Page 5 - การสวนปัสสาวะ3

2

ไต (Kidney) มี 2 ข9าง แตGละข9างมีขนาดประมาณความยาว 11 ซม.

กว9าง 6 ซม. หนา 3 ซม. มีน้ำหนักประมาณร9อยละ 0.5 ของน้ำหนักกาย ตั้งอยูGใต9
กระบังลมนอกเยื่อบุชGองท9องด9านหลัง อยูGชิดกระดูกสันหลังที่ระดับกระดูกสันหลัง

ชGวงอกชิ้นที่ 12 ถึงกระดูกสันหลังชGวงเอวระดับที่ 3 (T12-L3) ข9างขวาอยูGต่ำกวGา

ข9างซ9ายประมาณ 1 ซม. เนื่องจากมีตับตั้งซ9อนทับอยูGด9านบน

ไตมีรูปรGางคล9ายเมล็ดถั่วแดง สGวนเว9าตรงกลางด9านในคือขั้วไต (Hilus) ภาพที่ 1

ซึ่งเปnนทางผGานของหลอดเลือด เส9นประสาท หลอดน้ำเหลือง และทGอไต

ไตมีเนื้อเยื่อ 2 ชั้น ชั้นนอกเรียกวGา Cortex ซั้นในเรียกวGา Medulla

ไตเปnนอวัยวะที่สำคัญมีหน9าที่ตGางๆ ดังนี้

1. รักษาสมดุลของน้ำและเกลือแรG น้ำและเกลือแรGสGวนเกินจะถูกขับออกทางปIสสาวะ เกลือแรG

ดังกลGาว ได9แกG โซเดียม โปตัสเซียม แมกนีเซียม แคลเซียม และฟอสฟอรัส เปnนต9น

2. ควบคุมกรดดGางของรGางกาย โดยการดูดกลับและขับออกเพิ่มขึ้นของไฮโดรเจนไอออน และไบ

คารjบอเนตไอออน

3. ขับถGายของเสียที่เกิดจากการเผาผลาญอาหารประเภทโปรตีนออกจากรGางกาย ได9แกG ยูเรีย ครีเอ

ตินีน กรดยูริก และสารประกอบไนโตรเจนอื่นๆ และขับถGายสารพิษ สารเคมี ที่ได9รับจากภายนอกออกจาก

รGางกาย

4. สร9างฮอรjโมน Erythropoietin กระตุ9นไขกระดูกให9สร9างเม็ดเลือดแดง ทำให9รGางกายมีปริมาณ

เลือดเลี้ยงสGวนตGางๆ ของรGางกายอยGางเพียงพอ ปˆองกันการเกิดภาวะโลหิตจาง

5. สร9างเอนไซมj Renin ทำหน9าที่เปลี่ยน Angiotensin ให9เปnน Angiotensin I หลังจากนั้น

Angiotensin converting enzyme (ACE) จะเปลี่ยน Angiotensin I ให9เปnน Angiotensin II ที่ปอด เมื่อ

สารน้ำในรGางกายต่ำกวGาปกติ ระบบ Renin – Angiotensin จะไปกระตุ9นหลอดเลือด ทำให9หลอดเลือดหดรัด
ตัว และกระตุ9นการหลั่งฮอรjโมน Aldosterone ที่ตGอมไตสGวนนอก (Adrenal cortex) ทำให9เพิ่มการดูดกลับ

ของโซเดียมและน้ำที่ไตมากขึ้น ปริมาณเลือดไหลเวียนในรGางกายจะเพิ่มขึ้น

6. สร9าง Active form ของวิตามิน D ซึ่งมีบทบาทควบคุมระดับเกลือแรG แคลเซียม และฟอสฟอรัสใน

รGางกาย ทำให9มีการดูดซึมแคลเซียมไปใช9อยGางมีประสิทธิภาพ ชGวยทำให9กระดูกแข็งแรง

ไตแตGละข9างประกอบด9วยหนCวยไต (Nephron) 1-1.5 ล9านหนGวย ที่ทำหน9าที่กรองของเสียและน้ำ

ออกจากหลอดเลือดแดงของไต แตGละหนGวยไตประกอบด9วยโครงสร9างสำคัญ คือ Glomerulus ซึ่งเปnนกลุGม

หลอดเลือดฝอยพันไปมาภายในถุงเยื่อหุ9มบางๆ มีลักษณะคล9ายถ9วยที่เรียกวGา Bowman’ s capsule เยื่อนี้ทำ