้
�
บดินทร์ ภายหลังพระอุดมปิฎกทูลลาออกจากตาแหน่งเจ้าอาวาสวัดหงสาราม กลับ
ภูมิล�าเนาเดิม
�
ี
ี
ท่านผู้น้เป็นผู้กล่าว “คาถวายอดิเรก” เป็นคนแรก กล่าวคือเม่อรัชกาลท่ ๓ ได้
ื
เสวยราชย์แล้วก่อนพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา รับส่งให้สืบหาพระอุดมปิฎกว่า
ั
อยู่ท่ไหน คร้งทรงทราบว่า ท่านจาพรรษาอยู่ท่วัดสุนทรวาส (ลนทราวาส) จังหวัดพัทลุง
�
ี
ี
ั
จึงรับสั่งว่าให้อาราธนามาในพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา โดยให้เป็นภาระหน้าที่
ของคณะข้าราชการจังหวัดพัทลุงเป็นผู้อ�านวยความสะดวกในการเดินทาง
ครั้นถึงวันพระราชพิธี พระอุดมปิฎกเข้านั่งประจ�าที่เป็นองค์สุดท้ายในพระที่นั่ง
ในพระมหาราชวัง ถึงเวลาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงประเคนจตุปัจจัยไทยธรรม
�
ิ
ั
โดยลาดับ นับต้งแต่สมเด็จพระสังฆราชลงมาจนถึงพระอุดมปิฎก ทรงโสมนัสย่งนัก ทรง
�
จากหนังสือพุทธศาสนประวัติสมัยรัตนโกสินทร์และราชวงศ์จักรี ๒๐๐ ปี (สมเด็จพระญาณสังวรฯ ผู้อานวยการ
มูลมหามกุฎราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์)
52
������������������������ 2563 ������������.indd 52 21/10/2563 BE 13:44
