Page 79 - ४ थी परिसर २ (गणेश मधुकर चौरे)
P. 79
१८. लोककल्याणकयारी स्वरयाज्याचे व््वस्यापन
ं
पाहून महाराज सवरः करर. तयाचया कारभारावर
gm§Jm nmhÿ ! महाराजांची िेखरेख अिे.
l शिवरायांनी कोिकोितया ितरांिी
िंघर केला? ‘mhrV Amho H$m Vwåhm§bm ?
तु
ु
शिवरायांनी आशिलिाही, मुघल, पोरतुगीज लोककलयािकारी राजयार प्रजेचया अन्न,
ू
आशि जंशजरेकर शिद्ी या अनयायकारी ितरांिी वसत्र आशि शनवारा या जीवनावशयक गरजा पि तु
िीघतुकाळ लढा शिला. तयामुळे सवरंत्र अिा शहिवी होरार. ससत्रयांचा िनमान केला जारो. िामानय
ं
ं
े
सवराजयाची शनशमतुरी झाली. जनरेची, िरकऱयाची फिविूक होर नाही.
राजयकारभाराचे काम वयवससथिर चालावे महिून कोिावरही अनयाय होर नाही. प्रजेला जलि
े
शिवरायांनी राजयकारभाराची अाठ खातयांर शवभागिी नयाय शमळरो. िरी आशि उद्ोगांचा शवकाि
केली, हेच शिवरायांचे अष्टप्रधान मंडळ होय. प्रतयक होरो. लोककला बहरू लागरार. प्रजा िुखा-
े
खातयाचा एक प्रमुख नेमला. तयारूनच महाराजांच े िमाधानाने राहरे.
अष्टप्रधान मंडळ िाकार झाले. अष्टप्रधान शिवछत्रपरींनी शनमातुि केलेलया सवराजयार
े
मंडळाचया माधयमारून चालवलेले शिवरायांच तयांची प्रजा िुखािमाधानाने राहू लागली. तयामुळे
तु
सवराजय हे खऱया अथिाने लोककलयािकारी राजय महाराष्टट्ारील लोकांचया शठकािी प्रखर
े
होरे. या अष्टप्रधानांचया व इररही महत्वाचया आतमशवशवाि, सवाशभमान आशि ििप्रेम शििू
ु
ं
ं
अशधकाऱयाचया नेमिुका, तयाची पात्ररा व गिवतरा लागले.
अष्टप्रधयान मंडळ
प्रधयानयाचे नया्व पद कयाम
१. मोरो शत्रंबक शपंगळे प्रधान राजयकारभार चालविे.
२. रामचंद्र नीळकंठ मुजुमिार अमातय राजयाचा जमाखचतु पाहिे.
३. हंबीरराव मोशहर े िेनापरी िैनयाचे नेरृतव करिे.
४. मोरेशवर पंशडरराव पंशडरराव धमातुची कामे पाहिे.
५. शनराजी रावजी नयायाधीि नयायिान करिे.
६. अणिाजी ितरो िशचव िरकारी आज्ापत्रे पाठविे.
७. ितराजी शत्रंबक वाकनीि मंत्री पत्रवयवहार िांभाळिे.
८. रामचंद्र शत्रंबक डबीर िुमंर परराजयांिी िंबंध ठेविे.
70
