Page 74 - ४ थी परिसर २ (गणेश मधुकर चौरे)

१७. गडकोटांचे आणण अारमाराचे व्यवस्ापन

ं
शिवरायांनी अनेक ित्रंवर मात करून असेही महणतात. तयानी शहरोजी इंदुलकर आशण
ं
सवराजयाची स्ापना केली. युद् ध असो अ्वा अजजोजी यादव अिा तजज्ाकरवी राजगड, प्रतापगड,
े
्व
ु
राजयकारभार, शिवरायांचे वयवस्ापन कौिलय शसंधुदग इतयादी अनेक नवीन शकल् बांधले.
े
सव्व क्तांत पहायला शमळते. या पाठात आपण तयाचप्रमाणे रायगड शकललयाची नवयाने उभारणी
ु
्व
शिवरायांचया वयवस्ापन कौिलयाशवषयी माशहती केली. इतकेच नवह, तर शवजयदग, तोरणा, रांगणा
े
घेणार आहोत. इतयादी काही जुनया शकललयाची दुरुसती केली.
ं
शिवरायांकडे सुमारे ३०० शकल् होते.
े
‘mhrV Amho H$m Vwåhm§bm ?
l वयवस्ापन कौिलय महणजे काय? ‘mhrV Amho H$m Vwåhm§bm ?

वयवस्ापन कौिलय महणजे शनश्चत धयेय l शिवाजी महाराजांचे धाकटे पुत छतपती

े
साधय करणयासाठी हाती घेतलेले काय्व राजाराम महाराज यांचया आज्वरून रामचंद्पंत
शिसतबद्ध पद्धतीने करणे होय. अमातय यांनी ‘आज्ापत’ हा ग्ं् शलशहला
असलयाचे मानले जाते. या ग्ं्ात
ं
शिवरायांचे वयवस्ापन कौिलय जसे तयानी शिवछतपतींचया राजनीतीचे सपष्ट प्रशतशबंब
े
्र
आयुषयभर केलेलया लढायांमधय नेहमी शदसन येते, उमटले आहे.
ं
तसे तयाचया एकूण राजयकारभारातही ते पाहायला
शमळते. तयाची काही उदाहरणे पुढीलप्रमाणे. करून पहा.

गडकोटांची उभारणी l शदवाळीचया सुट् टीत शमतांचया मदतीने

गडकोट-शकललयांचया साहाययाने शिवरायांनी एखाद्ा शकललयाची प्रशतकृती तयार करा.
सवराजयाचे रक्ण केले. ‘संप्रण्व राजयाचे सार ते दुग्व’ - शकल्ा तयार करणयासाठी साशहतयाची

या नेमकया आशण मोजकया िबदांत ‘आज्ापत’ या यादी तयार करा.

शिवकालीन ग्ं्ामधये दुगाांचे महणजेच गडकोट- - शकललयासाठी जागेची शनवड करा.
शकललयांचे महत्व सांशगतले आहे. शिवराय - शकललयावर पाणयाची, घरांची वयवस्ा

्र
तरुणपणी सह्ाद्ीचया पव्वतरांगांमधन शिरले होते. किी असावी याचा आराखडा तयार करा.
सह्ाद्ीचया अंगा-खांद्ावर उभे असणारे गड-
दुग्व तयांनी असंखय वेळा नयाहाळले होते. gm§Jm nmhÿ !

सवराजयाचया संरक्णासाठी गडकोटांचे महत्व l तुमचया पररसरात असलेलया शकललयाचे/

तयांना उमगले होते. लेणयाचे नाव सांगा.

शिवरायांनी वनदुग्व, शगररदुग्व आशण जलदुग्व या l शकललयावर कोणतया वसत्र/वासत्र आहेत ?

शतनही प्रकारचे शकल् बांधले. जलदुगाांना ‘जंशजरा’ l शकल्ा कोणतया प्रकारचा आहे ?
े
65