Page 291 - Aardrijkskunde Vakstudie 2_20142015

10.4.3 Internationaal en Europees natuurbehoudsrecht

In 1971 werd in Ramsar (Iran) een intergouvernementele overeenkomst getekend tussen
136 partners inzake watergebieden met internationale betekenis, in het bijzonder als
woongebied voor watervogels. De ondertekenende landen verbinden zich tot nationale
actie en internationale samenwerking. Vijf Ramsargebieden werden in het Vlaamse
Gewest aangeduid, en vier in het Waalse Gewest.

Op het Europees niveau wordt ernaar gestreefd om een netwerk van beschermde
gebieden uit te bouwen, Natura 2000, met het oog op het handhaven van de
biodiversiteit. De gebieden die deel uitmaken van dit netwerk worden door twee
complementaire Europese richtlijnen bepaald: de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn. De
Vogelrichtlijn heeft tot doel de instandhouding van alle natuurlijke in het wild levende
vogelsoorten op het Europese grondgebied te bevorderen. De Habitatrichtlijn heeft tot
doel de biodiversiteit te behouden en streeft naar de instandhouding en het herstel van
de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna die er deel van uitmaken. Elke Europese
lidstaat wordt verplicht op basis van wetenschappelijke criteria een aantal speciale
beschermingszones aan te duiden. Voor Vlaanderen zijn er 23 Vogelrichtlijngebieden en
40 Habitatrichtlijngebieden aangeduid. In Wallonië wordt het Natura 2000-netwerk
gevormd door zo’n 231 sites d’importance communautaire, verdeeld over les zones de
protection spéciale en lees zones spéciale de conservation. Het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest heeft geen gebieden die onder de Vogelrichtlijn afgebakend konden worden,
maar er zijn wel drie Habitatrichtlijngebieden aangeduid.

Wat het opstellen van ecologische netwerken betreft, zijn de gewesten verder gegaan dan
voorgeschreven door de Europese richtlijnen. Zo werd binnen het Ruimtelijke
Structuurplan Vlaanderen (RSV) in de afbakening van het Vlaamse Ecologisch Netwerk
(VEN) voorzien. Twee types gebiedseenheden kunnen worden afgebakend: Grote
Eenheden Natuur (GEN) en Grote Eenheden Natuur in Ontwikkeling (GENO), die
geïntegreerd worden binnen een Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk
(IVON). Dit IVON bestaat uit natuurverwevingsgebieden (NVWG) en
natuurverbindingsgebieden (NVBG). De VEN-gebieden omvatten 125.000 ha GEN’s en
GENO’s en 150.000 ha IVON. In deze gebieden krijgt de natuur extra bescherming en
worden er instrumenten ingezet, zodat eigenaars en beheerders mogelijkheden en
middelen krijgen. Er wordt gestreefd naar integratie met andere sectoren, zoals
landbouw, bosbouw en recreatie.

In Wallonië is er het project cartographie du réseau écologique. Dit netwerk bestaat uit
de centrale zones, waarbinnen natuurbehoud prioritair is, de biologisch minder
waardevolle ontwikkelingszones met groot potentieel, en de verbindingszones. In het
Brussels Hoofdstedelijk gewest hebben de programma’s maillage vert en maillage bleu
in het regionaal ontwikkelingsplan de bedoeling netwerken te concipiëren, respectievelijk
voor de groene ruimtes en de waterlopen.

1 AA VS 2 291 © 2014 Arteveldehogeschool