Page 52 - นาวิกศาสตร์ เดือน ธันวาคม ๒๕๕๔
P. 52
ของชาวสยาม ทรงวางรากฐานทางการศึกษาให้กับ มหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) ซึ่งอยู่ในความดูแล
ประเทศ สำหรับพระราชโอรส ซึ่งจะสืบราชบัลลังก์ ของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)
คือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พี่ชายใหญ่ ในปี พ.ศ.๒๔๐๗ อายุ ๑๕ ปี ได้รับการ
ล้นเกล้ารัชกาลที่ ๕ ได้ทรงวางรากฐานในการจ้าง ส่งไปศึกษาชั้นมัธยมศึกษาที่ประเทศอังกฤษเป็นเวลา
ชาวต่างประเทศมาสอนภาษาอังกฤษให้ รวมทั้ง ๓ ปี จึงนับว่าเป็น “นักเรียนอังกฤษ” คนแรก
พระองค์ท่านและสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว พลโท เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค)
ก็เรียนภาษาอังกฤษด้วยพระองค์เองจนแตกฉาน บุตรเจ้าพระยาสุริวงศ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) หลาน
นอกจากนั้นพระองค์ท่านยังได้มีพระราชดำริให้ส่ง ปู่สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)
สามัญชนไปศึกษาหรือร่ำเรียนต่างประเทศ ถึง ๘ คน คือ ได้รับการส่งไปศึกษาวิชาทหารปืนใหญ่ ที่ประเทศ
พระยาอรรคราชนารถภักดี (หวาด บุนนาค) อังกฤษ (น่าจะเป็นที่โรงเรียนนายร้อยทหารบก
บุตรพระยาอภัยสงคราม (นกยูง) และหลานปู่ของ ที่วูลลิช) ในช่วงปลายรัชกาลที่ ๔
สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) พระยาราชานุประพันธ์ (สุดใจ บุนนาค) บุตรเจ้าพระยา
ซึ่งสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง ภานุวงศ์มหาโกษาธิบดี (ท้วม บุนนาค) อดีตเสนาบดี
บุนนาค) ได้ฝากไปศึกษาวิชาทหารเรือกับเรือรบ กระทรวงการต่างประเทศ หลานปู่สมเด็จเจ้าพระยา
อเมริกัน กลับมารับราชการในรัชกาลที่ ๔ เป็นหลวงวิเศษ มหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) ได้รับการส่งไปเรียนที่
พจนกรในกรมท่า (กระทรวงการต่างประเทศ) ใน อังกฤษในช่วงปลาย ๆ รัชกาลที่ ๔
รัชกาลที่ ๕ ได้เลื่อนเป็นพระศรีธรรมสาส์น แล้วเป็น หลวงดำรงสุรินทรฤทธิ์ (บิ๋น บุนนาค) บุตรเจ้าพระยา
พระยาวิชยาธิบดี ผู้ว่าราชการเมืองจันทบุรี สุริวงศ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) สมุหพระกลาโหม ได้รับ
เมื่อ พ.ศ.๒๔๒๗ ก่อนที่จะได้เป็นพระยาอรรคราช ฯ การส่งไปศึกษาที่ประเทศฝรั่งเศส กลับมารับราชการ
ในอีก ๑๐ ปีต่อมา ตำแหน่งมหาดเล็กเวรฤทธิ แล้วเลื่อนเป็นหลวงดำรง
พระยาอรรคราชวราทร (เนตร เนตรายน) ซึ่งได้รับ สุนทรฤทธิ์ในรัชกาลที่ ๕ เมื่อ พ.ศ.๒๔๒๓
การส่งออกไปศึกษาที่สิงคโปร์และกลับมาเป็นที่ขุนและ พระยาสารสินสวามิภักดิ์ (เทียนฮี้ สารสิน) ซึ่ง
หลวงศรีสยามกิจ ตำแหน่งผู้ช่วยกงสุลสยามที่สิงคโปร์ มีคณะมิชชันนารีอเมริกันคัดเลือกส่งไปศึกษาวิชา
แพทยศาสตร์ที่สหรัฐอมริกา จนกระทั่งสำเร็จตาม
หลักสูตร ได้รับปริญญา เอ็ม.ดี. จากมหาวิทยาลัย
โคลัมเบีย เมื่อ พ.ศ.๒๔๑๔ (ค.ศ.๑๘๗๑) ในช่วงต้น
รัชกาลที่ ๕ เป็นนายแพทย์ทหารประจำกรมทหาร
มหาดเล็ก ต่อมาได้โอนไปรับราชการที่กระทรวง
เกษตราธิการ และได้รับ พระราชบรรดาศักดิ์เป็น
หลวงดำรงแพทยาคุณ สุดท้ายได้ย้ายไปอยู่กระทรวง
ธรรมการและกระทรวงมหาดไทยตามลำดับ โดยได้
เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นพระยาสารสินสวามิภักดิ์
ลำดับหลังสุดคือ นางเอสเท่อร์ หรือ “แม่เต๋อ”
“นักเรียนอังกฤษ” คนแรกของแผ่นดินสยาม ซึ่งมิชชันนารีอเมริกันส่งไปศึกษาวิชาพยาบาลที่
่
ั
เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุญนาค) สหรฐ ฯ ระหวาง พ.ศ.๒๔๐๓ - ๒๔๐๖ (ค.ศ.๑๘๖๐ -
เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) เสนาบดี ๑๘๖๓) ในรัชกาลที่ ๔
กระทรวงธรรมการคนแรก บุตรสมเด็จเจ้าพระยา บรรดา “นักเรียนนอก” รุ่น “บุกเบิก” สมัยรัชกาล
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๙๔ ฉบับที่ ๑๒ ธันวาคม ๒๕๕๔ ๐51
