Page 182 - Proceeding_รวมปก_Neat

168

2. กรอบแนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง

2.1 กรอบการประเมิน Triple S

ส ำนักกลยุทธ์แผนและงบประมำณ ด้ำนกำรวิเครำะห์แผนและงบประมำณ ส ำนักงำนคณะกรรมกำร

ส่งเสริมวิทยำศำสตร์ วิจัย และนวัตกรรม ได้ก ำหนดกรอบกำรประเมินควำมคุ้มค่ำของกำรลงทุน

ด้ำนวิทยำศำสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (ววน.) แบบ Ex-ante ด้วยวิธี Triple S (คมสัน สุริยะ, 2564)

ซึ่งประกอบด้วย

1) Situation เพื่ออธิบำยเส้นทำงของผลกระทบ (Impact pathway) ที่จะน ำไปสู่ควำมมุ่งหวัง
เป้ำหมำยและควำมส ำคัญที่จะต้องมีแผนงำนฯ โครงกำร

2) Scenario เป็นกำรระบุตัวแปรที่มีผลกระทบต่อกำรเปลี่ยนแปลงของ Situation และเพื่อ

แสดงให้เห็นถึงศักยภำพของแผนงำนฯ ในกำรเปลี่ยนแปลงสถำนกำรณ์ปัจจุบันให้ดีขึ้น

3) Simulation เป็นจ ำลองสถำนกำรณ์เพื่อให้เห็นผลของกำรค ำนวณด้วยสมมติฐำนที่ยอมรับได้

2.2 ทฤษฎีการแพร่กระจายนวัตกรรม (Diffusion of Innovation)

ทฤษฎีกำรน ำมำใช้ (adoption theory) เป็นทฤษฎีที่ใช้วิเครำะห์กำรตัดสินใจของตัวบุคคล

หรือผู้ตัดสินใจในกำรเลือกที่จะยอมรับหรือปฏิเสธ ที่จะใช้นวัตกรรมหรือแนวคิดใหม่ ส่วนทฤษฎี

กำรแพร่กระจำย (diffusion theory) เป็นทฤษฎีที่ใช้ในกำรอธิบำยกำรแพร่กระจำยนวัตกรรมและแนวคิด

ใหม่ ๆ ในสังคมใดสังคมหนึ่ง ณ ช่วงเวลำหนึ่งและวิเครำะห์ พยำกรณ์อัตรำของกำรน ำมำใช้ที่เกิดขึ้นภำยใน
ประชำกรในสังคมนั้น (Constantiou, Damsgaard, & Knutsen, 2007; Gatignon & Robertson, 1985;

Rogers, 1995; Straub, 2009) ซึ่งกระบวนกำรแพร่กระจำยสำมำรถเกิดขึ้นได้ตั้งแต่ระดับของตัวบุคคล

(individual) ที่เป็นสมำชิกของระบบสังคมและในระดับของระบบสังคม ซึ่งแสดงถึงกำรตัดสินใจของบุคคล

ในสังคมโดยรวมหรือผู้ที่มีอ ำนำจ (authority) ในกำรตัดสินใจของสังคมนั้น

ทฤษฎีกำรแพร่กระจำยนวัตกรรม จึงเป็นทฤษฎีที่อธิบำยกระบวนกำรที่เกิดขึ้นอย่ำงต่อเนื่องของกำร

น ำนวัตกรรมมำใช้ (adoption) ตั้งแต่ขั้นของกำรรับรู้เกี่ยวกับนวัตกรรมหรือแนวคิดใหม่ ๆ ไปจนถึงขั้นต่ำง ๆ

ของกำรตอบสนองต่อนวัตกรรมหรือแนวคิดใหม่นั้น ๆ (Rogers, 1995)

ตำมแนวคิดของ Rogers (1995) สมำชิกในระบบสังคมที่ยอมรับและน ำนวัตกรรมไปใช้ (adopters)

สำมำรถแบ่งออกได้เป็น 5 กลุ่ม ตำมล ำดับกำรยอมรับนวัตกรรมและกำรน ำไปใช้ ดังนี้

(1) นวัตกรหรือนักนวัตกรรม (innovator) เป็นสมำชิกในระบบสังคมกลุ่มแรกที่น ำนวัตกรรม

หรือแนวคิดใหม่ไปทดลองใช้ บุคคลในกลุ่มนี้เป็นสมำชิกส่วนน้อยในระบบสังคม ประมำณร้อยละ