Page 194 - เอกสารประกอบการอบรม คณิตศาสตร์

ใบความรู้ที่ 2 โครโมโซมเพศกับการถ่ายทอดลักษณะตาบอดสี

โครโมโซมของมนุษย์มีจ านวน 23 คู่ โดยเป็นโครโมโซมร่างกายเรียกว่าออโตโซม 22 คู่และโครโมโซมเพศ
ั
1 คู่ โดยเพศหญิงมีโครโมโซมเป็น XX ส่วนในเพศชายมีโครโมโซมเพศเป็น XY ลักษณะทางพนธุกรรมของ
มนุษย์มีทั้งที่ควบคุมด้วยยีนอยู่บนออโตโซมและโครโมโซมเพศ โดยยีนจ านวนมากอยู่บนโครโมโซม เช่น สีตา

ั
ผิวเผือก โรคทาลัสซีเมียและหมู่เลือด ABO แต่ลักษณะพนธุกรรมบางลักษณะควบคุมด้วยยีนที่อยู่บน
โครโมโซมเพศ เรียกว่า ยีนที่เกี่ยวเนื่องกับเพศ (sex-linked gene) เช่น ตาบอดสีเขียว-แดง ในมนุษย์

ลักษณะตาบอดสีเขียว-แดง ในมนุษย์เป็นความ
ผิดปกติที่ควบคุมด้วยแอลลีลบนโครโมโซม X ซึ่งเป็น

่
ลักษณะด้อย การถ่ายทอดลักษณะตาบอดสีจากพอปกติ อสุจิ
A a
A
(X Y) และแม่ที่เป็นพาหะ (X X ) แสดงได้ดังรูปที่ 1 โดย
X แทน แอลลีลเด่นซึ่งมีลักษณะปกติ และ
A
a
X แทน แอลลีลด้อยควบคุมลักษณะตาบอดสีที่อยู่บน
ไข่
โครโมโซม X
จะพบว่าลูก (รุ่นที่ 1) จะมีลูกชาย 1 ใน 2 คนมีลักษณะ

ตาบอดสี รูปที่ 1 การถ่ายทอดลักษณะตาบอดสี

ความรู้เพิ่มเติม

1) ยีนที่ควบคุมลักษณะหนึ่ง ๆ มีรูปแบบที่แตกต่างกันได้หลายรูปแบบ เรียกรูปแบบที่แตกต่างกันว่า
แอลลีล (allele) โดยจากตัวอย่างข้างต้นจะได้ว่า X แทน แอลลีลเด่น (dominant allele) และ
A
a
X แทน แอลลีลด้อย (recessive allele)
ั
ั
2) การศึกษาการถ่ายทอดลักษณะทางพนธุกรรมของมนุษย์นั้นสามารถท าได้โดยใช้วิธีวิเคราะห์พันธุประวติ
(pedigree) ซึ่งเป็นแผนผังที่ประกอบด้วยสัญลักษณ์ต่าง ๆ แทนตัวบุคคล เพศและลักษณะทาง
พันธุกรรม

ที่มา สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ

คณิตศาสตร์: การประยุกต์ของความน่าจะเป็น หน้า 12 จาก 19

186