Page 60 - นาวิกศาสตร์ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔
P. 60
ั
�
�
่
ความหมายของคาวา “มหาอานาจ (Great Power)” สหรัฐอเมริกา อังกฤษ สหภาพโซเวียต ฝร่งเศส และ
กับ “อภิมหาอ�านาจ (Superpower)” จีน ซึ่งองค์การสหประชาชาติได้ถือว่าทั้ง ๕ ประเทศนี้
ค�าว่า มหาอ�านาจ (Great Power) เมื่อน�ามาใช้ มีอานาจและมีความสาคัญมากท่สุดในขณะน้น และ
�
�
ั
ี
ครั้งแรกนั้น หมายถึง ประเทศส�าคัญ ๆ ของทวีปยุโรป ต่างเป็นสมาชิกถาวรในคณะมนตรีความมั่นคงของ
ึ
ั
ในยุคหลังนโปเลียน “มหาอ�านาจ” ก่อต้ง “ความร่วมมือ สหประชาชาติ ซ่งมีอานาจใช้สิทธิยับย้ง (Veto)
�
ั
แหงยุโรป” (Concert of Europe) และอางสิทธิ์ในการ ในที่ประชุม และในปัจจุบันก็ยังปฏิบัติเช่นนั้นอยู่ ๑
้
่
ิ
ั
ั
ั
�
ั
ึ
บงคบใช้สนธสญญาหลงสงครามร่วมกัน การแบ่งแยก มหาอานาจ หมายถึงรัฐซ่งได้รับการยอมรับว่าม ี
ึ
�
�
ระหว่างประเทศด้อยอานาจกับมหาอานาจมีข้น ความสามารถแผ่อิทธิพลในระดับโลกได้ ลักษณะของ
�
อย่างเป็นทางการในสนธิสัญญาเชามงใน ค.ศ.๑๘๑๔ รัฐมหาอานาจ คือ ครอบครองอานาจทางทหารและ
�
ั
นับต้งแต่น้นมา ในเวลาต่อมาดุลยภาพแห่งอานาจ เศรษฐกิจ ตลอดจนอิทธิพลทางการทูตและอานาจอ่อน
�
ั
�
�
ึ
ระหว่างประเทศได้มีการเปล่ยนแปลงหลายคร้ง โดย (Soft power) ซ่งอาจเป็นเหตุให้ประเทศด้อยอานาจต้อง
ี
ั
คร้งท่สาคัญเกิดข้นหลังจากสงครามโลกคร้งท่ ๑ พิจารณาความเห็นของมหาอานาจก่อนดาเนินการใด ๆ
�
ั
�
ึ
ั
�
ี
ี
และสงครามโลกคร้งท่ ๒ อย่างไรก็ตามแม้ว่าบางชาต ิ ของตน นักทฤษฎีความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ระบุว่า
ี
ั
�
�
�
จะถูกพิจารณากันอย่างกว้างขวางว่าเป็น “มหาอานาจ” ลักษณะของสถานภาพมหาอานาจสามารถจาแนก
�
แต่ยังไม่มีการกาหนดเกณฑ์ความเป็นมหาอานาจท่เป็น เป็นขีดความสามารถของอานาจ และมิติสถานภาพ
ี
�
�
ท่ยอมรับกันอย่างชัดเจน จึงน�าไปสู่การโต้เถียงกันต่อไป ในบางคร้งสถานภาพมหาอานาจไดรับการรับรองอย่าง
ั
ี
�
้
ั
ี
ี
่
ประเทศมหาอานาจ รฐทพอจะเรยกได้ว่าเป็น เป็นทางการในการประชุมที่ส�าคัญ ดังเช่น การประชุม
�
ี
�
�
�
ประเทศมหาอานาจคือ รัฐท่มีอานาจอิทธิพลครอบงาใน แห่งเวียนนา หรือในหน่วยงานระหว่างประเทศ ดังเช่น
กิจการระหว่างประเทศ ไม่มีกฎหมายใด ๆ ท่จะกาหนด คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ๒
ี
�
ี
ื
้
ั
่
ว่าเป็นประเทศนนหรอประเทศน้ทมสถานภาพเป็น ลักษณะของมหาอ�านาจ
ี
ี
�
มหาอ�านาจ หากเป็นเพียงเพราะรัฐนั้น ๆ มีขนาดก�าลัง ในอดีตได้มีการพิจารณากาหนดลักษณะของ
�
�
อานาจแห่งชาติ และอานาจอิทธิพลทางเศรษฐกิจ มหาอานาจในเชิงประสบการณ์ และเชิงประจักษ์
�
เป็นพ้นฐาน และจะสังเกตได้ว่าสถานะของกลุ่มประเทศ ด้วยตัวของผู้ประเมิน โดยไม่มีเกณฑ์ หรือลักษณะ
ื
ี
�
�
ึ
�
ื
มหาอานาจเช่นน้ก็จะเปล่ยนแปลงได้เร่อย ๆ เช่น จากัดความของมหาอานาจมาเป็นตัวช้วัด ซ่งการ
ี
ี
�
ในสมัยการประชุมคองเกรสแห่งเวียนนา ในปี ค.ศ.๑๘๑๕ พิจารณากาหนดโดยใช้ความรู้สึกของผู้ประเมินเอง
ี
้
ิ
ื
้
่
ประเทศมหาอานาจในสมัยน้น ได้แก่ อังกฤษ ออสเตรีย อาจมขอเสยในเรองอัตวิสัย (Egoism) เพราะผประเมน
ู
ี
�
ั
ฝรั่งเศส ปอร์ตุเกส ปรัสเซีย สเปน สวีเดน และรัสเซีย มักจะพยายามหยิบยกเกณฑ์สามัญธรรมดาบางข้อ
�
หลังจากน้นได้เกิดการเปล่ยนแปลงใหม่เก่ยวกับ มาพิจารณา และจัดเป็นส่วนสาคัญของสถานภาพ
ี
ี
ั
ึ
�
กาลังอานาจแห่งชาติของประเทศมหาอานาจ คือ มหาอานาจซ่งอาจทาให้ขาดเกณฑ์สาคัญไป เป็นผล
�
�
�
�
�
ี
ก่อนเกิดสงครามโลกคร้งท่ ๑ ประเทศท่จัดว่าเป็น ท�าให้ขาดความน่าเชื่อถือและการยอมรับโดยทั่วไป
ี
ั
ั
�
ั
มหาอานาจในตอนน้นคือ อังกฤษ ฮังการี ฝร่งเศส ในช่วงปี ค.ศ.๑๙๕๔ ได้มีการพิจารณากาหนด
�
เยอรมนี อิตาลี และรัสเซีย ซ่งต้งอยู่ในทวีปยุโรป รวมท้ง ั เกณฑ์รัฐมหาอานาจตามหลักสัจนิยม (Realism)
�
ึ
ั
ึ
ั
ิ
ื
สหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น ซ่งต้งอยู่นอกยุโรป คร้นเม่อส้น ดังท่ปรากฏในงานเขียนของนักประวัติศาสตร์
ั
ี
สงครามโลกครั้งที่ ๒ ประเทศที่เป็นมหาอ�านาจ ได้แก่ ชาวอังกฤษ ช่อนาย เอ. เจ. พี. เทย์เลอร์ เรื่อง
ื
นาวิกศาสตร์ 58
ปีที่ ๑๐๔ เล่มที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔
