Page 242 - Aardrijkskunde Vakstudie 2_20142015

Europese identiteit als “ondenkbaar zonder het christendom” en dat het geloof “de
beschaving van het continent gerijpt had, evenals de cultuur, zijn dynamisme, activiteit
en capaciteit tot constructieve expansie in andere continenten”.

De diffusie van het christendom naar het noordwesten ging gepaard met de opkomst van
de islam, het verdrijven van de christelijke gemeenschappen uit Klein-Azië en het
inplanten van de islamitische cultuur op het Iberisch schiereiland en in de Balkan. De
verspreiding van het christendom gebeurde uit twee centra: Rome voor de verspreiding
van het katholicisme in westelijke en noordelijk Europa, Constantinopel voor de
verspreiding van de orthodoxe kerken in Oost-Europa. Wanneer de katholieke kerk een
duidelijk centrale en internationale politiek macht uitbouwde, was dit niet het geval met
de orthodoxe kerken die veeleer op een regionale, nationale basis georganiseerd werden.
Op de bedreiging van de verspreiding van de islam werd dan ook vooral vanuit het
katholieke westen gereageerd (kruistochten, de Reconquista). Het was dan ook in West-
Europa dat de belangrijkste interne verdeeldheid op godsdienstige basis ontstond en tot
een eeuwenlange bloedige strijd leidde, met ondermeer e oprichting van de inquisitie, de
interne kruistochten tegen de Kataren, de Dertigjarige oorlog waarbij in grote delen van
huidig Duitsland de bevolkingsverliezen meer dan 50% bedroegen. Dergelijke conflicten
leidden dan ook tot tal van splitsingen in West-Europa: de pausen van Avignon, de
oprichting van de Anglicaanse kerk en de opkomst van het protestantisme. In grove lijnen
werd hierdoor de noordzuid-verdeling van Europa op basis van de taalfamilies ook op
godsdienstige basis versterkt. De gebieden, van de perifere “frontzones” van de kerkelijke
katholieke macht leden de grootste schade. Opvallend is dan ook dat deze religieuze
grensgebieden thans nog de grootste vitaliteit en politiek macht van de katholieke kerk
vertonen zoals ook de ontwikkelingen van begin van de jaren ’90 in Polen, Roemenië en
Litouwen aantonen.

Figuur 138: Verspreiding van de godsdiensten en geloofsvitaliteit in Europa

1 AA VS 2 242 © 2014 Arteveldehogeschool